Artık uzayın önderi hususî şirketler oldu. NASA, ESA yahut JAXA üzere esaslı kurumlar, ilmî ve teknik tecrübesiyle onlarca yıldır insanlığın ufkunu genişletiyorlar. Gerçekten uzay yolculuklarını ve taşımacılığını ucuzlatanlar, SpaceX ve Blue Origin üzere şirketler olacak. Bu nedenle gelecekteki uzay vazifelerinin değerli bir kısmı; artık devletlerin değil, şahsi şirketlerin denetiminde gerçekleşecek.
Evet neler göreceğiz? Şayet sahiden çalışırsak, bir gün memleketimizin yetiştirdiği bilim kişilerini, mühendisleri ya da başkanları hangi uzay vazifelerinde görme imkanımız var mı? O denli çabucak karamsar olmayın. Türkiye’den çıkıp NASA ve SpaceX üzere şirketlerde ter döken, onlarca insan var. (Zamanında Apollo vazifesi için çalışan Arsev Erarslan gibi…)
Lafı daha çokça uzatmadan, önümüzdeki 10 yıl içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan 15 uzay hizmetine gelin yakından bakalım.
2020: NASA tarafından düzenlenen Mars Rover hizmeti:
Mars’ta bulunan araçlar, yeryüzündeki teknolojilerimize nazaran hayli geri kaldılar. NASA en son geçtiğimiz yıl Kızıl Gezegen’in sarsıntılarını araştırmak emeliyle gezici olmayan Insight aracını göndermişti. 2020’de ise bu kere gelişmiş görüntüleme teknolojilerine sahip, tekerlekli bir robotik laboratuvar olan Mars Rover gönderilecek.
NASA fırlatma süreçleri için şimdi net bir tarih vermese de 17 Temmuz ila 5 Ağustos arasındaki devir diliminde, roketler havalanacak. 2021’in Şubat ayında Mars’a ulaşması beklenen araçla, insanlığın Mars yüzeyinde yeni bir gezgine sahip olması planlanıyor.
Mars Rover’ın hizmet mühleti ise 687 Yerküre günü olacak. Hakikaten bu vade aracın sağlam olması durumunda NASA tarafından uzatılabiliyor. 2004 yılında yalnızca 90 günlük hizmet müddetiyle gönderilen Opportunity aracı, 2018’e kadar vazife yapmış, en son bir kum fırtınasında ilişkimiz kopmuştu.
2021: Avrupa Uzay Ajansı ve Rus Uzay Ajansı tarafından tekrar düzenlenecek ExoMars
Elbette Mars için çalışan tek devlet örgütü NASA değil. Roscosmos (Rusya Uzay Ajansı) ve ESA (Avrupa Uzay Ajansı) da komşu gezegene ulaşmak istiyor. Üstelik ExoMars aracı, Mars’taki potansiyel ömrün izlerini arayacak!
2016’da, vazifenin birinci aşaması olarak Mars yörüngesine TGO (Gaz İzi Yörünge Aracı) isminde uydu gönderildi. Bu uydu, Mars yüzeyindeki metan gazı açısından ağır nahiyeleri taramaya başladı. Hizmetin 2. aşaması ise 2021 yılında gönderilecek ExoMars aracıyla gerçekleştirilecek.
2021: Rusya’nın uzay turizmi girişimi
Rus Uzay Ajansı, ExoMars ile birebir yıl içinde çok farklı bir girişime imza atmaya hazırlanıyor. 1998’de ABD’de kurulan Space Adventures isimli şirketle iştirak kuran Ruslar, şimdilerde ilmî araştırma merkezi olan Milletlerarası Uzay İstasyonu’na gözlerini diktiler. İstasyonun takvim üzerindeki ilmî vazifesi 2024’te son bulacak. Bu tarihe kadar Ruslar ve ABD’li kişisel bir şirket, istasyona turistik seferler düzenlemeye başlayacak.
Baya baya uzaya tatile gitmek mümkün oluyor. Milletlerarası Uzay İstasyonu’na da birebir yıllarda yeni bir kardeş geliyor. Halihazırda Çin’in bu bahisteki çalışmaları devam ediyor. Esasen artık insanlığı Yerküre muhitinde bir istasyonda değil Ay’da ve Mars’ta araştırma yapma kanısı tatmin ediyor.
