Boşanma öncesi
*
Çatışmalarda
Çocukların kavgalarda ebeveynlerden birinin tarafını tutması özendirme edilmemelidir Eğer çocuğun taraf tutması istenirse, çocuk ile diğer ebeveyn aralarında yaşanacak soğukluk çocuğun suçluluk duymasına yol açarak onu negatif etkiler
*
Çocuğun boşanma nedenini anlayabilmesi için
Boşanma öncesinde anne ve baba arasında çocuklar göre gözlemlenen “çatışma yaşanmış ya da yaşanmamış olabilir Bir Takım ebeveynler hiç kavga etmediklerini, bu şekilde çocuklarını koruduklarını düşünürler Ama çocuklar mutlaka nedensonuç ilişkisini kurarlar Eğer boşanma öncesinde hiçbir çatışmaya şahit olmadılarsa, anne ve babasının neden ayrıldığını anlayamazlar Hatta mektep öncesi yaştakiler gözle görülür bir problem yahut sorunu kendilerinin yarattığını sanabilirler Bunun bütün huysuz olan anne ve baba arasında korkutma, dayak, küfür, vb taşıyan büyük kavgalar da çocuklar için tanık olunmaması gereken durumlardır Çünkü çocuğun en güvende hissettiği yuvası çatırdamaktadır ve bu şart çocuğu korkutur Başına neler geleceğini bilememek çocuğun huzurunu en ince ayrıntısına kadar kaçırır Dolayısıyla ne çok çatışmalı, ne de süt liman görünen evlilikler boşanmayla sonuçlandığında çocuklar için sonuç olumlu olur Çocuklar anne ve baba arasında bir sorun olduğunu bildikleri süre, bölünme haberini daha anlayışla karşılayabilirler
*
Boşanma haberi çocuğa ne süre verilmelidir?
Anne ve baba, boşanmaya muhakkak karar vermeden çocukla bu konuyu konuşmamalıdır*
*
Boşanma haberi çocuğa nasıl verilmelidir?
Anne ve babaları en fazla zorlayan bu kötü haberin çocuğa verilme anıdır Birlikte mi, yoksa anne veya baba kimsesiz mı bunu çocuğa söylemelidir? Fena haberin iyi bir söylenme şekli maalesef yoktur *böylece çocuğu üzmeden bunu söylemenin bir formülünü seslenmek faydasızdır Yapmanız gereken şey suçun kendinde olmadığını anlamasını sağlamak, bundan sonra neler olacağını anlatarak onu hazırlamaktır Anne ve baba birlikte, detaya girmeden boşanmanın nedeni (cinsellikle ilgili bilgilerden, birini kötüleyen sözlerden kaçınarak), bundan sonra kimin nerede yaşayacağı, ne sıklıkla görüşüleceği anlatılmalıdır Çocuğun soru sormasına müsade vermeli, sorular onun anlayacağı şekilde cevaplanmalıdır Çocuğun kaldıramayacağı şeyleri o gün ve o an anlatmak gereksizdir Üzerinde durulması gereken en kayda değer şey, anne ve baba boşansa bile, hala onun annesi ve babası olmaya devam ettiklerini, farklı evlerde de yaşasalar bunun hiç değişmeyeceğini söylemektir*
*
Çocuk ne yaşar
Anne ve babası boşanan çocuğun yaşayacağı en büyük ruhsal sorun, terk edilme korkusudur Evden giden ebeveynin onu unutacağını, artık sevmeyeceğini sanır Bu da kendine güvenini zedeler Kimisi anne ve babasını bu işi başaramamış olmakla suçlar, onları bir araya her yerde nasıl getirebileceğini düşünüp durur Fena bir olayı kabullenememe, “yas sürecinin en doğal parçasıdır Bir suçlu ararlar Başlıca evden gideni suçlarlar; veya kavgalarda kim daha agresif idiyse onu Özellikle mektep öncesi yaştakiler suçluluk, 68 yaştakiler endişe, 89 yaşın üzerindekiler hiddet duyarlar Yetişkinliğe yaklaşmış çocukların boşanmayı kabullenmesi fazla daha basit olur, çünkü neyin niçin olduğunu daha iyi bilirler **
*
