Bilim kişileri, bir ya da iki ‘dolanmış’ parçacığın uzakta olsalar bile quantum durumları sayesinde bağlı olmaları durumu olan Kuantum Dolanıklığını birinci kere fotoğrafladı ve bunu kamuoyu ile paylaştı. Glasgow Üniversitesindeki fizikçiler, görüntüledikleri fotoğrafı Scientific Advances mecmuasında yayınladılar.
Bilim yerküresinde çığır açıcı niteliğe sahip fotoğrafta, fizikî durumları kısa bir vade için eş olan iki karma fotonun Bell dolaşıklığı ismi verilen güçlü bir kuantum dolaşıklığı cinsinde olduğu gözlemleniyor.
İşte tarihin birinci kuantum dolanıklık fotoğrafı:
Fotoğrafı oluşturmak için bilim kişileri, ultraviyole lazeri ile bir beta baryum borat (BBO) kristalini birleştirdiler, bu da ortaya kuantum temaslı fotonları çıkardı. Akabinde bu dolaşık fotonlar akışı, daha sonra bir ışın ayırıcı ile birbirlerinden ayrıldı ve birinci foton, öbür fotonların fazını değiştiren nesneler yoluyla gönderildi.
İki dolaşık ‘ikiz’ fotonun fotoğrafını çekebilmek için ultra hassas bir kamera kullanıldı ve bu da kuantum dolaşıklığın görüntülenebilmesini sağladı. Bilim kişileri, bu öncü fotoğrafın “yepyeni bir kuantum görüntüleme tekniği” sınıfına yol açacağını söylüyor.
Kuantum dolanıklık nedir?
Dolanıklık teorisi, kozmosta bulunan iki dolanık kesimin birbirlerine zıt biçimlerinde fiiller sergilemesiyle ortaya çıkmış olan bir teoridir. "Kardeş" yahut "bağlı" diyebileceğimiz bu iki farklı parçacık, birbirlerinden ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar, birisi saat cephesinde döndüğü sırada gayrısı saat tarafının aykırısı istikametinde döner. Einstein'in kağıt üzerindeki hesaplamalarla öne sürdüğü teori, birinci sefer Vienna Üniversitesi akademisyenleri tarafınan, 2016'da kanıtlanmıştır.
Kuantum dolanıklık neden bu kadar kıymetli? Neden Einstein tarafıdan "ürkütücü" olarak nitelendirildi?
Einstein, teoriye bahis olan tesir hikayesini tanımlamak "ürkütücü" sözünü kullanmıştı. Bunun sebebi, cihanın iki münferit ucundaki iki parçacık arasında bile "kuantum dolanıklık" etkileşiminin gerçekleşme ihtimalidir. Yani tahminen de bir ışının kat etmek için milyarlarca yıl yol katetmesi gerektiği aralar arasında, eş devirli ve birbirine bağlı olarak "kuantum dolanıklık" aksiyonu gerçekleşebilir. Fiilin kanıtlanmış ve görüntülenmiş olması, bu nedenle değerlidir.
Başkaca kuantum bilgisayarlar ile ilgili hazırladğımız görüntüyü aşağıdan izleyebilirsiniz: