Uzay yarışması, soğuk savaş yıllarında devletlerarası kutuplaşmanın belirleyicisi oldu. Kapitalizmin temsilcisi ABD ve tam önünde sosyalist bir sistemi benimseyen SSCB. İkisi de evvel atmosferin dışına, sonra da Ay’a ulaşmak için amansız bir yarışma verdiler. İnsanlığın yeryüzünden bağımsızlık kazanma savaşı, aslında devletlerarası güç sorunuydu.
Devirle bu türlü bir çekişmenin yeterli sonuçlar doğurmayacağını anladılar. Uzlaştıklarında ve birlikte çalışmaya karar verdiklerinde, Milletlerarası Uzay İstasyonu ortaya çıktı.
İstasyon, 1998’den bu yana, tam 21 yıldır Dünya’nın yörüngesinde günde 12 tıp atıyor. Bu mühlet zarfında yeryüzünde gelişen teknolojiler, artık daha ziyadesinin da mümkün olduğunu ispatlıyor.
Mesela Ay’a tekrar ulaşmak, oraya bir istasyon kurmak. Bu istasyon aracılığıyla bize en yakın ve en çok benzeyen gezegen Mars’a yolculuk yapmak. Üstelik bu yolculukta kullanılan roketleri tekrar kullanabilmek… İnsanlığı gezegenler arası bir ırk haline getirmek.
Günümüzde ise bu amaçlara ulaşmak için devletler değil, iki ABD’li hususî şirket SpaceX ve Blue Origin yarışma ediyor. Bugün, çağdaş uzay yarışmasına yakından bakıyor, bundan 5 yıl sonra yazılacak tarihin adeta fragmanını izliyoruz.
Uzay Savaşları Kısım #1 başlasın!
Elon Musk, SpaceX ve planları:
Güney Afrika’da büyümüş ve kendisini yetiştirmek ismine elinden geleni yapmış Elon Musk, tahminen de Türkiye’ye geldiğinde daha çok tanıdığımız bir isim oldu. Kendisi, 11 yaşında bir bilgisayar oyunu geliştirmiş, 20’li yaşlarında yerkürenin birinci internet üzerinden para gönderme servisi olan PayPal’ı kurmuştu. PayPal’ı satınca haliyle bir milyoner olan Musk, elindeki milyonlarla sakin bir çiftlik satın alıp keyfine bakmadı.
2002’de SpaceX ismini verdiği bir uzay şirketi kurdu, 2008’de küçük bir otomotiv şirketi olan Tesla’yı satın aldı. SpaceX, o güne kadar tekraren sefer denenmiş olan bir yapıya sahipti. Olağan bir şahsi bir uzay şirketiydi. Musk’ın vizyonunda ise Mars vardı. Yerkürenin en uygun mühendislerini işe almak için çalıştı. Başındaki planları anlattı. Etrafındakileri kendisine ve planlarına inandırdı.
Devletlerin uzaya uydular göndermeye muhtaçlığı vardı. Bu gereksinimlerini karşılamak için her seferinde milyarlarca dolar harcıyorlardı. Bir kez fırlatılan roketler, büsbütün atıl duruma geçiyordu. SpaceX’in birinci gayesi maliyetleri düşürecek sistemler oldu.
Düzinelerce başarısız deneme yapıldı:
En ahir sonuncu sürüme ulaşıldı. Uzaya roket göndermenin maliyeti, Falcon 9 sayesinde %50’den daha çokça azaldı:
Velev 6 Şubat 2018’de, yan yana getirilmiş 3 adet Falcon 9 ateşleyicisinden oluşan Falcon Heavy roketi uzaya içinde bir astronot modeli bulunan Tesla arabası gönderdi:
Bu testten 1 yıl sonra… Falcon Heavy birinci kere başarılı bir halde uzaya yük gönderdi:
Şimdi gökyüzünde göremediğimiz SpaceX roketi ise 118 metrelik, Starship ismini taşıyan bu yekpare dev:
Starship, SpaceX’in 100’e kadar yolcu ve büyük ölçüde kargo kapasitesi olan tek gövdeli bir canavarı. Hem Yerküre üzerindeki hava seyahatleri için de kullanılması planlanıyor. Roket, yörüngeden yolculuk yapacağı için en uzun hava yolu uzaklığını 14 saatten 30 dakikaya düşürecek. Doğal asıl gayesi ise Yerküre üzerinde değil, Dünya-Ay ve Ay-Mars arasında kullanılması. Bu bahse birazdan geri döneceğiz.
Tarihin en tesirli uzay şirketlerinden birisi olarak SpaceX’in çıtayı nasıl yukarıya taşıdığını gördük. Şirket yeni bir kesim yarattı. Artık para konusunda sorunu olmayan isimlerin bu işe girmesiyle yarışma başladı. Amazon’un kurucusu ve yerkürenin en varlıklı kişisi Jeff Bezos da bunlardan birisiydi.
