Gluten; tahıllarda bulunan proteinlere verilen isimdir. Tahıl grubundan olan buğdayın toplam proteinlerinin %85’ini gluten proteinleri meydana getirmektedir.
Gluten bazı kişilerin bağırsak sisteminde sindirilemeyebilir. Baş ağrısı, şişkinlik ve gaz şikayeti gibi sağlık sorunları yaşanabilir.
Glutenin sindirilememesi durumu Çölyak hastalığı olarak tanımlanır. Çölyak hastalığında glutenin ince bağırsağın zarlarına olumsuz etkisi olmaktadır. Meydana gelen bu zarar besinlerin emilimini de olumsuz etkilemektedir.
Sağlık problemlerinin meydana gelmemesi için bağırsak hassasiyeti bulunan kişilerin beslenmesinden gluten içeren besinler elimine edilmelidir. Şikayetler ortadan kalkana kadar glutensiz beslenme programı uygulanmalıdır.
Glutensiz beslenme programında tüketilmemesi gerekenler gıdalar:
-
Buğday, arpa, çavdar veya yulaf unlarından hazırlanan ekmek, bisküvi, kek ve pasta gibi besinler -
Buğday nişastası ve gluten bazı ilaçlar -
Salam, sosis, hazır çorbalar ve hazır bulyonlar gibi gıdalar -
Tam buğday unu, kepekli un ve galeta unu -
Pastanelerde satılan börek, kek, poğaça gibi hamur işleri -
Malt, malt aroması içeren bira, votka gibi içecekler -
Kahvaltılık gevrekler, müsli baharatlı pirinç karışımları ve krakerler -
Bulgur, irmik, makarna, noodle, şehriye ve kuskus
-
Mısır unu, pirinç unu, patates unu ve kestane unu -
Pirinç, kinoa, karabuğday ve maş fasulyesi -
Amarant, ararot, keten tohumu, soya ve tef -
Fasulye, soya fasulyesi, bezelye, barbunya, nohut ve mercimek -
Meyve ve sebze çeşitleri -
Dondurma -
Süt, peynir, yumurta, yoğurt, tereyağı ve bal -
Et, tavuk ve balık (Una bulanmamış, panelenmemiş ve marine edilmemiş olmalıdır.) -
Zeytin, zeytinyağı, ay çiçek, fındık mısır ve kanola yağları -
Fındık, leblebi, fıstık, badem ve ceviz
Glutensiz Beslenme ve Gluten Diyeti İçin Öğün Önerileri
Kahvaltı öğünü için;
• 2 dilim glutensiz ekmeğe yapılmış kaşar peynirli yağsız tost
• Dereotlu ve peynirli omlet + 1 dilim glutensiz ekmek
• 1 adet haşlama yumurta + 2 adet burgu peynir + 5 adet zeytin + 1 dilim glutensiz ekmek
• 1 bardak yarım yağlı süt + 1 yemek kaşığı chia tohumu + 6-8 adet çilek veya 2 dilim ananas
• 2 dilim beyaz peynir + 1 dilim hindi füme ve mevsim yeşillikleri ile yapılmış glutensiz ekmekten sandviç
• 1 bardak süt + 1 adet muz + 6-8 adet çiğ badem veya fındık
Ara öğünler için;
• 1 bardak süt + 1 adet kuru incir veya 2 adet kuru kurma
• 1 porsiyon meyve + 2 adet ceviz içi ile Yeşil çay
• 1 küçük çay bardağı tuzsuz leblebi + 1 yemek kaşığı kuru üzüm ile Beyaz çay
• 1 kase yoğurt + 1 porsiyon meyve + toz tarçın eklenebilir
Öğlen veya akşam öğünleri için;
• 1 kase unsuz yapılmış sebze çorba + 100 gr ızgara köfte + Salata ve Ayran
• 1 porsiyon kıymalı sebze yemeği + Bol yeşillikli salata + 3 kaşık pirinç pilavı
• 1 porsiyon bakliyat yemeği + 2 kaşık pirinç pilavı + 1 kase cacık
• Haşlanmış nohut veya mercimek ile yapılmış zeytinyağlı salata + Ayran
• 1 kepçe unsuz sebze çorba + Izgara balık + Mevsim salata
• Zeytinyağlı sebze yemeği + 1 kase yoğurt + 1 dilim glutensiz ekmek
• 100-120 gr ızgara kırmızı et veya tavuk + 1 dilim glutensiz ekmek + 1 kase yoğurt
• 3 kaşık haşlama kinoa/karabuğday + 2 kaşık nar eklenmiş mevsim salata + Ayran