Temaşa Külliyen Umumi Sanat Direktörü Osman Doğan, memleketimizde eksik olan gösterim kültürünün nedenlerini açıkladı. Başkaca Doğan son yıllarda mizah anlayışının kalite seviyesinin düşürüldüğüne dair çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Yasemin.com / HUSUSÎ
Osman Doğan yıllardır eşi Ayşe Doğan ile bir arada kurduğu Temaşa Külliyen'de hem öğrenci yetiştiriyor hem de kendine has üslubuyla oyunlar sahneliyor. Devlet içinde olduğu kadar yurt dışında da çeşitli gösterimler sahneleyen Doğan, güldürerek düşündürme geleneğini sürdürmeye çalışıyor. Hayatını gösterime adamış olan oyuncu, son yıllarda gösterim kültürünün düşme nedeninden tutun da ideolojilerini yansıtmak için sahneye çıkan ünlü isimlere dair tasavvurlarını Yasemin.com editörlerinden Fatimatüzzehra Maslak'a açıkladı. Yalnızca temaşayı geliştirme gayretinde olan oyuncu sadece bunun için gelen hiç bir seri ya da film tekliflerini kabul etmiyor. Başkaca dalda tutunmanın zorluklarından bahseden oyuncu eşinin tesettürlü olmasından ötürü yıllar evvel birçok köstekle karşılaştığını belirtti. Başkaca Kulis Temaşa isimli mecmuanın sahibi olan Doğan ailesi, oyunlara diyaneti motifleri de koyarak temaşa sahnelerine yeni bir akım getirdi.
GÖSTERIME SİYASETİ KARIŞTIRARAK BİR CAMİAYI KARALIYORLAR!
- Gösterime siyaset karıştırılmalı mı? Yerküre görüşünüzden ötürü hiç zahmet çektiniz mi?
Eskiden kaliteli mizah yapılırdı. Ancak şuan yapılan mizah devlet büyüklerine hiciv olarak değil direk hakaretvari yapılıyor. Bu yanlış bir tavır. Kişileri oyundan uzaklaştırır. Bir camiayı bununla karalıyorsunuz. Geçenlerde Büyükşehir Belediyesi üç tane oyun kaldırdı. Bu büyük bir skandal. 24 yıldır bir ideoloji başta ve yalnızca kendi mülahazasına tutarlı üç oyun koyuyor. Siz daha gelir gelmez o oyunları kaldırıyorsunuz. Bir güruh para harcandı o oyunlar için. Oyunda mevzu neyse o anlatılmalı. Buna siyasi görüş karıştırılmamalı. Ben hocaların, sanatkarlar ve imamların siyasetle ilgili niyetleriyle gündem olmalarına onum. Tabi ki herkesin bir mülahazası olacak fakat topluluğun önünde bedelli olan bu isimler kendi fikriyatlarıyla kişileri yönlendirmemeli. Herkesin yerküre görüşü vardır. Biz de bu mevzu açısından külfet çektik. Her girdiğimiz tarafta eşim başörtülü diye astronot muamelesi gördü. Eşim alıştı bu duruma tabi fakat biz işimizi yapıyoruz. Tiyatrocuyuz ve mecmua çıkartıyoruz bunun içinde bu ortamlarda bulunuyoruz. Çok yaşadık bu türlü zıt durumlar haber için ismini vermek istemiyorum. Bir tiyatrocuya gittik eşimi gördükten sonra vazgeçtiler. Şimdilerde çok olmuyor lakin vardı.
- Bize biraz Gösterim Külliyesi'nden bahseder misiniz? Kurulma hedefi neydi?
2010 yılında eşim Ayşe Doğan ile bir arada kurduk. Hem yurt içinde hem yurt dışında oyunlar sahneleyen bir ekibiz. Başkaca oyuncu da yetiştiriyoruz. Tıpkı hengamda Kulis Oyun isimli dergiyle de Türkiye umumuna yayın yapan bir oyun mecmuasıdır. Ziyafet Sofrası, En Son Haber ve Son Çıkış oyunlarıyla sahne alıyoruz.
OYUNLARDA MANEVİYATI ÖN PLANA ÇIKARTARAK GÜLDÜRÜYORUZ!
- Oyunların ana temasını neye nazaran belirliyorsunuz?