Boşanma sonrası
*
? Her yaştaki çocuklar bir vakit bebeksi davranışlar gösterebilirler, şahlanmış olabilirler, ya da hastaymış gibi davranabilirler Böyle zamanlarda cezaya değil fazladan desteğe gereksinim duyarlar*
? Hayatınızda çoğu şey değişecektir (daha eksik para, daha az alaka, daha fazla mesuliyet, yeni okul, yeni ev, yeni arkadaşlar, vb) Bunları anlayabilmeleri ve kabul etmeleri için onlara şefkatle lakin kararlı bir şekilde yaklaşmalısınız
? Ayrıldığınız eşinizden öç almak için çocuğunuzu görmeyi veya ona destek vermeyi reddetmeyin*
? Eşinize ne değin dargın olursanız olun, onu çocuğunuza kötülememeye çalışın Dünyanın en fena annesibabası da olsa, onun sahip olduğu tek annebabadır Bu da onu sevmesi için yeterlidir Onu eleştirdiğinizde çocuğunuz sevdiği birini hoşlanmamak zorunda kalacak, bu da onu çelişkiye sokup, suçluluk hissetmesine niçin olacaktır*
? Düzenli bir ziyaret programının hazırlanması çok önemlidir Çocuğun kendini terk edilmiş, sevilmeye layık olmayan biri gibi hissetmemesi için farklı yaşadığı ebeveyninin onu ne zamanlar göreceğini bilmesi gerekir Oysa o süre kendini kıymetli hisseder*
? Öbür yaşamış ebeveyn, görüşme zamanlarında çocuğuyla birlikte zaman geçirmelidir Bu vaktin sıklığından çok kalitesi önemlidir Arada Bir bile görüşülse, çocuk “ben annembabam için çok değerliyim duygusunu yaşıyorsa problem yoktur Fakat çocuğunu aldığında onu bir siklet gibi görüp, babaanneanneanneye bırakıp, kendi hayatını yaşayan bir ebeveyn çocuğa bu duyguyu veremez *
? Onunla her görüştüğünüzde özel şeyler yapmaya lüzum yoktur Sıradan süre de geçirseniz, önemli olan birlikte olmaktır Kesintisiz hediyeler alarak kendinizi affettirmeye çalışmayın Bu şekilde onu yalnızca hırslı yaparsınız Çocuk her iki evde de adi, kurallı bir yaşam yaşamalıdır*
? Kendinizi kötü hissediyorsanız, çocukla duygunuzu paylaşın Fakat bunu yaparken dozajını iyi ayarlamalısınız “Çok kötüyüm, mahvoldum gibi negatif şeyler yerine “bu günlerde kendimi kötü hissediyorum, fakat üstesinden geleceğim gibi geleceğe karşın umutlu sözler kullanın*
? Kardeşlerin birbirinden ayrılması çocuklar için ikinci bir yıkımdır Zaten aile parçalanmışken, bundan başka kardeşinden ayrılmak çocuk için zordur böylece kardeşlerin ayrılmaması önerilir*
*
*
Boşanma sonrası çocuklarda görülebilecek psikolojik problemler
*
Çocuklar ara sıra içinde bulundukları duruma içe kapanma veya hiddet ile karşılık verir Utandığı için arkadaşlarıyla görüşmeyen, evden çıkmayan çocuğunuz için mutlaka destek alın Bazen de duygularını kontrol edemeyen çocuk basit şeylere sinirlenir, vurur, kırar, kendine veya etrafına zarar verir Böyle zamanlarda öfkeye öfkeyle karşılık verilirse öfke kışkırtılır, öfke anneyebabaya yönelir Oysa çocuğun öfkesini boşaltması beklenir, ondan sonradan konuşulursa, sakin bir ortamda sorunlar daha sıcacık çözülür Çocuğu susturmak için verilecek ceza ise onu daha artı içine kapatacaktır Sonunda öfke kendine döner ve “ben kötü biriyim duygusu gelişir*
Çocuğun duruma tepkisi alışılagelmiş sınırları aşarsa bunalım, vesvese bozuklukları, uyku sorunları, mektep sorunları, tavır sorunları gibi ruhsal sıkıntılar ortaya çıkar Bu durumda mutlaka bir çocuk ruh sağlığı uzmanından destek edinmek gerekir*
