SSD üreticileri içinde, oyuncular için en iyi seçenek hangisidir derseniz, WD_Black bence ilk bakmamız gereken markadır. Western Digital ezelden beri oyuncular için önde gelen markalardan biriydi (Efsanevi VelociRaptor diskleri nasıl unutabiliriz?) ama SanDisk ile birleşmesi ve yeni WD_Black ailesi ile üst seviyede rekabeti bir hayli kuruttular.
Bugün inceleyeceğimiz SSD, WD_Black’in AN1500 modeli ailenin diğer tüm üyelerinden farklı. Bu SSD veya SATA yuvalarına taktığımız disklerden farklı olarak direkt PCIe yuvasına takılan, “add-in card” diye geçen ürünlerden. Bu ona diğer SSD’lerde bulamayacağınız bazı özellikler de getiriyor, sistem uyumluluğu konusunda dikkat etmeniz gereken yeni konular da. Eğer doğru kullanırsanız, şu an piyasada bulabileceğiniz en mucizevi SSD.
Yuvası olmasa da çözüm var
WD_Black AN1500’ün en büyük artısı PCIe yuvasına takılması. Günümüz anakartlarını en çok sınırlayan şey sadece bir veya iki M.2 slotu olması. Hala niye SATA yuvası var bu kadar, M.2 sayısı neden artmıyor anlamak mümkün değil. Üstelik SATA SSD’lerin performansı da o kadar kötü ki (AN1500 onlardan 12 kat hızlı) artık bir alternatif olamıyorlar. O zaman M.2 yuvalarınız doluysa ve SSD’leri çöpe atmak istemiyorsanız, tek genişleme opsiyonunuz PCIe yuvasına takılan bir SSD veya adaptör olabilir.
PCIe üzerinden SSD kullanmak için birkaç çözüm yolunuz var. Ama WD_Black AN1500’ü bunlardan farklı yapan ihtiyacınız olan her şeyin bir arada karşınıza çıkması. En önemlisi de yüksek performanslı iki SSD’nin kendi içinde RAID olarak çalışması. Siz dışarıdan AN1500’ü tek bir disk olarak görüyorsunuz ve fazladan bir şey yapmanız gerekemiyor ama aslında içeride iki disk eş zamanlı çalışıp AN1500’e iki kata yakın performans veriyor. Sıralı okumada 6500 GB/sn, yazmada 4100GB/sn dudak uçuklatan hızıyla bu sürücü PCIe 3.0 SSD’ler içinde rakipsiz bir performansa sahip. Zaten PCIe 3.0’da M.2 slotlar için teorik hız 3.938GB/sn’dir. Yani PCIe 4.0 olmadığı sürece başka bir M.2 SSD’nin AN1500’e hız olarak yaklaşması mümkün değil.
Hem üçüncü nesil ile sonraki neslin performansını alıyorsunuz, hem de SSD yuva sayısını arttırıyorsunuz. Size bu sürücü mucizevi demiştim. Ben oyunların yükleme hızına çok takarım, sık oynadığım oyunları AN1500’e geçirince resmen hayat değişti. Sistemde zaten 3500MB/sn okumaya sahip çok sağlam bir SSD kullanıyordum ama bir anda oyunlar iki kat hızlı yüklenmeye başlayınca bugüne kadar nasıl sabretmişim eski hızlara şaşırdım. Hele bu aralar en çok oynadığım iki oyun da deli gibi modlu olduğundan yüklenmek bilmiyordu (Bannerlord ve ARK), nasıl olduysa iki kattan da hızlı yüklenir oldular. Eskiden ARK’da sunucuya tıklar gider kahve sandviç yapardım, şimdi su almaya gitsem ancak yetişiyorum.
Yarı dolu diske yaptığım testlerde de 5.200MB/sn ile 6.040MB/sn arası okuma ve 3.680MB/sn ile 4.130MB/sn arası yazma sonuçları aldım ki bunlar da WD’nin hız iddiasının boş olmadığını gösteriyor.
Şu ana kadar anlattıklarım güzel ama diğer özelliklerine baktıkça daha da hayran kalıyorsunuz AN1500’e. Öncelikle sağlam, masif bir yapısı var ve elinize aldığınızda ben doğru ürüne para verdim hissini veriyor. Montajı çok kolay ve kasada çok az yer kaplıyor. Çevresinde güzel renkleri olan tatlı bir RGB aydınlatması var. WD_Black’in Dashboard uygulaması inanılmaz güzel, hem RGB ayarları ve performans dahil her türlü ayarı yapabiliyorsunuz, hem de sürücünün tüm özelliklerini (PCIe yolu, Isı, Ömür vs...) takip edebiliyorsunuz.
Bu güzelliği doğru yuvaya sahiplendirmek
Kısacası fiyat sıkıntı değilse, her oyuncunun sistemine eklemek isteyeceği bir ürün AN1500. Ama gaza gelip stok kovalamadan önce sizin sisteminize uygun mu iyice bir araştırmanız gerekiyor. Çünkü PCIe yuvalarının işlemci ve çipset kontrolcüleri üzerinde veri yollarını nasıl paylaştığı çok karışık bir konu. AN1500’ün bu kadar iyi performans vermesinin, M.2’den iyi olmasının sebebi PCIe x8 veriyolu kullanması. Eğer onu tutup da PCIe x4 çalışan bir slota takarsanız hızı da 3.938MB/sn’yi geçemez, hele hele tutup x2’ye takarsanız 1.969MB/sn’ye de kalırsınız.
İşin daha da karışık yanı anakart üreticisi ve modeline bağlı olarak bu PCIe’lerin M.2 ve SATA yuvaları ile paylaşımlı olabilmesi. Yani anakartınıza bir PCIe kart taktığınızda M.2 slotunuzu iptal etme veya daha da risklisi ekran kartınızın veri yolunu düşürme şansınız var. Eğer hem anakart hem de ekran kartınız PCIe 4.0 destekliyse bu çok büyük sorun değil (belki %1-2 performans farkı yaşarsınız) ama ikisinden biri PCIe 3.0 ise performansta ciddi sıkıntılar çıkabilir.
Bu yüzden AN1500’ün sisteminizde düzgün çalışacağından emin olmak için hem web sitesindeki “compatibility list” dosyasını indirip kendi anakartınız var mı bakmanız, hem de anakart kitapçığınızın “expansion slots” ve “PCIe operating mode” bölümlerini inceleyip hangi slota takarsanız ne performans alırsınız kontrol etmeniz lazım.
WD_Black AN1500’ün piyasada 1TB, 2TB ve 4TB modelleri var. Biz bu incelemeyi yaparken piyasada tükenmiş görünüyordu ama amazon.com.tr’den Almanya aktarmalı 4.800TL gibi bir fiyata alınabiliyordu.