Meksikanın yeryuzu Şekilleri
Meksika coğrafi ozellikleri
Topraklarının yarısından fazlası deniz seviyesinden 900 m yuksek olan Meksika, cok dağlık bir ulkedir Dağların coğu, Amerikadaki dağların birer uzantısıdır Meksikanın en hakim coğrafi manzarasını kuzey sınırından Tehvantepec, Berzahına (ince uzun kara parcasına) kadar uzanan yuksek arazi teşkil eder Berzahın otesinde Orta Amerikaya doğru devam eden Chiapas dağlık arazileri bulunur Genellikle dağlık olan Aşağı Kaliforniya, ucuncu bir bolge meydana getirir
Uc alcak arazi Meksika yeryuzu şekillerinin buyuk bileşenlerini tamamlar En buyuk doğuya ve kuzeye doğru genişleyen 200 km genişliğindeki Yucatan Yarımadasıdır İkinci buyuk ova Texas kıyı ovalarının bir devamı olan korfez kıyı ovasıdır Bu ova kuzeyde geniş olup, Veracruz yakınında guneye doğru daralır, sonra Mexico Korfezinin guney tarafında tekrar genişleyip Yucatan Yarımadasının kirectaşı platformuna ulaşınca birdenbire son bulur Buyuk alcak arazilerin en kucuğu ve en fazla dalgalısı Pasifik kıyı ovasıdır Bu da kuzeyde geniş olup, guneye doğru daralır Tehvantepec Berzahının doğu bolgesinden itibaren ova bir kere daha devamlı hale gelir ve genişler Meksika coğrafyası, yuksek arazileri, cok sayıda havza ve dağları ihtiva eder Bunların en buyuğu, kuzey sınırından Mexico City enlemine kadar uzanan merkezi yayladır Bu yayla doğudan ve batıdan Sierra Madre Oriental, guneyden Sierra Volconica Transversal Dağları ile kuşatılmıştır Yayla uzerindeki dağ silsileleri, zemini, kuzeyde yukseklikleri 900 ila 1200 m arasında değişen, guneyde ise 2150 ila 2450 mye ulaşan ceşitli havzalara boler
Guney Meksikadaki dağlık arazilerin batı kısmını, dar vadileri ve pek az yuksek arazi havzaları ile bir dağ sistemi meydana getiren Sierra Madre Del Sur teşkil eder Doğu kısmında, 1850 ila 2500 m yuksekliğe erişen, guneyden Chiapas Vadisi kuzeyden korfez kıyı ovası ile cevrili bir yayla yer alır Bu yaylanın batı kısmında, verimli Oaxaca yuksek arazileri bulunur Chiapas Vadisinin guneyinde Sierra Madre de Chiapas mevcut olup, Guatemala sınırı boyunca 4000 mye ulaşan volkanlardan meydana gelir
Ucuncu yuksek arazi olan Baja Kaliforniya, 1300 km uzunluk ve 50 ila 240 km genişlikle yarımadayı kaplayan bir dağdır Yukseklikleri kuzeyde 3000 myi ve daha guneyde ise 2000 myi aşar Yarımadanın kuzeydoğusunda Colorado Deltası buyuk bir alcak arazi meydana getirir Ucuncu yuksek arazi olan Baja Kaliforniya, 1300 km uzunluk ve 50 ila 240 km genişlikle yarımadayı kaplayan bir dağdır Yukseklikleri kuzeyde 3000 myi ve daha guneyde ise 2000 myi aşar Yarımadanın kuzeydoğusunda Colorado Deltası buyuk bir alcak arazi meydana getirir
Meksika yalnız dağlık değil aynı zamanda volkaniktir Gecmişteki volkanik faaliyetlerin varlığı ulkenin hemen hemen butun kısımlarında gorulur En buyuk volkanik unsur Meksikayı batıdan doğuya doğru ortadan bolen Sierra Volcanica Transversaldir Bu bolgedeki manzara binlerce eski kul konileriyle ve yuksek volkanik tepelerle karakterize edilir Bunların pek azı devamlı kar tutacak kadar yuksektir Hala faal volkanik tepelere rastlanır 1943teki buyuk bir patlama sonucunda Michoracan eyaletinde deniz seviyesinden 2808 m yuksekliğinde Parieutin Tepesi ortaya cıkmıştır
