"Ekmek kapısı" diyerek çalışmaya başladığı gemi kendisi için cezaevine dönüştü. Kuveyt’te tutulan gemide takım arkadaşlarıyla birlikte açlık grevine başladı. 16 aydır denizde ve 57 gündür de açlık grevi yapan kaptan Sotan, kurtarılmayı bekliyor.
Independent Türkçe'den Ali Kemal Erdem'in özel haberine nazaran Yusuf Sencer Sotan, 1997 yılından beri gemicilik bölümünde çalışan bir uzun yol kaptanı.
İşi nedeniyle yalnızca Türk bandıralı değil yabancı bayraklı gemilerde de vazife alıp, farklı milletlerden denizcilere de kaptanlık yaptı. 2019 Ekim'inde gelen bir iş teklifi de her zamankilerden farklı değildi.
Sotan, iki aylık bir mukavele ile Katar merkezli Aswan Tradıng & Contarctıng Co. şirketine ilişkin olan ve bir Pasifik ada devleti olan Palau bayraklı M/Vula isimli gemiye kaptan oldu.
Kendisi dışında Türk vatandaşının bulunmadığı gemideki takım, bir Azerbaycanlı başmühendis, bir Bangladeşli ve 16 da Hintli çalışandan oluşuyordu.
Gemide ömür çabası veriyorlar
Bu mühlet zarfında 4 Hintli çalışanın başlattığı isyana da maruz kalan Sotan, 18 Şubat 2020 tarihinden beri Kuveyt'te alıkonulan ve çıkmalarına müsaade verilmeyen gemide öbür tayfalarla birlikte hayat gayreti veriyor.
Sotan'ın kurtarılması için Türk makamları devreye girerken şimdi ne vakit gitmelerine müsaade verileceği tam olarak bilinmiyor. Gemicilerin seslerini duyurmak için başlattıkları dönüşümlü açlık grevi de 57'inci gününe girmek üzere.
"Personel değiştireceğiz" dendi üç ay denizde bekletildi
Pekala olaylar nasıl bu noktaya geldi? Sotan'a telefonla ulaşan Independent Türkçe bu sorunun yanıtlarını dinledi.
Ekim 2019'da 2 aylık mukavele ile Bangladeş'e yük götürecek gemiye kaptan olan Sotan, şirket tarafından işçi değişiminin yapılacağı söylenmesine rağmen yapılmaması üzerine 3 ay boyunca açıkta demirlenen gemide beklemek zorunda kaldıklarını söyledi.
Şirket bu sefer de işçi değişiminin şubatta Kuveyt'te yapılacağı belirtti.
Hem işçi değişimi hem de şirketten gelen kargo tahliyesi yapılacağı bilgisi üzerine Sotan, gemisiyle 12 Şubat 2020 Pazartesi günü Kuveyt'in Shuaıba Limanı'na hareket etti.
Koronavirüs nedeniyle işçi değişimi olmadı
Sotan, sonrasını şöyle anlattı:
Hintli ikinci kaptanın kışkırtmasıyla Sotan'a karşı isyan
Fotoğraflar: Independent Türkçe
Kaygılı bir formda beklemeye başlayan gemide maaşların ödenmemesi ve Hintli ikinci kaptanın da kışkırtmaları sonucu bir isyan teşebbüsü yaşandı.
Sotan, bu gergin anları şöyle anlattı:
İsyancı tayfaya kamera cezası
Kimi tayfaların da yardımıyla denetimi sağlayan Sotan, isyancı dört kişiyi de kamera cezasına çarptırdıktan sonra yaşanan olaydan memleketler arası denizcilik kuruluşlarını da bilgilendirdi ve devamında limandaki Kuveytli yetkililerden yardım istedi.
Gemiye gelen Kuveytli kıyı güvenlik vazifelilerinin direktifiyle gemi 1 Nisan 2020 günü limana yanaştırıldı.
Fakat aksilikler bitmek bilmiyordu. Bu sefer de gemi limana yanaştıktan sonra bu sefer de gemi sahibi şirket - kargo sahibi - tahsildar ortasında yaşanan uyuşmazlıktan ötürü yük hakkında soruşturma başlatılmıştı. Eylül sonunda kapanan bu evrakta geminin ve işçinin kalış sürecini uzatmıştı.
