Anayasa Mahkemesi Genel Şurası, Halkların Demokratik Partisinin (HDP) kapatılması istemiyle yine açılan davada iddianamenin oy birliğiyle kabulüne karar verdi. Avrupa Birliği'ne aday ülke pozisyonundaki çağdaş Türkiye tarihinde, son yarım asırda 'tehdit' olarak görülen çok sayıda siyasi partinin kapısına kilit vuruldu. 1980 askeri darbesinin akabinde kabul edilen anayasa ile yaklaşık 20 siyasi parti kapatıldı.
Kapatılan bu partiler hangileri ve hangi münasebetle kapatıldılar?
Kürt ve İslamcı partiler bilhassa odak noktası oldu, lakin yasaklı partilerin üyeleri yeni bir isim altında yine bir ortaya geldi. Parti kapatma davaları ve Siyasi Partiler Yasası Brüksel tarafından sık sık eleştirildi. AK Parti, 2010 yılının Nisan ayında geçirdiği yasa ile siyasi partilerin kapatılmasını zorlaştırmıştı.
Euronews'in haberine nazaran, kapatılan birtakım siyasi partiler ve münasebetleri:
Sosyalist Parti
Anayasa Mahkemesi, 10 Temmuz 1992'de "Ülke bütünlüğüne karşıt hareket etmekle suçlanan Sosyalist Parti'nin kapatılmasına karar verdi. Ayrıyeten partinin mal varlığının Hazine'ye devredilmesine hükmetti.
Halkın Emek Partisi
Anayasa Mahkemesi 11 üyenin oy birliği ile 14 Temmuz 1993'te, "Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozma emelini taşımak ve bu yolda faaliyette bulunmak" savıyla dava açılan davada, partinin kapatılmasına hükmetti. Ayrıyeten Kürt yanlısı partinin 4 vekilinin Meclis'i terk etmesini istedi. Mahkeme, DAİMA başkanı Fehmi Işıklar'ın birtakım konuşmalarını ve partinin hareketlerinin direkt Türkiye Anayasasını ihlal ettiğine karar verdi. HEP'in o devirde mecliste 16 milletvekili bulunuyordu.
Refah Partisi
Necmettin Erbakan liderliğindeki Ulusal Görüş Hareketinin 12 Eylül 1980 askeri darbesinin akabinde kurulan İslami eğilimli siyasi partisi, "Laik Cumhuriyet unsuruna alışılmamış eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Erbakan'ın yanı sıra partinin önde gelen başka isimlerine beş yıl müddetle siyaset yasağı getirildi.
Fazilet Partisi
Kapatılan Refah Partisi'nin devamı niteliğindeki İslami eğilimli Fazilet Partisi, 22 Haziran 2001'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Anayasa Mahkemesi Lideri Mustafa Bumin, FP'nin Laik Cumhuriyet unsuruna muhalif aksiyonları nedeniyle kapatıldığını, beyan ve aksiyonları nedeniyle partinin kapatılmasına neden olan milletvekilleri Nazlı Ilıcak ve Bekir Sobacı'nın, milletvekilliklerinin sona erdiğini, yeniden aksiyonlarıyla partinin kapatılmasına neden olan parti üyeleri Merve Kavakçı, Nazlı Ilıcak, Bekir Sobacı, Ramazan Yenidede ve Mehmet Sıla'ya 5 yıl mühletle siyasi yasak getirildiğini söz etti.
Halkın Demokrasi Partisi
Halkın Demokrasi Partisi, 13 Mart 2003 tarihinde "Yasa dışı faaliyetlerin merkezi" ve "PKK ile yakın münasebeti olduğu" münasebeti ile Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Partinin Genel Lideri Murat Bozlak da dahil olmak üzere 46 HADEP'liye de beş yıl siyaset yasağı getirildi.
Ak Parti kapatma davası
Anayasa Mahkemesi, 2002'den beri iktidarda olan iktidar partisinin kapatılması istikametindeki davayı kıl hissesi bir reddetti, lakin partiyi "Laiklik aksisi faaliyetlerden" hatalı buldu ve para cezası verdi.
Adalet ve Kalkınma Partisi kapatma davası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya'nın, AK Parti'nin "laikliğe ters fiillerin odağı haline geldiği" gerekçesiyle, partinin kapatılması ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül dahil 71 kişinin 5 yıl müddetle siyasetten uzaklaştırılması istemiyle hazırladığı iddianame, 14 Mart 2008'de Anayasa Mahkemesi'ne sunuldu. 30 Temmuz 2008'de yapılan açıklamada, partinin temelli kapatılmaması, lakin hazine yardımının muhakkak bir oranda kesilmesi kararına varıldı. 6 üye kapatılması, 5 üye kapatılmaması istikametinde oy kullandı. Hazine yardımının kesilmesi hakkındaki oylamada 11 üyenin 10'u kesilmesi istikametinde oy verdi.
Demokratik Toplum Partisi
Demokratik Toplum partisi, 11 Aralık 2009 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararı ile kapatıldı. Böylelikle DTP, Türkiye'de yasaklanan altıncı Kürt partisi oldu. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 16 Kasım 2007'de DTP hakkında kapatma davası açtı. Davanın ana münasebeti partinin "devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğü aleyhine aksiyonların odağı haline gelmesi." olarak belirtildi. Mahkeme, DTP'yi "PKK ile bağlantısı" nedeniyle yasakladı. Ayrıyeten Anayasa Mahkemesi, ortalarında Genel Lideri Ahmet Türk'ün de bulunduğu 37 DTP’liye beş yıl müddetle siyaset yasağı getirdi.
Kapatılan öteki partiler ve tarihleri
İşçi-Çiftçi Partisi / 1968
Ulusal Nizam Partisi / 1971
Türkiye İleri İdeal Partisi / 1971
Türkiye Personel Partisi / 1971
Büyük Anadolu Partisi / 1972
Türkiye İşçi Partisi / 1980
Büyük Anadolu Partisi / 1992
Yeşiller Partisi / 1994
Halk Partisi / 1991
Türkiye Birleşik Komünist Partisi / 1991
Halkın Emek Partisi / 1993
Özgürlük Demokrasi Partisi / 1993
Sosyalist Türkiye Partisi / 1993
Demokrasi Partisi / 1994
Demokrat Parti / 1994
Demokrasi ve Değişim Partisi / 1996
Diriliş Partisi / 1996
Emek Partisi / 1997
Sosyalist Birlik Partisi / 1994
Demokratik Kitle Partisi / 1999
Buna nazaran, Anayasa Mahkemesinin Anayasa değişikliğinin iptali ile siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından mahrum bırakılmasına toplantıya katılan üyelerin üçte ikisinin oyuyla karar vermesi sağlandı. Böylelikle parti kapatma zorlaştırıldı.