Sahra Çölü'nden bu ayın başlarında Fransa'ya gelen toz, 1960 yılında bölgede gerçekleştirilen nükleer denemeden kalan sezyum 137 radyoaktif kalıntılarını da ülkeye taşıdı. Bu durum ilerleyen günlerde Türkiye'ye de Avrupa üzerinden beklenen toz taşınımı nedeniyle tasaya neden oldu.
Fransa'ya şubat ayının başlarında Sahra Çölü'nden gelen tozun, 1960 yılında bölgede gerçekleştirilen nükleer denemeden kalan sezyum 137 radyoaktif kalıntılarını Jura Dağları'na bıraktığı açıklandı.
İlerleyen günlerde Türkiye'ye de Avrupa üzerinden beklenen toz taşınımı beklentisi kaygıya yol açtı. Dicle Üniversitesi Nükleer Tıp Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Bekir Taşdemir, sezyum 137 radyoaktif kalıntılı toz taşınımıyla ilgili ikazlarda bulundu.
"İnsanların bu havayı mümkün mertebe solumaması gerekir"
Sezyum 137 radyoaktif kalıntılarının 6 Şubat'ta Fransa'da tespit edildiğini anlatan Doç. Dr. Taşdemir, "Muhtemelen Sahra Çölü'nde yapılan nükleer denemeleri sonucunda oluşmuş radyoaktif atıklar olduğu düşünülüyor. Bunun ölçüsü konusunda şu anda tam net bir bilgi yok. Toz taşınımı içerisinde ne kadar sezyum 137 bulunduğu konusunda net bir açıklama yok. Fakat mümkün bir durumda yüksek ölçüde tespit edilmesi halinde halkın uyarılması gerekmekte. Halkın gerekirse bu periyotlarda dışarı çıkmaması, konutunda bulunması, camlarını açmaması ve bu havayı mümkün mertebe solumaması gerekir. Bu toz taşınımı olduğu periyotta yağmur kelam konusu olursa dışarı çıkmamak gerekiyor. Şayet çıkmak zorundaysak şemsiye yahut yağmurluk kullanmak gözetici olma niteliktedir. Muhtemel bir durumda yağmura yakalanması durumda ise süratli bir halde o kıyafetleri çıkarıp yıkamak, duş almakta fayda olacaktır. Bu radyoaktif atıklar bedene ve kıyafete temas edip üzerinde birikmesi halinde bedene çok yakın temas oluşturduğundan ötürü riskler oluşturabilmektedir. Toz zerreciklerin bitkilerde birikme ihtimali üzerine yahut zerzevat ile meyve üzerinde bulunabilmektedir. Yağmurla bilhassa bu meyve ve sebzelerin üzerine serpilebilmektedir. Bu besinlerinde mümkünse yıkanarak tüketilmesinde fayda olacaktır" diye konuştu.
"Avrupa'ya çoklukla Sahra Çölü'nden bu toz bulutları taşınmakta"
Her toz taşınımını tehdit ögesi olarak düşünmemek gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Taşdemir, "Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi civarında vakit zaman yaygın toz taşınımı Suriye ve Suudi Arabistan tarafından geliyor. Fakat Avrupa'daki toz bulutuyla bunu karıştırmamak gerekiyor. Avrupa'ya çoklukla Sahra Çölü'nden bu toz bulutları taşınmakta. Avrupa'nın Güney ve Doğu kesitlerine tesiri altına almakta. Sahra Çölü'nde 1960'ta nükleer denemeler gerçekleştirildiği için orada artık bu radyoaktif unsurlar bulunabilmekte. Fakat bizim bu bölgemize gelen Suriye ve Suudi Arabistan üzere bölgelerden toz bulutları geçmişte bu bölgede nükleer deneme yahut nükleer akın gerçekleşmediği için bu riski taşımadığını düşünüyorum" dedi.
Sezyum 137 nedir?
Sezyum 137 isimli husus, ölümcül tesiriyle bilinen kimyasal element olarak nükleer endüstride kullanılmaya devam ediliyor. Çıplak elle dokunulması halinde saniyeler içinde mevte neden olabilen sezyum, yan tesirleri nedeniyle sıkı kontrol altında tutuluyor.