Namazda Vesveseden kurtulmak İçin Neler Yapılmalı
Namazda Endişe ve Çaresi
Kaygı bir iblis işidir, şeytandan kaynaklanan bir musibettir Şeytanın kalbi kurcalaması, karıştırmasıdır Şeytanın tek hedefi kalbdir Tek emeli, kalbi parçalamak, onu işe yaramaz ışık halkası getirmektir
(Kaygı şeytandandır Abdest alırken, guslederken ve necaset temizlerken, şeytanın vesvesesinden sakının) buyuruldu (Tirmizi)
Neden kalb şeytanın kasıt tahtasıdır? Cevabı Kur'ân'dan alalım:
Bilin oysa, Allah kişinin kalbine ondan daha yakındır(1) Kim Allah'a iman ederse, Allah onun kalbine hidayet verir(2)
Kalbler ama Allah'ın zikriyle huzura kavuşur(3) İmanlarına iman katmak için mü'minlerin kalblerine sükûnet ve emniyet veren Odur(4)
Allah size imanı sevdirdi, onu kalblerinize benimsetti(5) Mü'minler o kimselerdir ancak, Allah'ın adı anıldığı zaman kalbleri titrer(6)
Kalb hakkında yüzlerce âyetten sadece mealini verdiğimiz bu birkaç âyette kalbin şu özelliklerini öğreniyoruz:
1 Allah kalbe yakındır
2 Allah kalbe hidayet verir
3 Kalb Allah'ın zikriyle huzura kavuşur
4 Allah kalbe sükûnet ve güvenlik verir
5 Allah imanı kalblere benimsetir
Evet, kalb imanın merkezi, zikrin merkezi, hidayetin merkezi, sükûn ve huzurun merkezi ve tüm duygularımızın merkezidir Iblis ise mü'mindeki tüm bu güzelliklerin düşmanıdır Mü'mini bunlardan mahrum kılmak için elinden gelen düzenbazlıkları, hileleri ve oyunları yapar Bunun için bütün mesele kalbi şeytanın hilelerinden uzak tutmaktır Yahut kalb bir defa bozuldu mu, bütün karoser ve duygular bozulur Hadisi şerifte açıklama edildiği gibi, Uyarı ediniz!
Bedende bir et parçası vardır; o düzeldiğinde tüm cisim düzelir, o bozulduğunda da tüm beden bozulur
Kaygı birincil kere kesin olmama şeklinde gelir Şeytan önce şüpheyi kalbe atar Ama kalb hemen tepki gösterir, savunmaya geçer Fakat savunmayı bırakır, kabul ederse, iblis birinci atışta hedefe isabet ettirmiş demektir Lakin kalb kabul etmezse, orada bir iz bırakır, sonunda bir pus, bir kir oluşturur Bir zaman daha sonra düş aynasına bazı kirli düşünceler yansır, edebe tutarsız bir takım çirkin görüntüler oluşur Zaten bu manzara ve kir kalbin hırçınlaşıp feryat etmesine, sıkılıp daralmasına kâfi gelmiştir Sonunda Yazık!diyerek ilk hastalık mikrobunu kapmış olur ve ümitsizliğe düşüverir
Kaygı mikrobunu tuzak insan, kalbinin Rabbine karşı edepsizlikte bulunduğunu sanır, telaşa kapılır, titrer ve aniden coşku dalgası bedeninin her yanım sarar Bütün duygular yaralanmıştır, kalb penceresi puslanmış görüntüler netliğini kaybetmiştir İnsan bu halden kurtulmak için çırpınıp durur Ancak kalbinin gerçek sesine, yani kalbe gelen melek ilhamına kulak vermediğinden bir lahza için kendini boşlukta hisseder ve neticede huzurdan kaçar, gaflete dalar
Evet, bundan böyle adamakıllı mikrop kalbi sarmıştır Bu anda insan bîçaredir, çaresizdir Kurtuluş yollarını, tedavi çarelerini arar Bu yaranın merhemi ve ilacı nedir?
