ÇALIKUŞU'NA LATİN HARFİ SANSÜRÜ

[bilgiliadam]

ÇALIKUŞU'NA LATİN HARFİ SANSÜRÜ 1548611793 1548611793 calikusunalatinharfisansuru5c4df0d57289acalikusunalatinharfisansuru5c4df0d57289a http:daktifhabercomnews623018 Metni KüçültMetni BüyütReset ÇALIKUŞU'NA LATİN HARFİ SANSÜRÜ Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin, sansür, Ahmet Özalp Magazin 06 Ekim 2019 07:25 Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu romanının Latin harflerine geçişte sansüre uğradığı ortaya çıktı Türk edebiyatının en manâlı eserlerinden Reşat Nuri Güntekin’in ünlü eseri Çalıkuşu’nun sansüre kurban gittiği anlaşıldı Romandaki sansürü, edebiyat araştırmacısı ve yazar N Ahmet Özalp ortaya çıkardı Özalp’in araştırmasına kadar birincil baskısı Osmanlıca yapılan roman, Latin harflerine çevrilirken 60 sayfası çıkartılmış Özalp, Çalıkuşu’nun Kurtuluş Savaşı yıllarında Zaman gazetesinde yayımlandığı, 1922’de ise roman olarak kitaplaştığını belirtti Çalıkuşu 1928’e değin dört zorlama yaptı SEKÜLER BİR FERİDE 1928’de Arap harflerinden Latin harflerine geçildikten sonradan roman ilk kez 1935’te basıldı Özalp’in iddiasına tarafından sansür bu baskıda yapıldı Özalp’e kadar romanın yazıldığı Osmanlı döneminin tarihsel ve sosyal koşullarını olumlu gösterecek her türlü vaka kitaptan çıkarıldı Dinî terim ve tabirlerin de ayıklandığını söyleyen Özalp, “İdeolojik bir tercihle romanın oturduğu kültürel zemin değiştirildi Böylece seküler bir Feride ortaya çıktı dedi ‘ALLAH’ KELİMESİ ÇIKTI Çalıkuşu’nda sansüre uğrayan cümleler şöyle: *“Yahu minik hanım, şu kızı kandırıp Müslüman edelim Sevaplı iştir (1928 baskısı, sayfa 62) *“Allah sana da, ona da Adalet dininde can atamak nasip etsin (1928 baskısı, sayfa 66) * “Yaz kızım, yaz Keza dinini seversen, benden de selam yaz (1928 baskısı, sayfa 152) “Keza dinini seversen cümlesi atılmış *“Gelir gelmez dua edersen daha makbule geçer (1928 baskısı) sayfa 176) ise “Zeyni Baba’yı ziyaret edersen daha makbule geçer biçiminde değiştirilmiş Reşat Nuri yapmadı Ahmet Özalp’e tarafından yapılan sansürle Çalıkuşu tutarsız bir metne dönüşmüş Olaylar çıkarılmış, fakat romanın daha sonraki bölümlerinde çıkarılan olaylara atıflar ve göndermeler yapılmış Özalp bu nedenlerden dolayı sansürün Reşat Nuri kadar yapılmadığını düşünüyor İkinci baskıda 470 sayfa olan roman, 39’uncu baskıda 408 sayfaya düşmüş Çarşafa da imtiyaz değil! “Nizamettin Efendi, bundan böyle yeniden İstanbul’a dönmemiş, altı yıl diyar diyar tüm Kürdistan’ı, Irak’ı, Arabistan’ı dolaşmıştı (1928 baskısı, sayfa 13) cümlesi sonraki baskılarda, “Artık bir daha İstanbul’a dönememiş, Diyarbakır’dan Musul’a, Musul’dan Hanıkın’a, oradan Bağdat’a, Kerbela’ya geçmiş biçiminde değişmiş id Bugün'ün haberine göre, roman kahramanlarından Matmazel Orani çarşafı övdüğü “Bu çarşafta acayip hassalar var Kadını yalnız daha hoş göstermekle kalmıyor ona mahzun bir ciddiyet veriyor İfadesi de kitaptan çıkartılmış