Zeka Testi
Gerçek bir ihtiyaç halinde (dikkat sorunları olduğuna dair ipuçları, öğrenme süreçlerinde zorlanma, yaş ortalamasına göre farklı bir durum varsa, nöropsikolojik amaçlı değerlendirme gibi durumlar), uzmanlara oldukça önemli veriler sağlayan zeka testleri vardır. Günümüzde bunlardan en önemlisi Weschsler Çocuklar için Zeka Ölçeği – IV ( Wisc-IV Zeka Testi ) ’dir. Eski zeka testi versiyonu WISC- R, 1980 normlarına ait olduğu için günümüzde uygulanması kabul görmez, sonuçları geçersizdir ve uygulanması etik değildir (WISC-R testi uygulandığında, çocuğun performansı olduğundan yüksek olarak saptanmakta ve normal düzeydeki, birçok çocuk ‘üstün’ olarak etiketlenmektedir). Halen uygulandığını bildiğimiz için başvuranların bu bilgiye dikkat etmesi önemlidir.
WISC-IV Zeka Testi
Günümüzde geçerliliği ve güvenilirliği kabul gören WISC – IV ( WISC- 4) Zeka Testi, bireysel olarak uygulanan, 6 yaş 0 ay ve 16 yaş 11 ay arasındaki çocukların bilişsel yeteneklerini ölçen klinik ölçme aracıdır (Wisc- IV, Pearson).
WISC- IV değerlendirmesinde 10 temel alt test kullanılmaktadır. Gerekli durumlarda 5 yedek alt test kullanılmaktadır. Kullanılan 10 temel alt test 4 ana başlıkta gruplandırılır. Her bir başlık ayrı bir zihinsel beceriyi ölçmeyi hedefler. Özetle 4 ana başlıkta; sözel kavrama, algısal akıl yürütme, çalışma belleği ve işlemleme hızını ölçmeye yönelik gruplandırılmış testler vardır.
Sözel Kavrama grubundaki alttestler; sözel akıl yürütme, sözel kavrama, kavram oluşturma, sözel bilgi ve sözel ifade yeteneğini ölçmeyi hedefler. İşitsel uyaranı anlayıp uzun süreli bellekte sözel olarak kodlanmış bilgiye ulaşma ve tepkileri sözel olarak ifade etme yeteneklerini ölçer. Dil ve kültür yeterliliğini ve akademik başarıyı değerlendirir.
Algısal Akıl Yürütme grubundaki alttestler; algısal mantık yürütme ve algısal organizasyonu ölçer. Görsel algı ve organizasyon, görsel olarak sunulan sözel olmayan malzemeyi kullanarak akıl yürütme yeteneklerini ölçer. Bazı alt testlerde görsel motor koordinasyon (el-göz koordinasyonu) ve hız, görsel- uzaysal ve akıcı akıl yürütme değerlendirilir. Kültürel deneyim ve okul bilgisini sözel kavramadan daha az yansıtır. Özetle, sözel olmayan, görsel mantık yürütme işlevlerini değerlendirir.
Çalışma Belleği grubundaki testler; kısa süreli işitsel bellek, işitsel dikkat, konsantrasyon, çalışma belleğini ölçer. Bu gruptaki beceriler öğrenme süreçleri ile ilişkilidir.
İşlemleme Hızı grubundaki testler; zihinsel işlemleme hızı, harf-motor işlemleme hızını ölçer. Görsel algı ve organizasyon, görsel tarama, dikkatin yetkin kontrolü, sürdürülmesi, zaman baskısı altındaki becerileri ölçer. Bu gruptaki beceriler dikkat becerileri ile bağlantılıdır.
WISC-IV Testi; özetle çocuğun zihinsel becerilerini tanımak, zeka durumunu anlamak, hangi becerilerde güçlü, hangi becerilerde ise desteklenmesi gerektiğini görmek amaçlı uygulanır. Çocuktaki öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, okul uyum sorunları, ders başarısızlığı, algılama, arkadaşlık-iletişim sorunları, sosyal kaygılar, okul fobisi, vb. gibi birçok psikolojik belirtinin zeka düzeyi ile bağlantılı olup olmadığını gösterir. Gerekli durumlarda uygulanan test sonucuna göre tedavi ve terapi süreçleri sağlıklı bir şekilde planlanır.
Test Süresi
Tüm testin uygulaması yaklaşık olarak 1-1,5 saat arası sürmektedir. Ancak her çocuğun çalışma hızı ve motivasyon düzeyine bağlı olarak test süresi farklılıklar gösterebilmektedir. Bu nedenle bazen 2 saate uzayabilir. WISC-IV testinin tekrarı (yeniden uygulama), ilk uygulamanın üstünden en az 1 yıl geçtikten sonra tekrar uygulanabilir. Aynı yıl içinde birden fazla kez uygulanması önerilmez.
WISC- IV Raporu
Raporlandırma genellikle uzmanlar için aile için olmak üzere ayrılır. Aileye skor içeren bilgilerin verilmesi çocuğun etiketlenmemesi adına önerilmez. Bu nedenle aileye, sonucun skorlarını içermeyen sözel bilgileri ve önerileri içeren bilgilendirme yapılır. Zeka testi için yönlendirme bir başka uzman (çocuğun doktoru, öğretmeni vb.) tarafından yapıldığında, test sonucu çıkan değerlendirme raporu, ailenin bilgisi ve onayı dahilinde uzmana ulaştırılmaktadır.
*WISC-4 Zeka Testi, sadece Türk Psikologlar Derneği tarafından verilen WISC-IV Uygulama Sertifikası’na sahip psikologlar tarafından uygulanabilir.