Ve tedavi yolu:
Birinci çare: Bu durumda en kayda değer mesele, heyecana yenilip telâşa kapılmamaktır Böyle bir vesveseye kapılan insan telaşa düşmemeli, endişe etmemelidir Telâş ve endişeye sebep olan şeyin fiilen var olması gerekir Ama kalbe ve anı gelenler, birer hayal ürününden diğer I birşey değildir Hayalden geçen çirkin şeylerin bir değeri, bir önemi yoktur Bundan Başka insana bir hasar da vermez
Bunun için insanın küfre iten şeyleri hayal etmesi onu küfre götürmediği gibi, edebe aykırı birşeyi düşünmesi de E edepsizlik olmaz Çünkü bir şeyin hayalden geçirilmesi bir l karar ve hüküm sayılmaz Bundan nedeniyle insanı bağlamaz, iyiliğinin ya da kötülüğünün delili sayılmaz, hakkında bir sonuca götürmez Ama edepsizlik, fena söz ve çirkin bir kelimenin ifadesi bir hükümdür Küfrü ve çirkin sözü hayalinden geçiren insan bunu söylemiş değildir fakat mes'ul durumda kalsın
İkinci tedavi: Kalbe gelen çirkin sözler, edebe tutarsız haller kalbten gelmiyor, bunun için kalbe ait değildir Çünkü bu sözlerden kalb rahatsızdır; sıkılıyor, daralıyor Kalbin bir ürünü olmadığı için bir kuruntu ve evhamdan başka bir şey değildir Kalbten kaynaklanmadığına tarafından, şeytandan kaynaklanıyor, olur ya kalbe yakın olan şeytanın lemmesinden geliyor
Lümmei şeytaniye hadiste şöyle açıklama edilmektedir:
Hadisi Abdullah bin Mes'ud rivayet etmektedir Resuli Ekrem (asm) şöyle buyurmuşlardır:
Âdemoğlunda bir şeytanın lemmesi vardır, dahası meleğin lemmesi vardır Şeytanın lemmesi, şerre (küfür, günah ve zulme) cesaretlendirmek ve hakkı yalanlamaktır; meleğin lemmesi ise iyiliği ilham etmek ve hakkı onay etmektir Bunu her kim vicdanında hissederse Allah'tan olduğunu bilsin ve Allah'a hamdetsin Öbürünü hisseden de şeytandan Allah'a sığınsın sonradan Resulullah (asm) şu âyeti (meali) okudu: 'Şeytan sizi fakir düşmekle korkutur da, cimriliğe ve kötülüğe teşvik eder Allah ise Kendi hazinesinden size mağfiret ve bolluk vaad ediyor(7)
Hadisi şerifte geçen lemme, hadis âlimleri tarafından şeytanın inmesi, yakınlığı, dokunması ve vesvesesiolarak açıklanırken, meleğin lemmesi de ilhamolarak izah edilmektedir
Lemme, şeytan ve meleğin kalbteki üssü, merkezi, karargâhı ve santralıdır Bunlar birbirlerine fazla yakındır Iblis kendi karargâhından kalbe sürekli kaygı okları fırlatarak insanı küfre, isyana ve günaha çağırır, hakkı ve hakikati reddetmeye yöneltir; melek de şeytanın lemmesini bertaraf etmek için karşı atağa geçer, ilham vererek, onu hayra, güzelliklere, sevaba ve hakka çağırır
İşte insanın kalbine gelen, hayal aynasına yansıyan bu çirkin sözler, şeytanın santralından gelmektedir
Aynı kalbde şeytanın santralı ile meleğin santralının birbirine yakın olması, aynanın aydınlık yüzü ile mat yüzünün birarada bulunmasına benzer Bir başka ifadeyle bir kütüphanede iyi kitapla kötü kitabın yanyana durması gibidir
Bunun için melek ilhamı ile şeytan vesveseninin birbirine yakın olması insana bir hasar vermez
Nasıl olursa, insan vesveseden hasar görür?
