İstanbul Mukavelesi'nin iptali AKP içinde ve muhafazakar kesimde farklı reaksiyonlarla karşılandı. Kimisi mukavelenin feshini savunurken, kimisi de mukaveleye ne kadar gereksinimimiz olduğundan bahsetti...
Kaynak: BBC News Türkçe
Türkiye'nin birinci imzalayan ülke olduğu ve 2014'te yürürlüğe giren İstanbul Kontratı, vakitle epeyce tartışmalı bir hal aldı.
20 Mart 2021'de bir gece vakti Cumhurbaşkanı kararnamesiyle Türkiye'nin mukaveleden çekildiği açıklandı. Bunun üzerine Türkiye'nin dört bir yanından bayanlar ve bayan örgütleri karara sessiz kalmayarak reaksiyonlarını gösterdi. Pekala tüm bunları AKP taraftarı ve muhafazakar kesitin bayan örgütleri nasıl karşıladı?
"İstanbul Mukavelesi'nin asıl emeli, üzülerek söylüyorum ki cinsiyetsiz bir toplum yaratma projesidir."
"Şahsen ben ve arkadaşlarım, hiçbirimiz feminist değiliz. Feminist akım bayana yönelik şiddete ne kadar karşıysa biz de o kadar karşıyız. İstanbul Mukavelesi'nin asıl gayesi, üzülerek söylüyorum ki maalesef cinsiyetsiz bir toplum yaratma projesidir. Ve biz İstanbul Mukavelesi'nin aile kavramını reddeden yaklaşımını uygun görmüyoruz."
Figen Şaştım, İstanbul Sözleşmesi'yle ilgili kelamlarına şöyle devam ediyor: "6284 varken İstanbul Sözleşmesi'ne gerek yok da diyebiliriz..."
"İstanbul Mukavelesi'nin bayana şiddeti önleyen yegane ve tek metin üzere takdimi ülkemizi kodifiye bir kanun çalışmasından mahrum, ilkel bir ülke üzere göstermektedir. Ayrıyeten İstanbul Sözleşmesi'ne olmayan bir değer ve mana yüklemedir. 6284 varken İstanbul Sözleşmesi'ne gerek yok da diyebiliriz. Ben 6284'te eksiklikler olduğunu, kadın-erkek bağlarının daha güçlü kılınmasına yönelik, sağlıklı bir aile yapısının kurulmasına katkı manasında ne gerekiyorsa tüm düzenlemelerin kanuna derç edilmesi gerektiğini düşünüyorum."
"Tabii ki eşcinseller de şiddete uğramamalı lakin bizim onları meşrulaştırmamıza gerek yok."
"Sözleşmenin feshini isteyen bir kurumuz, hatta Türkiye'de bunu gündeme getiren birinci kurumuz diyebiliriz. Kontratın içine aile içi şiddet sözlerini koyup buna karşı uğraş ettiğinizi söyleyip içine bir de cinsel yönelim koyarsanız ne oluyor? Bunları aile kavramının içine sokmuş oluyorsunuz. Bu bireyler de doğal ki şiddete uğramamalı lakin bizim onları meşrulaştırmamıza gerek yok. Yasallaştırmak, bunun yaygınlaştırılmasının da önünü açacaktır."
"Hiç kimse ne cinsiyetinden ne de cinsel yöneliminden dolayı şiddete uğramamalı."
"Sözleşme, insanların esasen şiddete uğramaması gerektiğini, bunun özelinde nefret, şiddet üreten bir şey haline gelmemesi gerektiğini söylüyor, daha fazlasını söylemiyor. Kontratın kendisinin eşcinselliği yaygınlaştırma faaliyetini yapacağını düşünmek zati bu insanların hayatlarını hiç bilmemekle ile de alakalı."
"Son periyotta olanlar çok net bir geri adım olmuş oldu..."
"Kolluk kuvvetlerinin esasen uygulamadıkları bir kontrattı İstanbul Kontratı. 6284 de İstanbul Mukavelesi de tam oraya yanlışsız masraf miyiz derken, yani tahminen 6284'ü daha uygun uygularız, tahminen İstanbul Mukavelesi'ni daha net söz ederiz, daha fazla şahsa rahatlıkla ulaştırırız derken son periyotta olanlar çok net bir geri adım olmuş oldu. Bu bir yandan riski yanında getiriyor."
