Ortodonti Nedir?

[makaleci]

Ortodonti, yüz ve diş düzensizliklerini önlemeyi, teşhis etmeyi ve tedavi etmeyi amaçlayan diş hekimliği uzmanlığıdır.

Ortodontist kimdir?

Ortodonti konusunda uzmanlaşmış diş hekimleri yani 5 senelik diş hekimliği fakültesini bitirdikten sonra 4 veya 6 yıl arasında ortodonti eğitimi almış hekimlerdir. Ortodontistler braketler, aparatlar veya teller/şeffaf plaklar kullanarak dişlerin, çenelerin ve yüzün anormal konumlarının tedavisini gerçekleştirirler.

Ortodonti ne işe yarar?

• 
  Daha iyi çiğneme ve daha net telaffuz ve konuşma sağlar,

• 
  Dişler arasında yiyecek parçacıkları toplanmasından dolayı ortaya çıkan diş çürüğü riskini azaltır,

• 
  Diş çapraşıklığına bağlı olarak gelişen diş eti yaralanması ve travma riskini azaltır.

Maloklüzyon -çapraşıklık- bir hastalık değildir ve fiziksel sağlığı etkilemez; dişlerin pozisyonundaki bir değişimdir. Yüzün şeklini ve dişlerin görünümünü etkileyen malokluzyonlar utanma, kendine güven eksikliği ve hatta depresyona neden olabilir. Ciddi maloklüzyonlar yemek yemeyi, konuşmayı ve dişlerin temiz kalmasını etkileyebilir. 

Ortodonti ile hangi problemler düzeltilebilir?

1. 
   Çapraşık dişler – Çene kemiği için fazla büyük olabilecek dişlerin girintili çıkıntılı yerleşmesidir. Dar bir çenede tüm dişler için yeterli alan olmayabilir. Bu, kötü bir ısırma ve çirkin bir görünüme neden olur. Çapraşıklığın en yaygın olduğu dişler üst köpek dişleridir.

1. 
   Öndeki dişlerin açık kalması - Üst ön dişlerin alt ucu, alt ön dişlerin üst ucuna temas etmediğinde meydana gelir. Bu yetersiz çiğnemeye yol açar.

1. 
   Derin kapanış - Üst ve alt ön dişlerin uyumlu hizalanmadığını ve alt dişlerin üst damağı çiğneme eğiliminde olduklarını, bazen diş etlerine ve damağa zarar verdiğini gösterir. Bu durum diş eti hasarına ve diş eti hastalıklarına, diş kaybına ve dişlerin aşınmasına neden olabilir.

1. 
   Çapraz kapanış - Diş uçları bir araya gelmediğinde meydana gelir. Kötü görünüme, yetersiz çiğneme ve kolayca aşınabilen dişlere yol açar.

1. 
   Üst ön dişlerin fazla ileride olması - Üst dişlerin dışarı eğimlendiği bu durum parmak emmeden kaynaklanabileceği gibi üst çene kemiğinin alt çeneye göre fazla büyümesi nedeniyle de olabilir. Tedavisi görünümü iyileştirebilir ve spor yaralanmaları veya düşmeler sırasında dişlerin zarar görmesini önler.

1. 
   Alt ön dişlerin fazla ileride olması - Alt çene, üst çenenin dışına çıkar. Kötü kozmetik görünümünün yanı sıra, aşınmış dişlere yol açabilir.

1. 
   Boşluk - Dişler arasındaki doğal olmayan boşluk, az gelişmiş, daha küçük veya eksik dişlerden kaynaklanabilir.

1. 
   Gömülü dişler - Yetişkin dişi diş eti veya kemikten çıkmadığında veya sadece kısmen ortaya çıktığında olabilir.

Ortodontik tedavi hangi yaşlarda yapılabilir?

Hareket ettirilebilecek sağlıklı diş ve dişi taşıyan sağlıklı kemik varlığında her yaşta yapılabilir. Çocukluk döneminde kemiklerin büyümesi düzenlenebilir, dişlerin pozisyonları hizalanabilir. Ergenlik ve yetişkin dönemde dişsel düzenlemeler yapılır ve eğer gerekirse ortodontik tedaviye destek olarak cerrahi uygulamalardan yardım alınır.

Ortodontik tedavi nasıl yapılır?

Dişler yetişkinlerde, ergenlerde veya çocuklarda, sabit veya çıkarılabilir diş telleri veya şeffaf plaklar ile düzeltilir. Bunlar ayarlanabilir, modifiye edilebilir ve çenelerin büyüme-gelişimine izin verirken dişleri düzeltebilir.

Braketli veya şeffaf plaklarla uygulanan ortodontik tedavi sırasında nelere dikkat edilir?

Herhangi bir ortodontik tedaviye başlamadan önce iyi ağız hijyeni şarttır. Şeffaf plaklarla yapılan ortodontik tedavilerde hastanın şeffaf plaklarını yemekler haricinde sürekli kullanması istenir. Herbir şeffaf plağın 10 gün aradan sonra bir sonraki plağa geçilerek değiştirilmesi gerekir. Şeffaf plaklar 4’erli setler halinde hastalara verilir ve hastaların bu plakları düzenli olarak sırasıyla kullanmaları beklenir.  6 hafta sonrasına verilen randevuda yeni plaklara geçilir.  

Sabit ortodontik tedavide braketler dişlerin üzerine yerleştirildiğinde, yiyecek parçacıklarının sıkışması daha olasıdır. Tedavi sırasında diş çürümesini önlemek için bireyin çok daha dikkatli ve daha sık diş fırçalaması gerekir. Ortodontist ayrıca gazlı içeceklerden, şekerli atıştırmalıklardan ve diş çürümesine yol açabilecek diğer nesnelerden uzak durmayı da önerebilir. Braketli tedavi uygulanıyorsa hastanın fındık, fıstık, cips, erik, zeytin ve patlamış mısır gibi sert yiyecekler yememesi gerekir. Bunlar brakete temas ederse braketin dişin yüzeyinden ayrılmasına neden olur ve tekrar yapıştırılması gerekir. Bu durum tedavinin tahmin edilen süresinden daha uzun sürmesine neden olur. 

Ortodontik tedaviler sırasında ağrı oluşabilir. Ağrı kesici ilaç alınması tavsiye edilir. Braketlerin çıkıntılı yüzeyleri yanak ve dudak içini tahriş edebilir, bu durumda hastanın braketlerin üzerine yerleştireceği mumlar braketlerin çıkıntılı yüzeylerini yuvarlaklaştırır, tahrişi önler. 

Ortodontik tedaviler ne kadar sürer?

7-9 yaşları arasında çene kemiklerine uygulanan apareyler uzun süre takip gerektirebilir. Üst çenesi dar veya geride-ileride olan hastalarda 1 yıl kadar bu apareyler kullanılabilir. 

Süt dişlerinin yerini sürekli dişler aldıktan sonra eğer diş çekimi yapılıp braketli tedavi uygulanacaksa ortodontik tedavi ortalama 1-1,5 yıl sürer. Diş çekimi yapılmaksızın uygulanan ortodontik tedaviler 1 yıl kadar sürer. Ortodontik tedavi süresince hastaların 5-6 hafta arayla randevularına gelmeleri yeterlidir.