2021: Tarihin en gelişmiş gözlem aracı James Webb Uzay Teleskobu
NASA’nın geliştirdiği ve Hubble Uzay Teleskobu’nun yanına geçecek James Webb, bugüne kadar tekraren kere ertelendi. Teleskobun fırlatılması için ESA’ya ilişkin uzay kargo taşımacılığı yapan Ariane 5 şirketinin roketleri kullanılacak.
James Webb Uzay Teleskobu, bugün gördüğümüz büyüleyici uzay fotoğraflarından daha fazlasını vadediyor. Heyecanla bekliyoruz!
2022: Hindistanlı astronotlar uzaya çıkıyor
Dünya’nın en ileri teknolojiye sahip uzay ajanslarından birisine sahip olan Hindistan, uzun vadedir yapılan çalışmaların meyvesini 2022’de toplayacak. Hindistan Uzay Ajansı (ISRO), yetiştirdiği birinci astronot öbeğini 2022’de 7 günlük vadeyle uzaya göndermeyi planlıyor. Şayet her şey yolunda giderse, vazifenin 2021’de gerçekleştiğini de görebiliriz. Hintli astronotların arasında bir bayan savaş pilotu da bulunacak.
2022: SpaceX, Mars’a madencilik yapmaya gidiyor
Mars’ın yeraltı kaynaklarını tanımak, mümkün bir medeniyet inşası sırasında tehlikelere evvelden hakim olmak için de çalışanlar var. SpaceX, madencilik sistemleri ve ömür destek altyapısı kurmak hedefiyle 2022’de kişisiz araçlarını Mars’a gönderecek.
Bu araçlar Mars’a ulaştıktan 2 yıl sonra, onları kullanacak beşerler da Mars’a ulaşmış olacak. Bu mevzuya birazdan değineceğiz. Artık sıradan devam.
2022: Çin’in uzay istasyonu ve Ay üssü
2019’un Ocak ayında Ay’ın karanlık yüzü olarak bilinen ve Dünya’dan göremediğimiz tarafına ulaşan Çin, yeni bir istasyon kuracak. Bu istasyonun asıl maksadı, Ay ile Yerküre arasında daha sık seferler düzenlemeyi kolaylaştırmak olacak. Bir nevi Dünya’nın yerçekimsel tesirinden değerli ölçüde kurtulup, Ay’a sistemli seferler yapılacak. Birebir istasyondan Mars’a kişisiz araçlar gönderilebilecek. Bu istasyon hakkında Çin şimdi detaylı malumat paylaşmıyor. Yeniden de bu kadarı bile ziyadesiyle heyecan verici görünüyor.
2023: Uzayda asayiş berkemal
Avrupa Uzay Ajansı, 2023’te Hera Hizmeti ile tarihte birinci defa ikili bir asteroit sistemine araç ulaştıracak. Bu araçlar, Didymos ismi verilen iki küçük asteroit üzerinde nispeten kıymetli bir hizmet yapacaklar. Dünya’nın uzak yörüngesindeki küçük asteroitlerin üzerinden, Dünya’ya yaklaşmakta olan başka asteroitler gözlemlenecek. Muhtemel tehlikeler hesaplanacak.
Bu arada Didymos astroitlerinin her birisi Mısır’daki Gize Piramidi kadar büyük.
2023: 8 sanatçı ve 1 iş kişisi Ay’da geziye gidiyor
SpaceX’in uzak uzay yolculukları için kullanmayı planladığı Starship isimli uzay aracı, 2023’te 9 insan yolcusuyla Ay’a ulaşacak. Bu 9 insandan birisi, sair 8 bileti satın alarak girişime destek veren Japon iş kişisi Yusaku Maezawa. Öteki 8 yolcu ise 8 farklı sanat kolunda faaliyet gösteren 8 sanatçı olacak.
Maezawa, bu yolculuk sırasında her 8 sanatkardan elde ettikleri tecrübeleri sanat yapıtlarına dönüştürmesini bekliyor. 8 kişilik listenin yakında açıklanması bekleniyor.