*
Çatışmalarda
Çocukların kavgalarda ebeveynlerden birinin tarafını tutması özendirme edilmemelidir Eğer çocuğun taraf tutması istenirse, çocuk ile diğer ebeveyn aralarında yaşanacak soğukluk çocuğun suçluluk duymasına yol açarak onu negatif etkiler
*
Çocuğun boşanma nedenini anlayabilmesi için
Boşanma öncesinde anne ve baba arasında çocuklar göre gözlemlenen “çatışma yaşanmış ya da yaşanmamış olabilir Bir Takım ebeveynler hiç kavga etmediklerini, bu şekilde çocuklarını koruduklarını düşünürler Ama çocuklar mutlaka nedensonuç ilişkisini kurarlar Eğer boşanma öncesinde hiçbir çatışmaya şahit olmadılarsa, anne ve babasının neden ayrıldığını anlayamazlar Hatta mektep öncesi yaştakiler gözle görülür bir problem yahut sorunu kendilerinin yarattığını sanabilirler Bunun bütün huysuz olan anne ve baba arasında korkutma, dayak, küfür, vb taşıyan büyük kavgalar da çocuklar için tanık olunmaması gereken durumlardır Çünkü çocuğun en güvende hissettiği yuvası çatırdamaktadır ve bu şart çocuğu korkutur Başına neler geleceğini bilememek çocuğun huzurunu en ince ayrıntısına kadar kaçırır Dolayısıyla ne çok çatışmalı, ne de süt liman görünen evlilikler boşanmayla sonuçlandığında çocuklar için sonuç olumlu olur Çocuklar anne ve baba arasında bir sorun olduğunu bildikleri süre, bölünme haberini daha anlayışla karşılayabilirler
*
Boşanma haberi çocuğa ne süre verilmelidir?
Anne ve baba, boşanmaya muhakkak karar vermeden çocukla bu konuyu konuşmamalıdır*
*
Boşanma haberi çocuğa nasıl verilmelidir?
Anne ve babaları en fazla zorlayan bu kötü haberin çocuğa verilme anıdır Birlikte mi, yoksa anne veya baba kimsesiz mı bunu çocuğa söylemelidir? Fena haberin iyi bir söylenme şekli maalesef yoktur *böylece çocuğu üzmeden bunu söylemenin bir formülünü seslenmek faydasızdır Yapmanız gereken şey suçun kendinde olmadığını anlamasını sağlamak, bundan sonra neler olacağını anlatarak onu hazırlamaktır Anne ve baba birlikte, detaya girmeden boşanmanın nedeni (cinsellikle ilgili bilgilerden, birini kötüleyen sözlerden kaçınarak), bundan sonra kimin nerede yaşayacağı, ne sıklıkla görüşüleceği anlatılmalıdır Çocuğun soru sormasına müsade vermeli, sorular onun anlayacağı şekilde cevaplanmalıdır Çocuğun kaldıramayacağı şeyleri o gün ve o an anlatmak gereksizdir Üzerinde durulması gereken en kayda değer şey, anne ve baba boşansa bile, hala onun annesi ve babası olmaya devam ettiklerini, farklı evlerde de yaşasalar bunun hiç değişmeyeceğini söylemektir*
*
Çocuk ne yaşar
Anne ve babası boşanan çocuğun yaşayacağı en büyük ruhsal sorun, terk edilme korkusudur Evden giden ebeveynin onu unutacağını, artık sevmeyeceğini sanır Bu da kendine güvenini zedeler Kimisi anne ve babasını bu işi başaramamış olmakla suçlar, onları bir araya her yerde nasıl getirebileceğini düşünüp durur Fena bir olayı kabullenememe, “yas sürecinin en doğal parçasıdır Bir suçlu ararlar Başlıca evden gideni suçlarlar; veya kavgalarda kim daha agresif idiyse onu Özellikle mektep öncesi yaştakiler suçluluk, 68 yaştakiler endişe, 89 yaşın üzerindekiler hiddet duyarlar Yetişkinliğe yaklaşmış çocukların boşanmayı kabullenmesi fazla daha basit olur, çünkü neyin niçin olduğunu daha iyi bilirler **
*
Boşanma sonrası
