Yazıya başlamadan önce bu yazının amacının tanı ve tedavi değil, farkındalık olduğunu hatırlatmak istiyorum. Psikiyatrik rahatsızlıklar, uzmanlık gerektiren bir konu ve kendi kendinize teşhis koymaya çalışmanız kesinlikle tavsiye etmediğimiz bir davranış.
Nedir?
Toplumun %2’sinde görülen bipolar afektif bozukluk (diğer adlarıyla iki uçlu duygulanım bozukluğu veya manik depresif bozukluk) riskli davranışlar nedeniyle ilişkilere ve kariyere zarar veren, ciddi ruhsal bir hastalıktır. Bipolar bozukluk, maniden depresyona kadar uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler olarak tanımlanır. Bu ruh hali oynamaları arasında, bipolar bozukluğu olan kişi normal ruh hali de deneyimleyebilir. Yani kişide kimi zaman ataklar olurken kimi zaman da atakların olmadığı sıkıntısız bir dönemi vardır.
Özellikleri Nelerdir?
Bipolar bozuklukta iki tip atak vardır: Taşkınlık (mani, hipomani) + Çökkünlük (depresyon).
Taşkınlık döneminde kişi riskli davranışlarda bulunabilir, az uykuya rağmen çok enerjik hissedebilir, düşüncelerinin hızına yetişemeyebilir, yeni ve ayağı yere basmayan projelere kalkışabilir, herkesten önemli olduğunu düşünme gibi sanrılara sahip olabilir. Depresyon döneminde ise bunların tam tersini deneyimler. Çok ya da az uyur, çok ya da az iştahı olur, karamsarlık ve çökkünlük halindedir, intiharı düşünebilir, eskiden zevk aldığı aktivitelerden zevk alamamaya başlayabilir.
Hastalığın sebepleri tam olarak bilinmemektedir. Genetik etkenler ön plandadır fakat sebep tamamen genetik değildir. Aynı hastalığa sahip birinci derece akrabaların olması, riski %10 artırır. Tek yumurta ikizinde bipolar bozukluk varsa diğer ikizde hastalık görülme olasılığı % 45-60’dir.
Ne yapmalı?
-
Öncelikle bir psikiyatrist hekime gidilmeli ve tanı kesinleştirilmeli. -
Hekimin reçete edeceği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı. -
Mutlaka psikoterapi desteği alınmalı. -
Uyku düzeni oluşturulmalı.
