(İMROZLU) /ü. 15. yy), II: Mehmed ( Fatih ) döneminin ilk 17 yılını (1451-68) konu alan yapıtıyla ünlü rum tarihçi.
Bizsans İmparatorluğu’nn çöküşüne ve Osmanlılarca ele geçirilmesine yansız ve güvenilir biçimde tanıklık eden az sayıda yazardan biridir.
Yaşamıyla ilgili bilgiler sınırlıdır. İmroz Adasının (Gökçeada) soylularından biri olduğu sanılmaktadır. Yapıtında yer alan bilgilere göre, adaların Osmanlıların eline geçmesinden korkan halkın İmroz ve Limni’den göç etmesini önledi. İmrozlu soylulardan oluşan bir heyetin II. Mehmed tarafından kabul edilmesini sağladı. 1456’da Kaptan Yusuf Paşa tarafından İmroz’un valiliğine getirildi.
1457’de Papa III: Calixtus’un gönderdiği donanmanın İmroz’a saldırmadan Rodos’a yönelmesini sağladı. Adanın Venediklilerin eline geçmesinden (1467) sonra İstanbul’a yerleşti ve yapıtını burada tamamladı.
Kritovulos’un yaptının İstanbul’da Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan Rumca yazma metninin bir kopyası 1870’te Paris’te yayımlanmış, Türkçeye 1912’de çevrilen kitap 1967’de Tarih-i Sultan Mehm Han-ı Sani adıyla yeniden basılmıştır. Yapıt II. Mehmed’e övgüye ayrılmış bir önsözden sonra beş bölümden oluşmaktadır.
Bizsans İmparatorluğu’nn çöküşüne ve Osmanlılarca ele geçirilmesine yansız ve güvenilir biçimde tanıklık eden az sayıda yazardan biridir.
Yaşamıyla ilgili bilgiler sınırlıdır. İmroz Adasının (Gökçeada) soylularından biri olduğu sanılmaktadır. Yapıtında yer alan bilgilere göre, adaların Osmanlıların eline geçmesinden korkan halkın İmroz ve Limni’den göç etmesini önledi. İmrozlu soylulardan oluşan bir heyetin II. Mehmed tarafından kabul edilmesini sağladı. 1456’da Kaptan Yusuf Paşa tarafından İmroz’un valiliğine getirildi.
1457’de Papa III: Calixtus’un gönderdiği donanmanın İmroz’a saldırmadan Rodos’a yönelmesini sağladı. Adanın Venediklilerin eline geçmesinden (1467) sonra İstanbul’a yerleşti ve yapıtını burada tamamladı.
Kritovulos’un yaptının İstanbul’da Topkapı Sarayı Kütüphanesi’nde bulunan Rumca yazma metninin bir kopyası 1870’te Paris’te yayımlanmış, Türkçeye 1912’de çevrilen kitap 1967’de Tarih-i Sultan Mehm Han-ı Sani adıyla yeniden basılmıştır. Yapıt II. Mehmed’e övgüye ayrılmış bir önsözden sonra beş bölümden oluşmaktadır.