Ödenmeyen maaşlar ve sertifika sorunu gemiyi bağlattı
Bu soruşturma devam ederken 9 Mayıs 2020'de Kuveytli liman yetkilileri tarafından denetlenen gemi, sertifika müddetinin geçmiş olması ve çalışanların maaşlarının ödenmediği gerekçesiyle bağlandı.
Gemiden inmek isteyenlere haziran ayında inecekleri söylense de bu kelam tutulmadı.
Gemide adeta rehin kaldığını anlayan Sotan, 25 Temmuz 2020'de Türkiye'nin Kuveyt Büyükelçiliği'ne başvurarak kurtarılması için yardım istedi.
Lakin elçilik vazifelilerinin bütün eforlarına rağmen Kuveytli yetkililerden çıkış için müsaade verilmedi.
Şirket iflas etti, erzak göndermeyi de kesti
Bekleyiş sürerken gemiyle ilgili olumsuz gelişmeler de bitmek bilmedi.
Geminin sahibi Katarlı şirket, Ağustos 2020'de iflasını ilan edip, gemiye erzak, kumanya, yakıt ve öteki sarfiyatlar için para göndermeyi durdurdu.
İflasın akabinde geminin ve işçinin maaşları hariç kumanya, yakıt, su, elektrik, sıhhat muhtaçlıkları Kuveyt tarafından karşılanmaya başlandı.
Lakin işçinin gemiden ayrılmasına müsaade verilmedi. Artık yapacak bir şey kalmadığını anlayan Sotan, 14 Ağustos’ta kameralarında tutulan isyancı çalışanı de afetti.
Bayraksız ilan edilen gemi, Kuveyt'e geçti
Sorunun tahlili için mayıs ayından beri milletlerarası denizcilik örgütleri, bayrak devleti, geminin sahibi olan şirket ve Kuveytli otoriterler ortasında yapılan görüşmelerden de sonuç çıkmayınca geminin bayrağının düşürülmesine karar verildi.
14 Eylül'de gemi bayraksız ilan edildi ve Kuveyt hükümetine geçti. 2020'nin ekim ayı başlarında isyan eden altı çalışanın de olduğu altı kişinin gemiden ayrılmasına müsaade verilirken geri kalanın verilmedi.
Son deva diye başladıkları açlık grevinde 57'nci gündeler
Kalan işçi son umut olarak 7 Ocak 2021 Perşembe günü başlatılan açlık grevine başlayarak seslerini dünya kamuoyuna duyurma arayışına girdi.
Sotan, çalışanın isteğiyle başlayan ve kendisinin de dayanak vermek durumunda kaldığı açlık grevinin 57’inci gününe girdiğini kaydederek, "Sadece beden için gerekli olan sıvı ve vitaminler alınıyor" dedi.
Türk konsolosluğu yetkileri bugün gemiyi ziyaret edecek
Sotan, geçen hafta Türk konsolosluğu tarafından gitmelerine müsaade verilmesi için yeni bir teşebbüs başlatıldığını, bugün içerisinde konsolosluk yetkililerinin gemiye gelerek bilgi vereceğini lakin şimdi bir gelişme olmadığını söyledi.
"Bayraksız gemide işçi bulundurmak zorunda değilsin"
Aylardır beklediklerini buna karşın Kuveytli yetkililerin gitmelerine müsaade vermediğini söz eden Sotan, şunları kaydetti:
Öteki ülkelerin konsoloslukları da devrede
Gemide vatandaşları olan Azerbaycan, Bangladeş, Hindistan konsolosluklarının da devrede olduğunu belirten Sotan, "Her konsolosluk kendi vatandaşını kurtarmaya çalışıyor. Türk konsolosluğu da benim için devrede. İnsan hakları kuruluşları da uğraşıyor. Fakat burada bahse farklı bakıyorlar. Geldiğimiz noktada maaş da vermiyorlar" dedi.
"Kaptansın sen gidemezsin deyip tuttular"
Geminin Kuveyt'e kalmasının akabinde gitmek istediklerini söylediklerini kaydeden Sotan, kelamlarını şöyle tamamlandı:
