Ülke genelinde koronavirüs hadiselerinde yaşanan durumu pahalandıran uzmanlar, “Şu anda olduğu üzere denetimsiz formda devam ederse, üçüncü dalgadan öte tsunami olur” ihtarında bulundu.
Denetimli olağanlaşma ülkemizde 1 Mart'tan itibaren uygulanmaya başladı. Bu süreçte beşerler maske, aralık, hijyen kuralına uymaları, kapalı ve kalabalık ortamlarda olmamaları gerektiğine çok fazla dikkat etmez duruma gelmiş görünüyor.
"Aşı karnesi oluşturulmalı aşı kartı olmayanlara muhakkak kısıtlama getirilmeli"
Indepentent'in haberine nazaran denetimli olağanlaşma sürecinde yapılması gerekenler konusunda Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nden Prof. Dr. Filiz Koşar, şu tekliflerde bulundu:
"Aşılama mümkün olduğunca süratli ilerlemeli , toplumda aşılanmış bireylerin dahi istisnasız maske, toplumsal aralık ve paklık kurallarına fazla sayıda insanın bir ortaya geldiği toplantılar, yüz yüze imtihanlar muhakkak yapılmamalı. Öğretmenlerin aşılanma süreci bir an evvel bitirilmeli. Aşı karnesi oluşturulmalı ve kent içi ve kent dışı seyahatlerde aşı kartı olmayanlara katiyetle kısıtlama getirilmeli, bu kısıtlama AVM, kafe, lokanta, otel üzere yerlerde de uygulanmalı"
"Kovid-19 daha çok erkekleri vuruyor"
Çin'den bildirilen datalarda Kovid-19 hastalarının yüklü olarak yüzde 60'ının erkek olduğu bildirildiğini söyleyen Prof. Dr. Filiz Koşar, "Kovid-19 vefat oranı erkeklerde yüzde 2,8 iken bayanlarda yüzde 1,7. Ayrıyeten ağır bakıma tedavi için yatan olguların da yüzde 67'si erkek. İtalya'da ölenlerin yüzde 70'i erkek olurken bu oran Fransa'da ağır bakım yatışların yüzde 73'ü erkek iken Norveç'te bu oran yüzde 75, İngiltere ise yüzde 71 olarak görülüyor. ABD'de pandemi nedeniyle ölümlerinin yüzde 60'ı erkek. Bu bilgiler de gösteriyor ki Kovid-19 için erkekler aleyhine bir durum var. Erkekler daha fazla yakalanıyor, daha önemli etkileniyor ve ileri yaşta erkekler de ölümlerin büyük çoğunluğunuoluşturuyor " diyor.
"Kontrollü olağanlaşma şu anda olduğu üzere denetimsiz biçimde devam ederse, üçüncü dalgadan öte tsunami olur"
"İnsanımız denetimli olağanlaşmanın denetimli kısmını pek anlamadı, yalnızca olağanlaşma kısmını göz önüne alarak hareket ediyor" diyen Ege Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Zafer Kurugöl, "Doğruyu söylemek gerekirse denetimin hudutları da tam çizilmiş değil. Denetimli normalleşmeden ne anlaşıldığı ne anlaşılması gerektiği tam olarak açıklanmış değil. Bundan ötürü da denetimli kısmını birçok kişi göz gerisi ediyor ve yalnızca olağanlaşma kısmını algılıyor. Yani artık hastalık bitti, virüsün dolanımı bitti ya da çok azaldı üzere bir niyet biçimi ile hareket etmeye başladı. Bu da alışılmış çok tehlikeli. Denetimli olağanlaşma şu anda olduğu üzere denetimsiz biçimde devam ederse, korkarım Mart ayı içerisinde rekor olan 30 binli hadise sayılarını aşarız ve mutasyonlu virüsün de yayılmasıyla bu defa üçüncü dalgadan öte tsunami olur" formunda ihtarda bulunuyor.
"Her işletme için azami alabileceği müşteri sayısı yetkililerce evvelce belirlenmeli"
Topluma denetimli olağanlaşmanın tam olarak anlatılamadığını söyleyen Kurugöl, "Sınırların âlâ çizilmediğine örnek olarak restoranlardaki yüzde 50 kapasite verilebilir. Hiç kimse, bir restoranın kapasitesinin ne olduğunu bilmiyor ki, yüzde 50 çok afaki bir sayı. Onun yerine, her işletme için azami alabileceği müşteri sayısı yetkililerce evvelden belirlenmesi, işletmenin kapısına, içinde herkesin göreceği biçimde asılması gerekir. Böylelikle, içeri giren bizler de sıhhatimizin tehlikede olup olmadığını, izine uyulup uyulmadığını anlayabiliriz, otokontrol sağlanır" diyor.
"Varyant virüsü artık Sıhhat Bakanlığımız yerli virüs olarak kabul etmeye başladı"
Ülkemizde 1 Mart'tan itibaren denetimli olağanlaşma süreci başladığını hatırlatan Kurugöl, şu tekliflerde bulundu:
"Bu tarihte ülkemizde 11 binin üzerinde vaka sayısı vardı. Son bir haftadır olağanlaşma ile daha da arttı, birkaç gündür 13 binin üzerinde seyrediyor. Günlük olay sayısı veriliyor ancak üzerinde durulmayan çok değerli bir gösterge daha var: Test müspetlik oranı. Test yaparsanız hakikat olay sayısını görürsünüz. Test az yapılırsa, hadise sayısı da az çıkar. Bu nedenle, normalleşme başlatılması için en değerli gösterge test olumluluk oranıdır. Olağanlaşma başlatılması için test olumluluk oranının yüzde 3'ün altında olması lazım.