"Ailelerin dağıldığı yok, buna katılmıyorum. Ayrıyeten aile yalnızca bayanın tek başına kuracağı bir şey de değil."
"LGBTİ tartışmasından evvel bayanlar kamusal alana çıkıyordu. Yani muhafazakar bölümlerin argümanı oydu; bayanlar kamusal alana katıldı, konuttan çıktılar, aileler dağılıyor. Ailelerin dağıldığı yok, buna katılmıyorum. Ayrıyeten aile yalnızca bir bayanın tek başına kuracağı bir şey de değil."
"Kadınlar hakları konusunda netler ve buradan da geri dönmeyecekler, bu her kesim için bu türlü."
"Kadın hareketi bütün farklılıklara karşın bilhassa de elzem mevzularda bir ortaya gelebilen bir yapı. Şayet siyaset bayanların bu dönüşümünü okumazsa kendisi için alan kaybetmiş olacak. Kadınlar hakları konusunda netler ve buradan da geri dönmeyecekler, bu her kesim için bu türlü."
"Sözleşmeyi destekleyen taraf AKP'nin seçkin kısmı. Daha muhafazakar kesitin kontrata karşı çıktığına şahit olduk."
"Özellikle genç kızların daha rahat hareket ettiğinden şikayet ediliyor ve bayanların ailedeki sadece bu mukaveleden münasebet olarak hal ve davranışlarının değiştiğinden bahsediyorlar. Bunlardan erkekler, babalar, eşler şikayetçiler artık. Mukaveleyi destekleyen tarafın AKP'nin seçkin kısmı olduğunu gözlemliyoruz. Daha muhafazakar bölümün mukaveleye karşı çıktığına şahit olduk. Çözülmesi gereken bir sorun var."
"Belli kümeler mukaveleyi AKP üzerinde bir halde isteklerini, taleplerini duyurmak, taleplerini gerçekleştirmek için bir enstrüman olarak kullandılar."
"AKP sonuçta pragmatik bir yapıdır, tabanı olan bir partidir. Bu taban bir formda ikna edildi İstanbul Kontratı tartışmalarında. Tabana bu mukavelenin LGBT evliliklerinin önünü açıyor, LGBT evliliklerini tanıyor, aileyi yıkıyor dendi. AKP toplumun yarısının takviyesini alan bir parti ve toplumumuz da muhafazakar bir toplum. Mukavele de 30 sayfanın üstünde bir mukavele. Yani herkesin okumasını bekleyemezsiniz. Sağlam aktörler topluma gidip de bu formda anlatırlarsa bu tabanda bir karşılığı olur. Burada AKP'nin dikkat etmesi gereken şey, tabana götürülen bilgilerin doğruluğuydu. Evet, bu beşerler muhafazakar hassasiyetleri olan beşerler lakin İstanbul Sözleşmesi'yle ilgili o denli bir noktaya geldiler ki, mukaveleyle ilgili en ufak bir şey söylediğinizde sizi tekfir eden organize bir topluluk var. Bunun da ben AKP tabanı olduğunu düşünmüyorum."
"Sayın Cumhurbaşkanı İstanbul Sözleşmesi'nden birçok insanın düşündüğü üzere 'Kadınlara artık daha az hak verelim' niyetiyle çıkmadı."
Tartışma diğer bir yere çekilmişti, bir yıpranma yeri oluşmuştu. İçerideki aktörler birbirleriyle hengame etmeye başlamışlardı. Bu yüzden bu memleketler arası metinden çıkılarak bu bahisteki tartışma büsbütün sona erdirilmek ve bayana şiddetle ilgili daha sahih metinlerle yola devam etmek için bir irade ortaya kondu. Halbuki mukaveleden çıkmak isteyenlerin genel mantığı içerisinde, tıpkı biçimde 6284'ün kapsamının daraltılması, hatta daha sonra nafaka vs. üzere mevzularda da önemli manada düzenlemeler yapılması gerektiğini, bu düzenlemelerin bayanların aleyhine çalışır biçimde olmaması gerekir. İlerleyen günlerde bunu göreceğiz."