*
? Her yaştaki çocuklar bir vakit bebeksi davranışlar gösterebilirler, şahlanmış olabilirler, ya da hastaymış gibi davranabilirler Böyle zamanlarda cezaya değil fazladan desteğe gereksinim duyarlar*
? Hayatınızda çoğu şey değişecektir (daha eksik para, daha az alaka, daha fazla mesuliyet, yeni okul, yeni ev, yeni arkadaşlar, vb) Bunları anlayabilmeleri ve kabul etmeleri için onlara şefkatle lakin kararlı bir şekilde yaklaşmalısınız
? Ayrıldığınız eşinizden öç almak için çocuğunuzu görmeyi veya ona destek vermeyi reddetmeyin*
? Eşinize ne değin dargın olursanız olun, onu çocuğunuza kötülememeye çalışın Dünyanın en fena annesibabası da olsa, onun sahip olduğu tek annebabadır Bu da onu sevmesi için yeterlidir Onu eleştirdiğinizde çocuğunuz sevdiği birini hoşlanmamak zorunda kalacak, bu da onu çelişkiye sokup, suçluluk hissetmesine niçin olacaktır*
? Düzenli bir ziyaret programının hazırlanması çok önemlidir Çocuğun kendini terk edilmiş, sevilmeye layık olmayan biri gibi hissetmemesi için farklı yaşadığı ebeveyninin onu ne zamanlar göreceğini bilmesi gerekir Oysa o süre kendini kıymetli hisseder*
? Öbür yaşamış ebeveyn, görüşme zamanlarında çocuğuyla birlikte zaman geçirmelidir Bu vaktin sıklığından çok kalitesi önemlidir Arada Bir bile görüşülse, çocuk “ben annembabam için çok değerliyim duygusunu yaşıyorsa problem yoktur Fakat çocuğunu aldığında onu bir siklet gibi görüp, babaanneanneanneye bırakıp, kendi hayatını yaşayan bir ebeveyn çocuğa bu duyguyu veremez *
? Onunla her görüştüğünüzde özel şeyler yapmaya lüzum yoktur Sıradan süre de geçirseniz, önemli olan birlikte olmaktır Kesintisiz hediyeler alarak kendinizi affettirmeye çalışmayın Bu şekilde onu yalnızca hırslı yaparsınız Çocuk her iki evde de adi, kurallı bir yaşam yaşamalıdır*
? Kendinizi kötü hissediyorsanız, çocukla duygunuzu paylaşın Fakat bunu yaparken dozajını iyi ayarlamalısınız “Çok kötüyüm, mahvoldum gibi negatif şeyler yerine “bu günlerde kendimi kötü hissediyorum, fakat üstesinden geleceğim gibi geleceğe karşın umutlu sözler kullanın*
? Kardeşlerin birbirinden ayrılması çocuklar için ikinci bir yıkımdır Zaten aile parçalanmışken, bundan başka kardeşinden ayrılmak çocuk için zordur böylece kardeşlerin ayrılmaması önerilir*
*
*
Boşanma sonrası çocuklarda görülebilecek psikolojik problemler
*
Çocuklar ara sıra içinde bulundukları duruma içe kapanma veya hiddet ile karşılık verir Utandığı için arkadaşlarıyla görüşmeyen, evden çıkmayan çocuğunuz için mutlaka destek alın Bazen de duygularını kontrol edemeyen çocuk basit şeylere sinirlenir, vurur, kırar, kendine veya etrafına zarar verir Böyle zamanlarda öfkeye öfkeyle karşılık verilirse öfke kışkırtılır, öfke anneyebabaya yönelir Oysa çocuğun öfkesini boşaltması beklenir, ondan sonradan konuşulursa, sakin bir ortamda sorunlar daha sıcacık çözülür Çocuğu susturmak için verilecek ceza ise onu daha artı içine kapatacaktır Sonunda öfke kendine döner ve “ben kötü biriyim duygusu gelişir*
Çocuğun duruma tepkisi alışılagelmiş sınırları aşarsa bunalım, vesvese bozuklukları, uyku sorunları, mektep sorunları, tavır sorunları gibi ruhsal sıkıntılar ortaya çıkar Bu durumda mutlaka bir çocuk ruh sağlığı uzmanından destek edinmek gerekir*