Zelzeleler bilhassa Pasifik kıyısında ve Kaliforniya korfezinde olmak uzere Meksikada yaygındır Sierra Volcanica Transversal uzerinde de sık sık vuku bulan zelzeleler, cok yoğun nufuslu bu bolgede buyuk zararlara sebep olur
Kuzey Meksikada pek az nehir butun sene boyunca akar Bunların coğu, ovaların ve yaylaların uzerinde yukselen nemli dağlardan doğar Colorado Nehri, Kaliforniya Korfezi başlangıcında buyuk bir delta meydana getirir fakat suyun coğu, bitki sulamasında kullanıldığından denize ulaşmaz Kuzeybatı Meksikadaki diğer buyuk nehirler Yaqui ve Fijertedir Orta ve guney Meksikadan Pasifik Okyanusuna dokulen nehirler daha nemli bolgelerden gecer ve suları daha gurdur En onemlileri Santiago ve Balsastır
En onemli nehir, buyuk bolumu Meksikayı ABDden ayıran ve Meksika Korfezine dokulen Rio Grandedir (veya Rio Bravo) Daha guneyde Panisco, Tecolutla, Papalcapan, Grijavala ve Uslumaeintadır Merkezi yaylada, denize cıkışı olmayan bircok nehirler, kapalı havzalar meydana getirir
Orta Meksika bircok buyuk ve cekici golleri ihtiva eder En buyuğu Guadalajora yakınındaki 1080 km2lik Chapola Goludur
Meksika kıyılarının uzunluğu 9995 km olup, bunun ucte ikisinden fazlası Pasifik Okyanusu ve bunun birer parcası olan Kaliforniya ve Tehuantepec Korfezindedir Kalan kıyılarsa Meksika Korfezi ve Karayib Denizindedir
Meksika coğrafi ozellikleri
Topraklarının yarısından fazlası deniz seviyesinden 900 m yuksek olan Meksika, cok dağlık bir ulkedir Dağların coğu, Amerikadaki dağların birer uzantısıdır Meksikanın en hakim coğrafi manzarasını kuzey sınırından Tehvantepec, Berzahına (ince uzun kara parcasına) kadar uzanan yuksek arazi teşkil eder Berzahın otesinde Orta Amerikaya doğru devam eden Chiapas dağlık arazileri bulunur Genellikle dağlık olan Aşağı Kaliforniya, ucuncu bir bolge meydana getirir
Uc alcak arazi Meksika yeryuzu şekillerinin buyuk bileşenlerini tamamlar En buyuk doğuya ve kuzeye doğru genişleyen 200 km genişliğindeki Yucatan Yarımadasıdır İkinci buyuk ova Texas kıyı ovalarının bir devamı olan korfez kıyı ovasıdır Bu ova kuzeyde geniş olup, Veracruz yakınında guneye doğru daralır, sonra Mexico Korfezinin guney tarafında tekrar genişleyip Yucatan Yarımadasının kirectaşı platformuna ulaşınca birdenbire son bulur Buyuk alcak arazilerin en kucuğu ve en fazla dalgalısı Pasifik kıyı ovasıdır Bu da kuzeyde geniş olup, guneye doğru daralır Tehvantepec Berzahının doğu bolgesinden itibaren ova bir kere daha devamlı hale gelir ve genişler Meksika coğrafyası, yuksek arazileri, cok sayıda havza ve dağları ihtiva eder Bunların en buyuğu, kuzey sınırından Mexico City enlemine kadar uzanan merkezi yayladır Bu yayla doğudan ve batıdan Sierra Madre Oriental, guneyden Sierra Volconica Transversal Dağları ile kuşatılmıştır Yayla uzerindeki dağ silsileleri, zemini, kuzeyde yukseklikleri 900 ila 1200 m arasında değişen, guneyde ise 2150 ila 2450 mye ulaşan ceşitli havzalara boler