İnsan vesvesenin hasar vereceği vehmine kapılır, zarar verdiğini düşünürse hasar görür Bu Nedenle kalbini sıkıntıya sokmuş, ıztıraba sürüklemiştir Çünkü gerçek dışı gerçeklik sanmıştır Bir iblis işi olan vesveseyi kendi kalbine mülk etmiştir Şeytanın vesvesesini kalbinden gelen bir laf gibi kabullenmiştir Yani vesvesenin hasar verdiği kanaatine varmış, hasar görmüştür Tehlikeli sanmış, tehlikeye düşmüştür Zaten iblis da böyle bir şeyi istemektedir ve şeytanın dediği olmuştur
Bundan kurtulmak için ne yapmalı? Hadiste de bildirildiği gibi, hemen şeytanın şerrinden Allah'a sığınmalıdır
1 Enfal Sûresi, 24
2 Teğâbün Sûresi, 11
3 Ra'd Sûresi, 28
4 Fetih Sûresi, 4
5 Hucurât Sûresi 7
6 Enfal Sûresi, 2
7 Tirmizî, Tefsîrü'lKurân, hadis no: 2988 *
Namazda Endişe ve Çaresi
Kaygı bir iblis işidir, şeytandan kaynaklanan bir musibettir Şeytanın kalbi kurcalaması, karıştırmasıdır Şeytanın tek hedefi kalbdir Tek emeli, kalbi parçalamak, onu işe yaramaz ışık halkası getirmektir
(Kaygı şeytandandır Abdest alırken, guslederken ve necaset temizlerken, şeytanın vesvesesinden sakının) buyuruldu (Tirmizi)
Neden kalb şeytanın kasıt tahtasıdır? Cevabı Kur'ân'dan alalım:
Bilin oysa, Allah kişinin kalbine ondan daha yakındır(1) Kim Allah'a iman ederse, Allah onun kalbine hidayet verir(2)
Kalbler ama Allah'ın zikriyle huzura kavuşur(3) İmanlarına iman katmak için mü'minlerin kalblerine sükûnet ve emniyet veren Odur(4)
Allah size imanı sevdirdi, onu kalblerinize benimsetti(5) Mü'minler o kimselerdir ancak, Allah'ın adı anıldığı zaman kalbleri titrer(6)
Kalb hakkında yüzlerce âyetten sadece mealini verdiğimiz bu birkaç âyette kalbin şu özelliklerini öğreniyoruz:
1 Allah kalbe yakındır
2 Allah kalbe hidayet verir
3 Kalb Allah'ın zikriyle huzura kavuşur
4 Allah kalbe sükûnet ve güvenlik verir
5 Allah imanı kalblere benimsetir
Evet, kalb imanın merkezi, zikrin merkezi, hidayetin merkezi, sükûn ve huzurun merkezi ve tüm duygularımızın merkezidir Iblis ise mü'mindeki tüm bu güzelliklerin düşmanıdır Mü'mini bunlardan mahrum kılmak için elinden gelen düzenbazlıkları, hileleri ve oyunları yapar Bunun için bütün mesele kalbi şeytanın hilelerinden uzak tutmaktır Yahut kalb bir defa bozuldu mu, bütün karoser ve duygular bozulur Hadisi şerifte açıklama edildiği gibi, Uyarı ediniz!
Bedende bir et parçası vardır; o düzeldiğinde tüm cisim düzelir, o bozulduğunda da tüm beden bozulur
Kaygı birincil kere kesin olmama şeklinde gelir Şeytan önce şüpheyi kalbe atar Ama kalb hemen tepki gösterir, savunmaya geçer Fakat savunmayı bırakır, kabul ederse, iblis birinci atışta hedefe isabet ettirmiş demektir Lakin kalb kabul etmezse, orada bir iz bırakır, sonunda bir pus, bir kir oluşturur Bir zaman daha sonra düş aynasına bazı kirli düşünceler yansır, edebe tutarsız bir takım çirkin görüntüler oluşur Zaten bu manzara ve kir kalbin hırçınlaşıp feryat etmesine, sıkılıp daralmasına kâfi gelmiştir Sonunda Yazık!diyerek ilk hastalık mikrobunu kapmış olur ve ümitsizliğe düşüverir
Kaygı mikrobunu tuzak insan, kalbinin Rabbine karşı edepsizlikte bulunduğunu sanır, telaşa kapılır, titrer ve aniden coşku dalgası bedeninin her yanım sarar Bütün duygular yaralanmıştır, kalb penceresi puslanmış görüntüler netliğini kaybetmiştir İnsan bu halden kurtulmak için çırpınıp durur Ancak kalbinin gerçek sesine, yani kalbe gelen melek ilhamına kulak vermediğinden bir lahza için kendini boşlukta hisseder ve neticede huzurdan kaçar, gaflete dalar
Evet, bundan böyle adamakıllı mikrop kalbi sarmıştır Bu anda insan bîçaredir, çaresizdir Kurtuluş yollarını, tedavi çarelerini arar Bu yaranın merhemi ve ilacı nedir?