Güldürü ve drama yapıyoruz lakin yaptığımız oyunlarla ne kadar kişilerin manevi ruhlarına dokunduğumuzu bilmiyoruz. 2014 yılında bir fikir geldi aklımıza, maneviyatı da ön plana çıkarmak için oyunlara biraz diyaneti motifler serpiştirdi. Hem güldürmek hem düşündürmek hedefimiz. Ziyafet Sofrası dergahta geçen bir hikaye içinde güldürü de var anlatım da var diyanet de var. Lakin bu kişilerin gözüne sokulacak bir süreçte değil. Oyunun başından itibaren birinci yapılan esprinin bile sonradan ne olduğunu anlatan doğaçlama gelişen keyifli bir oyun oldu. Her oyunda diyanetten bahsediyoruz ancak prensip birebir önemli bir iş anlatacağız lakin güldüreceğiz. Diyaneti tema seçmemizin nedeni kişilerin hayatlarında değişimlere neden olmaktır. Bunu da birçok kere yaşadık kimisi geldi "sizin sayenizde evladımız namaza başladı" üslubunda tefsirlerde bulundu. Ancak biz diyaneti tema işliyoruz diye yalnızca bir kesim gelmiyor. Biz her kesite hitap ediyoruz ve her kesitten izleyicimiz var.
- Memleketimizde mizah anlayışının bu kadar düşme nedeni ne?
Güldürü denildiğinde birinci akla gelen şey bel altı espri ve küfürdür. Gelgelelim bizdeki mevzuyu duyan güldürü olarak düşünmüyor. Diyanette nasıl güldürü olur formunda düşünüyorlar. Ama gelip izledikten sonra tüm o algıyı kırıyorlar. Güldürünün küfürden ve bel altı esprilerden ibaret olmadığını da görmüş oluyorlar. Mecmuadan ötürü ben çok oyun biliyorum ve izliyorum. Fakat çok beğenilmeyen yani biz güldürüde noktalardayız. On tane oyundan bir tane uygun diyebilirim. Güldür Güldür var tanınan kültür oyunu o âlâ ancak umumî manada güldürüde çok zayıfız.
- Gösterimdeki gayeniz nedir?
Her tiyatrocunun gönlünde bir BKM var. Bir mutfak mektep kurmak hayalim. Kolda kendi motiflerimizle, imkanları zorlamak ve her kısma hitap etmek istiyorum. Turnelere birinci çıktığımızda şunu fark ettim. Neden buralara uzağız ve Türk kültürü, Türk oyunu neden buralarda yok. Güldürü denilince akla birinci gelen küfür ve bel altı mevzuları tarafına bizim kültürü yansıtan o mizacı yansıtmak bununla kişileri kahkahalara boğmak istiyorum. Geçen velev başımıza geldi. Eyüp'te bir oyunumuzda bir hanım abla o kadar güldü bir an nefes alamadı. Hedefim buydu tabi sıhhati olumsuz etkilemeden.(Gülüyor)
İÇİ BOŞ OYUNLAR YAPILIYOR!
- Temaşanın bu kadar rağbet görmemesinin nedeni nedir?
Bence bunun bütün sorumlusu bir tiyatrocularda hikayeler güçlü değil. Tanınan oyuncu olsun yeni nesil olsun husus olmayınca sahnede her şey balon oluyor. Seyirci bundan kaçar. Seyirci devamlılık velev. İlgi velev. Şefkat velev. Bunu sağlamazsak devam ettirmezsek kopar sarfiyat. Tabi ki güçlü oyunlarda var. Mecmua için her oyunu takip ediyoruz. Haluk Bilginer'in bu husus hakkında şöyle bir anekdotu var: "Ben bu oyunda bir şey soyutladım. Bilin bakalım ne soyutladım." Gerçeklik kodu öldü. Bu da geçersizliğe giriyor. Seyirci bu mevzuda çok zeki ona nazaran muamele eder.
- İdol olarak gördüğünüz biri var mı?
Yılmaz Erdoğan'ı çok seviyorum. Eşime bir gün demiştim: "Beni çiftliğine götürse sarfiyat çalışırım." Yerküre görüşümüz birebir olmayabilir lakin çok yeterli iş çıkartıyor mu evet çıkartıyor. Temaşayı çok yeterli yakaladı. Filme ve gösterime yan veren oyuncular yetiştirdi. Tıpkı devranda Diriliş Ertuğrul'un direktörü Metin Günay'da bir idoldür. Bir sahne için 16 saat çalıştıklarını söylediğinde ağzım açık kaldı. İşine kıymet veren yükseliyor. Mesela bana çok teklif geldi. Ancak ben yerimde kendimi geliştirmek istedim. En güzel neyi yapıyorsam orada yükselmek istiyorum. Ben sanatın kişisi ehlileştirdiğini düşünüyorum. Üstat Necip Fazıl'ın bir laf var: "Tiyatro bir topluluğun başlangıç ve tepe noktasıdır. Bir mahalde gösterim varsa orada her kısımdan sanat olur." Bizim oyun ortamını bu noktada yeterli kullanıp ve geliştirmemiz lazım.