İçişleri Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, pandeminin başlangıç periyodunda yaptığı 15 bin litrelik dezenfektan alımı ihalesinde usulsüzlük yapıldığı teziyle hakkında ön inceleme başlattığı İBB Lideri İmamoğlu savunmasında, "Harcama ve ihale yetkilisi sıfatlarım yok" sözünü kullandı.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, kendisine 30 Nisan’da bildirim edilen yazıya, 3 Mayıs’ta cevap verdi.
İmamoğlu, ön inceleme soruşturmasını yürüten müfettişlere yolladığı savunma dilekçesinde, belediye lideri olarak ‘Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’, ‘Kamu İhale Kanunu’ ve ‘Belediye Kanunu’nun ilgili hususları uyarınca, ‘harcama ve ihale yetkilisi’ sıfatlarının bulunmadığını belirtti.
İmamoğlu, dilekçesinde, Danıştay 1. Dairesi’nin misal bir bahiste, bir belediye lideri hakkında verilen soruşturma müsaadesi kararına karşı yapılan itirazı kabul ettiğinin de altını çizdi.
İmamoğlu hakkındaki ön inceleme için
‘Belediye liderleri harcama ve ihale yetkilisi sıfatını taşımaz’
Belediye liderlerinin mali idare sisteminde, ‘harcama ve ihale yetkilisi’ sıfatını taşımadığını belirten İmamoğlu, müfettişlere sunduğu savunma dilekçesinde, “Harcama ve ihale yetkililerinin tarifi, vazife yetki ve sorumlulukları, genel karar olarak ‘5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’ ile ‘4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda, özel karar olarak da ‘5393 sayılı Belediye Kanunu’nda düzenlenmiştir” beyanında bulundu. Kelam konusu kanunların ilgili kanunlarına atıf yapılan dilekçede, şunlar kaydedildi:“5018 sayılı Kanun’un 3. unsurunun (k) bendinde, kamu yönetimi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan ünite, ‘harcama birimi’ olarak tanımlanmıştır. Kanun’un 31’inci unsurunda, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama ünitesinin en üst yöneticisinin, ‘harcama yetkilisi’ olduğu tabir edilmiş, 32’nci hususunda ise; bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin, harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet münasebeti, yapılacak işin konusu ve meblağı, mühleti, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme yordamı ile gerçekleştirmeyle vazifeli olanlara ait bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe prensip ve asıllarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile başka mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin tesirli, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu kanun çerçevesinde yapmaları gereken süreçlerden harcama yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir. 5018 sayılı Kanun’un 33’üncü unsurunda de masrafın gerçekleştirilmesinin, harcama yetkililerince belirlenen vazifeli tarafından düzenlenen ödeme buyruğu evrakının, harcama yetkilisince imzalanması ve fiyatın hak sahibine ödenmesi ile tamamlanacağı karar altına alınmıştır.”
‘Harcama yetkilisi ünitenin yöneticisidir’
5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun ilgili kararları uyarınca, bütçeden yapılacak harcamalarda sürecin, harcama talimatı ile başlayıp, hak sahibine ödeme yapılması ile son bulduğu bilgisinin paylaşıldığı dilekçede, “5018 sayılı Kanun’da, masrafın yapılmasından ödeme etabına kadar tüm süreçlerin harcama yetkilisinin nezaret ve kontrolü altında, onun buyruk ve talimatı ile yürütülmesi öngörüldüğünden, sorumluluk konusunda da ‘harcama yetkilisi’ ön plana çıkmaktadır. Kanunda harcama yetkilisinin, bütçeyle ödenek tahsis edilen her harcama ünitesinin en üst yöneticisi olarak tanımlanması, idari açıdan üst yöneticilere; hukuka uygunluk açısından da yetkili kılınmış mercilere hesap vermekle sorumlu olduğunu göstermektedir" denildi.
5018 sayılı Kanun’daki ‘harcama yetkilisi’ sözüyle, bir program sorumlusuna ve statü hukukunda tanımlanan daire/birim amirine işaret edildiğine vurgu yapılan dilekçede, “Bu kararlar karşısında, bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kanunda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan, masrafın yapılmasına karar vermekten ödeme etabına kadar tüm süreçleri buyruk ve talimatı çerçevesinde yürüten ve maiyetindekileri ve onların aksiyon ve süreçlerini gözetmek ve denetlemekle yükümlü olan harcama yetkilisidir” ifadeleri kullanıldı.
