çekim ekleri nelerdir ve örnekleri
Çekim Ekleri
1 Isim Çekim Ekleri
11 Çokluk Eki: İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler
Misal:
elmalar, çocuklar, öğrenciler
12 Hal Ekleri: i, e, den, de ekleridir
Örnekler:
Kitabı ver (belirtme hali)
Yola bak (Yönelme hali)
Evden geliyorum (Çıkma hali)
Sende kaldı (Bulunma hali)
Sıradan insanlarla işim olmaz (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden üretim eki olmuştur)
Bunlar favori çocuklardır (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden üretim eki olmuştur)
Sudan sebeplerle yanıma gelme (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
13 Iyelik ekleri: Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder
Misal:
Kitabım, kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz
14 Alaka ekleri (Tamlayıcı Ekleri): “ın, in, un, ün biçimindedir Belirtili isim tamlaması kurar
Misal:
kapının kolu, müdürün odası
15 Denklik Eki: “ca,ce biçimindedir
Misal:
Sence bu içten mu?
Çocukça davranma
16 Ek eylem Ekleri: Ad asilzade sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan eklerdir
Misal: iyiyim, iyisin, iyidir, iyiyiz, iyisiniz, iyidirler
2 Fiil Çekim Ekleri
21 Vakit ekleri (Bildirme Kipleri): Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir
Misal: gelmiş (Duyulan geçmiş vakit)
okudu (Görülen geçmiş vakit)
gidiyor (Hemen geçmiş vakit )
yatacak (Gelecek geçmiş süre)
Hemen kazanç (Geniş geçmiş vakit)
22 Istek kipleri: Fiillerde istek, durum, açlık, gereklilik… gibi anlamları karşılayabilmek için getirilen kip ekleridir
Örnek: Gidersem gelmem (Dilekkoşul kipi)
Biraz daha oturayım (Arzu kipi)
Ders çalışalım (Açlık eki)
Artık gitmeliyim (Gereklilik kipi)
Bunları da okusun (Emir eki)
Dışarı çıkın (Emir eki)
23 Kişi Ekleri: Fiildeki eylemi gerçekleştiren şahsı belirtmek için getirilen eklerdir Fiillerde kip eklerinden sonradan gelirler
Örnek:
Geliyorum, çalışmalısın, yaptı, okusak, üzülürüz, koşacaksınız, yürüdüler *
Çekim Ekleri
1 Isim Çekim Ekleri
11 Çokluk Eki: İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler
Misal:
elmalar, çocuklar, öğrenciler
12 Hal Ekleri: i, e, den, de ekleridir
Örnekler:
Kitabı ver (belirtme hali)
Yola bak (Yönelme hali)
Evden geliyorum (Çıkma hali)
Sende kaldı (Bulunma hali)
Sıradan insanlarla işim olmaz (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden üretim eki olmuştur)
Bunlar favori çocuklardır (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden üretim eki olmuştur)
Sudan sebeplerle yanıma gelme (Sıfat yapmıştır ve bu yüzden yapım eki olmuştur)
13 Iyelik ekleri: Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder
Misal:
Kitabım, kitabın, kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini, ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz
14 Alaka ekleri (Tamlayıcı Ekleri): “ın, in, un, ün biçimindedir Belirtili isim tamlaması kurar
Misal:
kapının kolu, müdürün odası
15 Denklik Eki: “ca,ce biçimindedir
Misal:
Sence bu içten mu?
Çocukça davranma
16 Ek eylem Ekleri: Ad asilzade sözcükler yüklem yapma göreviyle kullanılan eklerdir
Misal: iyiyim, iyisin, iyidir, iyiyiz, iyisiniz, iyidirler
2 Fiil Çekim Ekleri
21 Vakit ekleri (Bildirme Kipleri): Fiillerde hareketin yapıldığı zamanı bildirir
Misal: gelmiş (Duyulan geçmiş vakit)
okudu (Görülen geçmiş vakit)
gidiyor (Hemen geçmiş vakit )
yatacak (Gelecek geçmiş süre)
Hemen kazanç (Geniş geçmiş vakit)
22 Istek kipleri: Fiillerde istek, durum, açlık, gereklilik… gibi anlamları karşılayabilmek için getirilen kip ekleridir
Örnek: Gidersem gelmem (Dilekkoşul kipi)
Biraz daha oturayım (Arzu kipi)
Ders çalışalım (Açlık eki)
Artık gitmeliyim (Gereklilik kipi)
Bunları da okusun (Emir eki)
Dışarı çıkın (Emir eki)
23 Kişi Ekleri: Fiildeki eylemi gerçekleştiren şahsı belirtmek için getirilen eklerdir Fiillerde kip eklerinden sonradan gelirler
Örnek:
Geliyorum, çalışmalısın, yaptı, okusak, üzülürüz, koşacaksınız, yürüdüler *
