Sadece Latin Amerika ülkeleri değil, dünyada da en kapsamlı aşılama kampanyalarından birini yürüten Şili'de Kovid-19 hadiseleri ve vefatlarında son üç aydır görülen artış sürüyor. Yüzde 70'ini sıkı kısıtlama önlemleri altında yaşadığı ülkede hastanelerdeki ağır bakım ünitelerindeki doluluk oranı tedirginlik yaratıyor.
Türkiye'de de yaygın olarak uygulanan Sivonav'ın ürettiği CoronaVac ve Pfizer/BioNTech aşılarının kullanıldığı ülkede günde ortalama 7 bin 215 yeni hastalık tanısı konuluyor. Ülkenin üçüncü Covid-19 dalgasının doruğuna şimdi varmadığına dikkat çekiliyor.
Şili Sıhhat Bakanlığı'nın yayınladığı 6 Haziran datalara göre ülkede son 24 saatte 7 bin 768 kişinin Covid-19 testi müspet çıktı, bu bireylerin 5 bini Covid-19 semptomu taşırken, 2 bini belirti göstermedi.
Salgının başından bu yana 1 milyon 420 binden fazla Covid-19 olayının görüldüğü Şili'de dün 121 kişi Covid-19 hasebiyle hayatını yitirdi. Böylelikle ülkedeki Covid-19 hasebiyle yaşanan toplam can kaybı 30 bine yaklaştı.
John Hopkins Üniversitesi'nin bilgilerine nazaran Şili nüfusuna oranla dünyada en fazla aşılamanın yapıldığı yedinci ülke durumunda.
Son bilgilere nazaran ülkede yaklaşık 19 buçuk milyon doz aşı yapıldı. Yaklaşık 19 milyonluk nüfusa sahip ülkede toplam 8 milyon 392 bin kişi iki doz aşılandı. Bu sayı üke nüfusunun yüzde 44,28'ine denk geliyor. Nüfusunun yüzde 70'ini aşılamayı hedefleyen hükümet yakın vakitte Pfizer/BioNTech aşısının 12 yaş ve üzeri çocuklarda kullanımına başlanacağını açıkladı.
Birebir bilgilere nazaran Türkiye'de 13 milyon 69 bin 357 şahsa iki doz aşı yapıldı. Türkiye bu listede tam doz Covid-19 aşısının yapıldığı sekizinci ülke olurken, Şili 13üncü sırada bulunuyor. Türkiye nüfusunun yüzde 15,65'i tam olarak Covid*19'a karşı aşılanmış durumda.
Uzmanların birçok Şili'nin ağır aşılama teşebbüsüne karşın üçüncü dalgayı yaşıyor olmasının gerisindeki en değerli sebebin aşı rehaveti olduğunu belirtiyor.
İsrail ve İngiltere'nin akabinde en süratli aşı kampanyasını başlatan Şili'de bu suratın verdiği inançla halkın müdafaa önlemlerini haffe alması, yurtiçi ve yurtdışı seyahatler Brezilya (Gama) varyantının ülkeye girmesine, bâtın Neol partileri ise hastalığın yayılmaya devam etmesine neden oldu. Bunun üzerine ocak ayında ülkenin yüzde 70'inde yine başlayan kısıtlamalar mart ayından nispeten gevşetildi lakin hadise sayısındaki artış sürat kesmedi.
Kısıtlama ve toplumsal uzaklık kurallarının şimdi nüfusun kıymetli bir oranı aşılanmamışken çok erken gevşetildiğini belirten uzmanlar ülkede en fazla hadise ve mevt oranının ülkenin fakir kısmında görüldüğüne dikkat çekiyor. Bunun en büyük sebebinin meskenden çalışma ve toplumsal uzaklık kurallarına uyma konusunda varlıklı kısmın daha avantajlı olması olarak gösteriliyor.
Şili Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı hekim Claudia Cortes de siyasetçilerin halk sıhhati iletilerinde aldatıcı olduğu görüşünde. Ülkenin aşılama kampanyasını öne çıkaran siyasetçilerin her aşı temininde kutlama havası yarattığını ve halkın salgına dair algısında beklentileri yükselterek kısıtlama ve toplumsal aralık önlemlerine karşı gevşeme ve yorgunluk yarattığını belirtiyor.
Sinovac işe yarıyor mu?
Bir öteki tartışma da Çinli SinoVac şirketi tarafından üretilen CoronaVac aşısının aktifliğine dair. Aşı kampanyasında sürat kesmeyen Şili hükümeti geçtiğimiz hafta 2 milyon 200 bin Coronavac aşısının daha temin edildiğini açıkladı.
Ülke, bugünlerde Dünya Sıhhat Örgütü'nün aşı programı COVAX kapsamında Oxford/AstraZeneca aşısının birinci partisi olan 800 bin dozun gelmesini, eylül ayı öncesinde de Pfizer/BioNTech'in 8 milyona yakın dozunun ulaşmasını bekliyor.
Şili Üniversitesi'nce nisan ayında yapılan bir araştırmaya nazaran Çinli Sinovac şirketi tarafından üretilen CoronaVac semptomatik enfeksiyonları engellemede yüzde 67 tesirli oldu, aşının hastane yatışlarını engellemede yüzde 85, vefatları engellemede ise yüzde 80 muvaffakiyet gösterdi.
Birebir araştırma CoronaVac aşısının iki dozun iki hafta arayla yapılması durumunda yüzde 56,5 tesirli olduğunu ortaya koydu, tek doz aşının sırf yüzde 3 tesirli olduğuna dikkat çekti.
Kimi uzmanlar bu bilgiler doğrultusunda CoronaVac'ın aktifliğini tartışıyor ve tam doz aşının muhafazasında olanların muhakkak bir yüzdesinin hastalığı taşıma ve yayma riskinin bulunduğunun altını çiziyor.
Türkiye'de yapılan CoronaVac denemelerinde aşının semptomatik olaylara karşı aktifliğinin yüzde 83,5, şiddetli semptomlara karşı yüzde 100 aktif olduğu tespit edilmişti.