Ve tedavi yolu:
Birinci çare: Bu durumda en kayda değer mesele, heyecana yenilip telâşa kapılmamaktır Böyle bir vesveseye kapılan insan telaşa düşmemeli, endişe etmemelidir Telâş ve endişeye sebep olan şeyin fiilen var olması gerekir Ama kalbe ve anı gelenler, birer hayal ürününden diğer I birşey değildir Hayalden geçen çirkin şeylerin bir değeri, bir önemi yoktur Bundan Başka insana bir hasar da vermez
Bunun için insanın küfre iten şeyleri hayal etmesi onu küfre götürmediği gibi, edebe aykırı birşeyi düşünmesi de E edepsizlik olmaz Çünkü bir şeyin hayalden geçirilmesi bir l karar ve hüküm sayılmaz Bundan nedeniyle insanı bağlamaz, iyiliğinin ya da kötülüğünün delili sayılmaz, hakkında bir sonuca götürmez Ama edepsizlik, fena söz ve çirkin bir kelimenin ifadesi bir hükümdür Küfrü ve çirkin sözü hayalinden geçiren insan bunu söylemiş değildir fakat mes'ul durumda kalsın
İkinci tedavi: Kalbe gelen çirkin sözler, edebe tutarsız haller kalbten gelmiyor, bunun için kalbe ait değildir Çünkü bu sözlerden kalb rahatsızdır; sıkılıyor, daralıyor Kalbin bir ürünü olmadığı için bir kuruntu ve evhamdan başka bir şey değildir Kalbten kaynaklanmadığına tarafından, şeytandan kaynaklanıyor, olur ya kalbe yakın olan şeytanın lemmesinden geliyor
Lümmei şeytaniye hadiste şöyle açıklama edilmektedir:
Hadisi Abdullah bin Mes'ud rivayet etmektedir Resuli Ekrem (asm) şöyle buyurmuşlardır:
Âdemoğlunda bir şeytanın lemmesi vardır, dahası meleğin lemmesi vardır Şeytanın lemmesi, şerre (küfür, günah ve zulme) cesaretlendirmek ve hakkı yalanlamaktır; meleğin lemmesi ise iyiliği ilham etmek ve hakkı onay etmektir Bunu her kim vicdanında hissederse Allah'tan olduğunu bilsin ve Allah'a hamdetsin Öbürünü hisseden de şeytandan Allah'a sığınsın sonradan Resulullah (asm) şu âyeti (meali) okudu: 'Şeytan sizi fakir düşmekle korkutur da, cimriliğe ve kötülüğe teşvik eder Allah ise Kendi hazinesinden size mağfiret ve bolluk vaad ediyor(7)
Hadisi şerifte geçen lemme, hadis âlimleri tarafından şeytanın inmesi, yakınlığı, dokunması ve vesvesesiolarak açıklanırken, meleğin lemmesi de ilhamolarak izah edilmektedir
Lemme, şeytan ve meleğin kalbteki üssü, merkezi, karargâhı ve santralıdır Bunlar birbirlerine fazla yakındır Iblis kendi karargâhından kalbe sürekli kaygı okları fırlatarak insanı küfre, isyana ve günaha çağırır, hakkı ve hakikati reddetmeye yöneltir; melek de şeytanın lemmesini bertaraf etmek için karşı atağa geçer, ilham vererek, onu hayra, güzelliklere, sevaba ve hakka çağırır
İşte insanın kalbine gelen, hayal aynasına yansıyan bu çirkin sözler, şeytanın santralından gelmektedir
Aynı kalbde şeytanın santralı ile meleğin santralının birbirine yakın olması, aynanın aydınlık yüzü ile mat yüzünün birarada bulunmasına benzer Bir başka ifadeyle bir kütüphanede iyi kitapla kötü kitabın yanyana durması gibidir
Bunun için melek ilhamı ile şeytan vesveseninin birbirine yakın olması insana bir hasar vermez
Nasıl olursa, insan vesveseden hasar görür?
İnsan vesvesenin hasar vereceği vehmine kapılır, zarar verdiğini düşünürse hasar görür Bu Nedenle kalbini sıkıntıya sokmuş, ıztıraba sürüklemiştir Çünkü gerçek dışı gerçeklik sanmıştır Bir iblis işi olan vesveseyi kendi kalbine mülk etmiştir Şeytanın vesvesesini kalbinden gelen bir laf gibi kabullenmiştir Yani vesvesenin hasar verdiği kanaatine varmış, hasar görmüştür Tehlikeli sanmış, tehlikeye düşmüştür Zaten iblis da böyle bir şeyi istemektedir ve şeytanın dediği olmuştur
Bundan kurtulmak için ne yapmalı? Hadiste de bildirildiği gibi, hemen şeytanın şerrinden Allah'a sığınmalıdır
1 Enfal Sûresi, 24
2 Teğâbün Sûresi, 11
3 Ra'd Sûresi, 28
4 Fetih Sûresi, 4
5 Hucurât Sûresi 7
6 Enfal Sûresi, 2
7 Tirmizî, Tefsîrü'lKurân, hadis no: 2988 *
