Eğitim, klinik ve mesleki bir çok alanda kullanılan zaka testleri kişinin akıl yürütme, muhakeme yapma , kavrama gibi zihinsel fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla dizayn edilmiş psikolojik testlerdir.
Bu testlerin amacı kişinin entellektüel potensiyeli hakkında bir fikir elde edilmesini sağlamaktır. Bu testler bir takım test bataryasından oluşmaktadır.
Farklı farklı becerileri ölçen bir çok zeka testi bulunmaktadır ancak bu testler bazı yönleriyle birbirlerine benzemektedirler. Bu nedenle farklı iki zeka testinin aynı sonucu vermesini beklemek kimi zaman çokta doğru olmayabilir.
Zeka testi uygulaması sırasında kişinin tamamlaması gereken bölümler vardır. Bu bölümler, sözel olarak sorulan soruları cevaplama, matematiksel işlem yapma ve el-göz koordinasyonunu gerektiren çeşitli görevleri içermektedir. Bazı bölümler zaman kısıtlaması içerebilir ve kişinin yapabileceği en hızlı şekilde bu bölümleri tamamlaması gerekebilir. Sorular kolaydan zora doğru şeklinde sıralanmaktadır.
Zeka testileri uygulama sonrası elde edilen bilgiler, kişinin entellektüel becerileri hakkında uzmanlara bilgi verir. Bu bilgiler test uygulanan kişinin hangi alanlarda başarılı olduğu ve hangi alanların geliştirilmesi gerektiği ile ilgili bilgi sağlar. Örneğin el göz koordinasyonu bölümünde ve sözel sorular bölümünde başarılı olan bir öğrencinin sayısal bölümde başarısız olması bu öğrencinin akıl yürütme , ilişkilendirme alanlarının geliştirilmesi konusunda yardımcı bir bilgi sağlayabilir.
Mental retardasyon ve üstün zekalı kişilerin tespitinde de bu testler kullanılmaktadır. Özellikle çocukların akademik başarıları açısından bu test sonuçları önemlidir. Hafif-Orta ve ağır zeka geriliği tespiti öğrencinin akademik başarısızlığının nedenine ışık tutarak kendi zihinsel becerilerine uygun eğitim alabilmesi adına yönlendirici olabilir. Aynı şekilde üstün zekalı öğrencilerin tespitinde de kullanılarak kendi zihinsel süreçlerine hitap eden eğitim kurumlarında eğitim alabilmeleri adına yönlendirici olabilir.
Yaygın olarak kullanılan zeka testleri Stanford-Binet Zeka testi, Wechsler- Yetişkin ZekaTesti (WAIS), ve Wechsler-Çocuk Zeka Testi(WISC-R) 'dir.
Stanford-Binet Zeka Testi 2 yaştan yetişkinlik yaşına kadar her yaşa uygulanabilmektedir. Yaş grubuna göre belirli becerileri ölçmektedir. Wechsler-Yetişkin Zeka Testi(WAIS) 16 yaş üzeri kişilere uygulanmaktadır ve klinik alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Wechsler-Çocuk Zeka Testi(WISC-R) 6-16 yaş aralığına uygulanan bir testir.
Bu testler bir uzman, öğretmen veya ailenin gerekli görmesi üzerine test eğitimi almış kişilerce uygulanabilir.
Aile Danışmanı Psikolog
Büşra Epözdemir