Düztabanlık (pes planus) halk arasında taban düşüklüğü olarak da bilinmektedir. İnsan ayak ve ayak bileğinde 26 farklı kemik ve bu kemikleri bir arada tutan birçok eklem bulunmaktadır. Ayrıca onlarca kas, tendon ve bağ ayak yapısını desteklemektedir. Yetişkin bir insanın ayağına tabanından bakıldığında, ayak kemerleri denilen enlemesine ve boylamasına yerleşimli çukurluklar görülmektedir. Ayak kemerlerinin yapısı bir insanın ayağındaki yük dağılımının nasıl olduğunu ve yürümesine etkisini belirler. Kemerlerin strese ve çeşitli yüzeylere uyum sağlamak için sağlam ve esnek olması gerekir. Ayak kemerlerinin olmadığı veya az olduğu durumlar düztabanlık olarak tanımlanır. Düz tabanlık durumunda, vücut ağırlığını yere üç noktadan dağıtan ayağın bu özelliği bozulur ve oluşan biyomekanik değişikliklere bağlı bir takım sorunlar yaşanabilir.
Düztabanlık Belirtileri Nelerdir?
Düztaban (pes planus) çocuklarda ve yetişkinlerde, genellikle sorun yaratmamaktadır. Spor veya herhangi bir aktivite için genellikle engel teşkil etmeyen düztabanlık çocuklarda belli bir yaşa gelene kadar sürebilir.Belirtiler ;
-
Ağrı
Ağrılar;
-
Ayak bileği içlerinde -
Ayak kemerlerinde -
Baldırlarda -
Diz eklemlerinde -
Kalça eklemlerinde -
Belde hissedilebilir. -
Ayakkabıların çabuk deforme olması
-
Bacakların çabuk yorulması -
Ayaklarda sertlik veya uyuşma hissi -
Ayaklarda şişlik -
Ayaklarda basış bozukluğuna ikincil gelişen nasırlaşmalar -
Yürüme veya denge ile ilgili sorunlarla da karşılaşılabilir.
Çocuklarda en sık görülen ortopedik sorunlardan biri olan düztabanlık; çoğu zaman ayak yük altındayken yani yere basarken ayak tabanının iç tarafında olması gereken arkın görülmemesi, arkadan bakıldığında topuğun dışa dönük durması ve tabanın tamamen yerle temas etmesi şeklinde kendini gösterir. Düztabanlık ayaklardaki ve alt bacaktaki dokular ve kemiklerle ilgilidir. Bu durum bebeklerde ve küçük çocuklarda normaldir.
Bütün bebekler doğduğunda düztaban olarak görülmektedir. Bu yüzden çok küçük yaşlarda düztabanlıktan korkulmamalıdır. Ancak belli bir yaştan sonra özellikle aile öyküsü de varsa esnek düztabanlık görülme ihtimali artmaktadır. Toplumda görülme sıklığı erişkinlerde yüzde 20-25 civarındadır.
Çocuklarda daha çok görülen esnek düztabanlık genellikle bir sağlık problemine yol açmamaktadır. Ebeveynlerin, ayak gelişiminin daha hızlı olduğu ilk 5 yaşta endişelenmemeli ancak sert ya da esnek düztaban teşhisi için mutlaka bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına danışmalıdırlar.
DÜZ TABANLIK TEDAVİSİ
Bebek ve çocuklarda düztabanlık tedavisi
Bebek ve çocuklarda sert düztabanlık; doğumda kendini göstermekte ve kayık ayak denilen görüntünün oluşmasına yol açmaktadır. Çoğu zaman ayak bileği kemiklerinden birinin duruşunun bozukluğundan (vertikal talus) kaynaklanmaktadır ve beraberinde başka rahatsızlıklar da olabilmektedir. Kesin teşhis muayenede konulabilmektedir.
Sert düztabanlık tedavi edilmezse kalıcı sakatlığa yol açabilmektedir. Fark edildiğinde vakit kaybetmeden uygun fizyoterapinin yapılması gerekmektedir. Sert düztabanlık ne kadar erken fark edilirse ve tedavisine ne kadar erken başlanırsa, uygulanan fizyoterapi ve atellene yüz güldürücü sonuç alma şansı bir o kadar yükselmektedir. Başlangıç evresini geçmiş düztabanlık rahatsızlığında tedaviler daha karmaşık olabilir. Toplumda daha sık görülen esnek düztabanlık ise çoğu zaman müdahale edilmesi gereken bir sorun olmamakla birlikte yine de esnek ve sert düztabanlık ayrımını yapmak için bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına danışmak gerekmektedir.
Esnek düztabanlığı tedavi ile düzeltmek mümkün değildir. Esnek düztabanlık çok şiddetli değilse ayak gelişimi tamamlandıkça kendiliğinden düzelebilmektedir. Eskiden geleneksel olarak tedavi amaçlı tabanlıklar, ortopedik ayakkabılar, egzersizler önerilmekteydi. Ancak bilimsel araştırmalar; kullanılan tabanlıkların, botların ve egzersizlerin esnek düztabanlığı düzeltici etkisinin olmadığını göstermektedir. Tabanlıklar, ortopedik botlar ve fizyoterapi kişinin yaşam kalitesini ciddi manada düzeltir.Bunun yanında esnek düztabanlığın şiddeti değişebilmektedir. Şiddetli olanlarda ayağın iç tarafında bir çıkıntı görülebilir. Bu bölgeyi ayakkabı vurabilir, nasırlaşma olabilir. Bunları engellemek için de tabanlık ya da ortopedik ayakkabılar kullanılabilmektedir. Çocuğa esnek düztabanlık teşhisi konduğunda çoğu zaman 7-8 yaşlarına kadar herhangi bir müdahaleye gerek olmadan fizyoterapi ile takip etmek yeterli olmaktadır.
Esnek düztabanlığı olup ağrı ve kolay yorulma gibi şikayetleri olan çocuklarda esnek düztabanlığın şiddeti fazla olabilmektedir. Bu tarz şikayetlerde tabanlık kullanmak ve fizyoterapi gerekmektedir. Esnek düztabanlık çoğu zaman cerrahi tedavi gerektirmese de çok ileri düzeyde olanlarda hekim cerrahi kararı alabilir.