Bugün prestiji ile test müspetlik oranı, yüzde 9'un üzerine çıkmış durumda. Bu kadar yüksek bir oran varken, hadise sayıları günden güne artarken, denetimli bile olsa olağanlaşma başlatılması bence gerçek değil. Tekrar, çok değerli bir durum da varyant virüsün ülkemizde yaygınlaşması. Bulaşıcılığı çok daha yüksek olan İngiltere varyantı şu anda Türkiye'de çok yaygın. Varyant virüsü artık Sıhhat Bakanlığımız yerli virüs olarak kabul etmeye başladı.
Sıhhat Bakanlığı değerli bir çalışma yaptı. Ülkemizde vilayetleri risk durumuna nazaran kırmızı, turuncu, sarı ve mavi olarak ayırdı ve bölgesel uygulama başlatacağını açıkladı. Bu hafta sonunda açıklanan sayılara nazaran, Türkiye'nin çok büyük bir kısmı kırmızı ya da turuncu oldu. Maviler son derece azalmış durumda. Tekrar, büyük kentlerin tümü kırmızı ve turuncu renkli, yani riskli yahut çok yüksek riskliler. Turuncu renkli, hatta kırmızıya yaklaşan riskli büyük kentimiz İstanbul'da memurların mesaisi eskiye dönüş yapılarak, sabah 09.00'da başlayacak, 17.00'de bitecek halde değiştirildi.
Bu yanlışsız bir uygulama olmaz, sabah ve akşamın en ağır saatlerinde memurlar ve imtihana giden öğrenciler trafiğe eklenince, insan trafiğini bilhassa metrodaki otobüslerdeki esasen yüksek olan insan trafiği daha
da arttı. Bu çok riskli bir durum. Ayrıyeten Cumartesi hür, pazar yasak üzere bir uygulama var. Meğer tek gün beşerler dışarı çıktığı vakit, o gün yoğunluk çok aşırı halde artıyor. Cumartesi gördük ki haftanın en kalabalık günü oldu."
"Liselerde yüz yüze imtihan yapılmasını çok yanlışsız bulmuyorum"
Tüm vilayetlerde yüz yüze imtihan olacağını lisana getiren Kurugöl, "Ülkemizde, doğu Karadeniz'de olay sayısı 100 binde 300'ün üzerinde olan vilayetler var. Doğu Karadeniz vilayetlerinde bu kadar yüksek sayılar varken, liselerde yüz yüze imtihan yapılmasını yanlışsız bulmuyorum. Alınan hakikat kararlar da var doğal. Anaokulu, ilkokulda yüz yüze eğitimin başlaması, 65 yaş üzeri kısıtlamaların düşük ve orta riskli bölgelerde kaldırılması üzere. 65 yaş üzeri kısıtlamaların düşük ve orta riskli bölgelerde kaldırılması çok yanlışsız bir karar. Lakin bilhassa orta riskli bölgelerde örneğin Ankara'da gitgide artan olay sayıları göz önüne alındığında aslında bu tedbirin de 65 yaş üstünün aşısının tamamlanması sonrasında olmasında fayda vardı. 65 yaş üstü büyüklerimiz, pandeminin başından bu yana çok sıkıntıdalar, sokak kısıtlaması, toplu taşıma kullanamama üzere kısıtlamaları hepimizden çok yaşıyorlar. Çok gerçek bir biçimde aşılamaları öncelikli yapıldı, aksama olmazsa Nisan başından itibaren aşılanan büyüklerimizin koruyuculuğu başlayacak. Bu nedenle, Nisan başından itibaren büyüklerimize aşı kartı verilerek, aşılı olanların kısıtlamalarının kaldırması, hatta ödül olarak kent içi toplu taşımadan makul saatlerde fiyatsız yararlanmalarının sağlanmalı" diye konuşuyor.
"Bu durumda bizim aşılamamız 2 yıldan daha uzun sürebilir"
Aşılama ile ilgili de kıymetli bir düşünceyi vurgulayan Kurugöl, "Bildiğiniz üzere aşılama konusunda Türkiye çok güzel başlamıştı, lakin Türkiye şimdi tek bir aşıyı tedarik edebildiği için aşı tedarikinde vakit zaman dünyadaki öteki ülkelerdeki üzere sorun yaşıyor. Bundan ötürü da günlük aşılama süratimiz çok düştü. Başlangıca nazaran, çok az. Aşılama birinci başladığında, sıhhat çalışanı çok süratli aşılandı. Lakin ondan sonra yavaşladı, şu anda uygunca düşmüş durumda. İlan edildiği halde öğretmenler ve okul çalışanları aşılanmış değil. Başka kümelerin, altta yatan hastalığı olan 65 yaş altı şahısların de süratle aşılanması lazım. Günde 1 milyondan fazla aşılama kapasitesi olan Türkiye, 84 milyonluk ülkemiz şu anda günde lakin 150 bin civarında aşı yapabiliyor. Bu durumda bizim aşılamamız 2 yıldan daha uzun sürebilir. Bu istediğimiz
bir durum değil" dedi.