Jeff Bezos, Blue Origin ve planları:
Birçok insan SpaceX’i muvaffakiyetinden ötürü Blue Origin’den daha eski bir şirket olarak düşünüyor. Gerçekten durum çok farklı. 1994’de internet üzerinden kitap satmak için Amazon.com’u kuran ve e-ticaret isminde dev bir dal yaratan Jeff Bezos, yalnızca 6 yıl sonra milyon dolarlarını kıymetlendirmek için yeni bir alan bulmuştu.
Bezos, o vakitler yerkürenin en varlıklı kişisi değildi. Gelgelelim Blue Origin ile hayal ettiği şey, paradan daha ötesiydi. Uzay ve hava yolculuklarını ucuzlatacak uçuş sistemleri geliştirmek için kuruldu. Sayısız iştirak yaptı, çok sayıda yatırım aldı. Bir müddet sonra asıl vukuatın para kazanmak olduğu anlaşılınca, iş işten geçti. Bu sırada SpaceX, bomboş bir pazarın başkanı olmuş, devletlere ve şirketlere uzay kargoculuğu yapmaya başlamıştı.
Blue Origin, tahminen SpaceX’in gölgesinde kaldı lakin onun da New Shepard isminde roketleri vardı:
Ucunda Dragon kapsülü bulunmadan yekun uzunluğu 70 metre olan SpaceX’in Falcon 9 roketi, bir birinciydi ve başarılıydı. New Shepard ise yalnızca 18 metreydi.
Fakat Blue Origin elinde sair büyük toplar da vardı. 82 metre uzunluğundaki New Glenn roketi üzere:
New Glenn, birinci olarak 2016 yılında yerküre kamuoyuyla paylaşılan ve 2012’den bu yana üzerinde çalışmalar yürütülen dev bir roket. Falcon Heavy üzere modüler bir sisteme sahip değil. Ama onu hala gökyüzünde göremedik. Blue Origin, gizli kapılar arkasında çalışmaya devam ediyor.
SpaceX’in Ay planları:
SpaceX, yıllardır uydumuz Ay’ı uzak uzay seyahatleri için bir istasyon olarak kullanmayı amaçlıyor. Bunun için o denli 5-6 astronotu uzaya göndermek ehliyetsiz. Şirketin hedefi Starship ismi verilen 118 metrelik, tekrar kullanılabilir roketlerle kişilere Ay’a göndermek. Ay’da bu üs inşa etmek isteyen firmanın bunun takvimde işaretlediği yıl ise 2024.
Starship roketinin birinci beşerli test uçuşu, dearMoon girişimiyle 2023 sonu ya da 2024 başında yapılacak. Bu yolculukta Japon iş kişisi Yusaku Maezawa ve 8 farklı koldan 8 sanatçı bulunacak. Maezawa, tüm biletleri SpaceX’ten şahsen satın almış, bu girişim için çok heyecanlandığını lisana getirmişti. Muhtemelen bu kişili testten evvel, önce, Starship’in kişisiz olarak fırlatıldığı tarihi bir ana daha tanıklık edeceğiz.
Blue Origin’in Ay planları:
Madalyonun öteki tarafında ise Blue Origin’in planları var. Ay yüzeyinde bir araştırma merkezi kurmayı planlayan şirket, SpaceX’in söylediklerine kıyasla biraz daha gerçekçi görünüyor. Blue Moon’un emeli, Ay’da mütemadi olarak kalabilecek bir araştırma merkezi kurarak orayı laboratuvar haline getirmek. Bezos “Ay’a geri dönmeli ve bu kere orayı terk etmemeliyiz” diyor. Blue Origin’in takvimde işaretlediği yıl ise 2024
Blue Moon, Ay yüzeyine kargolar, kişiler ve laboratuvarlar götürebilecek.
İki çılgın milyarder, iki dev şirket, sayısız dev roket, tek bir Ay, tek bir yıl: 2024!
Yukarıda bahsettiğimiz her şey yolunda giderse, 2024 yılında uzay çağının en büyük sıçramalarından birisini yaşayacağız. Her şeyin yolunda gitmesi ve hem Starship’in hem de Blue Origin’in Ay’da buluşması için büyük yatırımlar yapılıyor.
En son 47 yıl evvel bir insan Ay’a gönderilmişti. Muhtemelen o yıllarda buna tanıklık eden birden fazla insan 2024 için konuştuğumuz şeyleri daha erken görmeyi bekledi. Hakikaten olmadı ve sonraki nesiller, bu büyük tarihi başarılara şahit olacaklar. Kimileri şahit olmakla kalmayıp, şahsen o başarıyı yazanlar arasında bulunacaklar.
Pekala, bu türlü bir tarihin neresinde olacaksınız?
Uzay Savaşları yazı serisi devam edecek...