2025: Japonlar Mars’ın uydularına gidiyor
JAXA (Japon Uzay Ajansı), geçtiğimiz yıl bir asteroidin yüzeyine inmeyi başardı. Artık ajansın gayesinde Mars’ın etrafında dolaşan Phobos uydusu var. Daha evvel 2011’de Rus Uzay Ajansı’nın bir aracı olan Fobos-Grunt gönderilmek istenmiş, ama hizmet başarısız olmuştu. Umutlar Çin’e taşındı, 2025’te tekrar yeşerecekler.
Şayet başarılı olursa, gönderilen uzay aracı 5 yıl sonra Dünya’ya dönüş yapacak.
Başarılı olursa, uzay aracı beş yıl sonra Dünya'ya geri dönecek, umarım Mars'ın aylarının asteroitlere yakalanıp yakalanmadığına ya da yıkıcı gezegen tesirlerinin sonucuna ışık tutacaktır.
2025: Dünya’nın en büyük teleskobu açılıyor
En enteresan uzay girişimlerinden birisi, yeryüzünde gerçekleşecek. Şimdilik resmi ismi The Extremely Large Telescope (Son Radde Büyük Teleskop) olan bu merkez, Şili'de bulunacak ve ufkumuzu açacak. Günümüzün en güçlü teleskoplarından 13 kat daha ziyade ışık algılayabilen merkezin uzak gezegenleri görmek konusundaki becerileri çok merak ediliyor.
2025: Ay yörüngesine 4 mürettebatlı Derin Uzay İstasyonu gönderilecek
Size daha evvel de artık Yerküre yörüngesinde bir istasyon kurma fikrinin arkada kaldığını söylemiştik. NASA ve öteki milletlerarası ortakları, Ay’ın muhitinde dolaşacak bir istasyon inşa ediyorlar. 2020’den itibaren sürat kazanacak girişimin birinci büyük adımı 2025’te atılacak ve Ay yörüngesine istasyon gönderilecek.
Bu istasyon içerisinde tıpkı anda 4 astronot hizmet yapabilecek. Tıpkı UUİ’de olduğu üzere, bu istasyonda da araştırmalar yapılacak, derin uzay uzun mühletler boyunca gözlemlenecek.
2026: Dev asteroit Psyche’ye yolculuk
Güneş Sistemi’ndeki en büyük 10 asteroitten birisi olan Psyche, 2022’de Dünya’dan gönderilecek bir araçla ziyaret edilecek. Aracın yolculuğu 4 yıl sürecek. 226 kilometrelik çağı olan dev cisim, büyük bir asteroit kuşağının kesimi.
Kelam konusu kuşak o kadar büyük ki Psyche tek başına yekun kütlenin sadece %1’ini karşılıyor. Yakından görmek epeyce heyecan verici olacak.
2029: Jupiter’i bu defa atmosferinden göreceğiz
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter, bugüne kadar daima dışından gördüğümüz bir nokta oldu. Büyük nispette gazdan oluştuğu kestirim edilen gezegeni atmosferinin içerisinden görmek için yerinde imkanımız bulunmuyor. Gezegenin kimi fırtınaları Dünya’dan daha büyük.
Gelgelelim bir küçük araç, yeteri kadar teknik donanımla, gözümüzle göremediğimiz yanlara uzanabilir. Muayyen de olmaz, fakat denemeden asla bilemeyiz. ESA tarafından düzenlenecek Juice vazifesini heyecanla beklemekten farklı dermanımız var. Tahminen çalışırsak, günün birinde biz de izlemekle yetinmeyiz.
10 yılın akabinde: Mars, Mars, Mars!
NASA ve SpaceX, Kızıl Gezegen’de bir insan medeniyeti kurmaya kötü halde takmış durumda. Dünya’ya olan benzerliği sayesinde, ehliyetli teknik donanımla Mars’ta yaşamanın mümkün olduğu biliniyor. Günün birinde, Mars’ta uyanmak isteyenleriniz varsa, bunun ne kadar değerli bir devrim olacağının farkındadır.
Bizler olanı biteni size aktarmak için her devir olduğu üzere işimizin başında olacağız. Takipte kalın.