Guney Meksikadaki dağlık arazilerin batı kısmını, dar vadileri ve pek az yuksek arazi havzaları ile bir dağ sistemi meydana getiren Sierra Madre Del Sur teşkil eder Doğu kısmında, 1850 ila 2500 m yuksekliğe erişen, guneyden Chiapas Vadisi kuzeyden korfez kıyı ovası ile cevrili bir yayla yer alır Bu yaylanın batı kısmında, verimli Oaxaca yuksek arazileri bulunur Chiapas Vadisinin guneyinde Sierra Madre de Chiapas mevcut olup, Guatemala sınırı boyunca 4000 mye ulaşan volkanlardan meydana gelir
Ucuncu yuksek arazi olan Baja Kaliforniya, 1300 km uzunluk ve 50 ila 240 km genişlikle yarımadayı kaplayan bir dağdır Yukseklikleri kuzeyde 3000 myi ve daha guneyde ise 2000 myi aşar Yarımadanın kuzeydoğusunda Colorado Deltası buyuk bir alcak arazi meydana getirir Ucuncu yuksek arazi olan Baja Kaliforniya, 1300 km uzunluk ve 50 ila 240 km genişlikle yarımadayı kaplayan bir dağdır Yukseklikleri kuzeyde 3000 myi ve daha guneyde ise 2000 myi aşar Yarımadanın kuzeydoğusunda Colorado Deltası buyuk bir alcak arazi meydana getirir
Meksika yalnız dağlık değil aynı zamanda volkaniktir Gecmişteki volkanik faaliyetlerin varlığı ulkenin hemen hemen butun kısımlarında gorulur En buyuk volkanik unsur Meksikayı batıdan doğuya doğru ortadan bolen Sierra Volcanica Transversaldir Bu bolgedeki manzara binlerce eski kul konileriyle ve yuksek volkanik tepelerle karakterize edilir Bunların pek azı devamlı kar tutacak kadar yuksektir Hala faal volkanik tepelere rastlanır 1943teki buyuk bir patlama sonucunda Michoracan eyaletinde deniz seviyesinden 2808 m yuksekliğinde Parieutin Tepesi ortaya cıkmıştır
Zelzeleler bilhassa Pasifik kıyısında ve Kaliforniya korfezinde olmak uzere Meksikada yaygındır Sierra Volcanica Transversal uzerinde de sık sık vuku bulan zelzeleler, cok yoğun nufuslu bu bolgede buyuk zararlara sebep olur
Kuzey Meksikada pek az nehir butun sene boyunca akar Bunların coğu, ovaların ve yaylaların uzerinde yukselen nemli dağlardan doğar Colorado Nehri, Kaliforniya Korfezi başlangıcında buyuk bir delta meydana getirir fakat suyun coğu, bitki sulamasında kullanıldığından denize ulaşmaz Kuzeybatı Meksikadaki diğer buyuk nehirler Yaqui ve Fijertedir Orta ve guney Meksikadan Pasifik Okyanusuna dokulen nehirler daha nemli bolgelerden gecer ve suları daha gurdur En onemlileri Santiago ve Balsastır
En onemli nehir, buyuk bolumu Meksikayı ABDden ayıran ve Meksika Korfezine dokulen Rio Grandedir (veya Rio Bravo) Daha guneyde Panisco, Tecolutla, Papalcapan, Grijavala ve Uslumaeintadır Merkezi yaylada, denize cıkışı olmayan bircok nehirler, kapalı havzalar meydana getirir
Orta Meksika bircok buyuk ve cekici golleri ihtiva eder En buyuğu Guadalajora yakınındaki 1080 km2lik Chapola Goludur
Meksika kıyılarının uzunluğu 9995 km olup, bunun ucte ikisinden fazlası Pasifik Okyanusu ve bunun birer parcası olan Kaliforniya ve Tehuantepec Korfezindedir Kalan kıyılarsa Meksika Korfezi ve Karayib Denizindedir