‘İhale yetkilisi harcama yetkisine de sahiptir’
Dilekçede atıf yapılan bir öbür metin ise, ‘4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ oldu. Kamu İhale Kanunu’nda ‘ihale yetkilisi’ tarifinin açıkça yapıldığına dikkat çekilen dilekçede, şu görüşler yer aldı:“4734 sayılı Kanun’da ihale yetkilisi; ‘idarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi yahut şuraları ile yöntemine uygun olarak yetki periyodu yapılmış görevlilerini tabir eder’ biçiminde tanımlanmıştır. Bu tariften, ihale yetkilisinin harcama yetkisine de sahip olduğu anlaşılmaktadır. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 63’üncü hususunda de gibisi karara yer verilmiştir. ‘Harcama yetkilisi’ başlıklı anılan unsurda, belediye bütçesiyle ödenek tahsis edilen her bir harcama ünitesinin en üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu yer almıştır.”
‘Belediye liderlerinin ihale iş ve süreçleri misyonu yoktur’
‘5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’ ile ‘5393 sayılı Belediye Kanunu’nda düzenlenen ‘harcama yetkilisi’, ‘harcama yetkisi’ ve ‘harcama talimatı’ kavramlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’ndaki ‘ihale yetkilisi’ ve ‘yetkisi’ni de kapsadığının vurgulandığı dilekçede, şu vurgular yapıldı:“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki işlerde, ihale yetkilisi sıfatının, belediye liderleri tarafından kullanılma imkanının kalmadığı, münasebetiyle ihale yetkilisi sıfatının da harcama yetkilileri tarafından kullanıldığı, 01.01.2005 tarihinden sonra belediye liderlerinin harcama yetkilisi, 01.01.2003 tarihinden sonra da ihale yetkilisi olmadıkları, bu yetkilerin ve sorumlulukların belediyelerde ünite amirlerine verildiği, konuları nazara alındığında, belediye liderlerinin ihale iş ve süreçleriyle ilgili bahislerde rastgele bir vazifesi bulunmamaktadır.”
Emsal Danıştay kararı
Benzeri bir bahiste, bir belediye lideri hakkında verilen soruşturma müsaadesi kararına karşı yapılan itirazın, Danıştay Birinci Dairesi’nin E: 2020/22, K: 2020/132 sayılı kararıyla kabul edildiği bilgisinin paylaşıldığı dilekçede, “Açıklanan nedenlerle, üstte belirtilen Danıştay Birinci Daire kararı da nazara alındığında, bu karara bahis harekete emsal aksiyon (mali işlem) nedeniyle 5393 sayılı Kanun’un 63., 5018 sayılı Kanun’un 3., 8.,11.,31.,32.,33. unsurları ile 4734 sayılı Kanun’un 4. hususu kapsamında bir sorumluluğum bulunmamaktadır” ifadeleri kullanıldı.
Kelam konusu Danıştay kararının sonuç kısmı şu halde:“…….maddelerinden ilgiliye isnat edilen hareketlerle ilgili__olarak, kelam konusu ihalelere ilişkin evraklarda imzası olmayan, evrakların düzenlenmesine katkısı tespit edilmeyen ihalelerle ilgili süreçte talimat verildiğine ya da yönlendirmede bulunduğuna dair kanıt olmayan Belediye Liderine kelam konusu hareketler nedeniyle cezai sorumluluk yüklenemeyeceğinden bu nedenlerle ………….maddelerinden ilgiliye isnat edilen aksiyonların, hakkında soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığı anlaşıldığından, itirazın kabulüyle İçişleri Bakanının …../…./2019 tarih ve Mül.Tef.Ku.Bşk.2019/….. sayılı kararının kaldırılmasına” 05.02.2020 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.”
İmamoğlu hakkında ellerini ardında bağlı türbe ziyaretinde bulunduğu gerekçesiyle inceleme başlatılmıştı.
Bunlar da ilginizi çekebilir