Zehir saçtıkları için yasa gereği 2019’da kapatılmaları gereken 13 kömür santralinin tamamının 1.5 yıldır çalışmaya devam ettiği ortaya çıktı. Raporu hazırlayan İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği Lideri Baran Bozoğlu, “İnsanlar zehirleniyor. Etraf Bakanlığı felç olmuş, kontrol yapamıyor” dedi.
Türkiye'de insan hayatının ve tabiatın hiçe sayıldığını ortaya koyan skandal bir rapor daha yayımlandı. İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği (İDPAD) Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın ‘veto' kararı gereği 2020 başında kapatılmaları gereken kömür santrallerinin 1.5 yıldır zehir saçarak çalışmaya devam ettiğini ortaya çıkaran bir rapor yayımladı.
Sözcü'den Erdoğan Süzer'in haberine nazaran, raporda, 13 santralden hiç birinin etraf mevzuatının gerektirdiği yatırımları tam olarak yapmadığı, baca gazı ve yabanî atık depolama meselelerini çözmediği halde süreksiz faaliyet dokümanı düzenlenerek zehir saçmalarına müsaade verildiği bildirildi. İDPAD Lideri Dr. Baran Bozoğlu, veto kararının fiilen çiğnendiğini belirtirken, “Çevre Bakanlığı felç olmuş, kontrol yapamıyor” dedi.
"Bakanlık yasal hale getirdi"
Dr. Bozoğlu, skandalı ortaya çıkaran “Özelleştirilmiş Termik Santraller ve Etraf Mevzuatına Ahenk Süreçleri” isimli raporu kamuoyu ile paylaştı. 2020 yılının başında kapatıldığı tez edilen kömürlü termik santrallerin etraf yatırımlarını tamamlamadıkları halde dünyanın hiçbir yerinde uygulanmayan yan yollarla çalıştırılmaya devam ettirildiğini belirten Bozoğlu, santrallere gerekli yatırımları yapmaları için 2019 sonuna kadar 7 yıl müddet verilmesine karşın yatırımları yapmadıklarını, 2019'da 2.5 yıllık ek müddet daha verilmesini öngören yasanın reaksiyon çekmesi üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından veto edildiğini anlattı.
Bozoğlu, “Hepimizi sevindiren bu vetoya karşın Etraf Bakanlığı 26 Aralık 2019'da yönetmeliği değiştirip toksik atıkların yırtıcı depolama yapıldığı santral alanlarının tamamını legal hale getirdi. Bu da fiyatını santral işverenlerinin ödediği, içeriği aşikâr olmayan akademik raporlara dayandırılarak düzenlenen süreksiz faaliyet evraklarıyla yapıldı” dedi.
"1.5 yıldır kirletmeye devam ediyorlar"
Lider Bozoğlu, 1 Ocak 2020'de Güç ve Etraf bakanlarının ortak açıklama yaparak Afşin Elbistan A, Seyitömer, Tunçbilek, Soma, Kangal, Çatalağzı termik santrallerinin kapatıldığını halka duyurduğunu belirtirken, “İki bakanın kapatıldığını açıkladığı o tesislerin tamamı hala çalışır durumda. Kimisi bir yıldır, kimisi 1.5 yıldır çalışıyor. Toplamda 13 tesisin tamamı filtre sistemi ve atık alanlarına dair etraf mevzuatının gerektirdiği yatırımları yapmadıkları halde hala çalışır durumdalar. 1.5 yıldır havayı, suyu, toprağı kirletmeye devam ediyorlar. Teşvik ve muafiyetlerle santrallerin daima önünü açan bir sistemle karşı karşıyayız. Bu rapor yetkililerin harekete geçmeleri için bir ihbar niteliğindedir” dedi.
"Dünyada örneği yok"
Lider Bozoğlu, olağanda çalışmalarına müsaade verilmemesi gereken santrallerin Süreksiz Faaliyet Dokümanı (GFB) verilerek zehir saçmalarına imkan sağlandığını da söyledi.
Bozoğlu, “GFB'ler bu tesislerin etraf mevzuatını bypass yapmaları, yöntemsiz çalışmaları, çevreyi kirleterek çalışmalarının önünü açan bir sistem haline geldi. Bu türlü bir sistem dünya tarihinde görülmedi. Birinci kez bu türlü bir şey ile karşılaşıyoruz. Ortada bir yatırım, somut bir güzelleşme olmamasına karşın bu tesislere GFB veriliyor. Üstelik bu evrakların 1 yıllık mühleti doluyor, sonra tekrar GFB veriliyor” dedi.
Bozoğlu, daima emisyon ölçüm sistemi kurması gereken tesislerin bacalarından çıkan ziyanlı gazların ölçüsünün kamuoyu ile paylaşılması gerektiği halde ‘ticari sır' denilerek açıklanmadığını da söyledi.