Prof. Dr. Adnan Ayaz, deniz suyu sıcaklığının çok uzun mühlet 14-16 santigrat derecede sabit kalması nedeniyle Marmara Denizi’nin müsilajla kaplandığını söyledi. Son günlerde deniz suyu sıcaklıklarının 24 santigrat derecenin üzerine çıkmasıyla müsilaj üretiminin durduğunu belirten Ayaz, “Şu anda sular çok bulanmış durumda. Bu manzara, müsilajın suda çözündüğünü, bakteriler tarafından parçalandığını gösteriyor" dedi. Öte yandan alınan son datalara nazaran, Marmara'nın güneyinde yer alan Bursa'da 166, Balıkesir'de 811, Çanakkale'de 919, Yalova'da 2 bin 118 bin olmak üzere 4 bin 14 metreküp müsilaj toplanarak denizin yüzeyi temizlendi.
Marmara Denizi’nin kabusu haline gelen ve halk ortasında 'deniz salyası' olarak da bilinen müsilaj, Çanakkale Boğazı’nda son günlerde artan hava sıcaklıklarıyla birlikte büyük oranda azalış gösterdi. Uzmanlar, Marmara Denizi’nin büyük kısmını kaplayan, Çanakkale Boğazı’ndan akıntıyla Kuzey Ege’ye kadar ulaşan müsilajın oluşumuna, deniz suyu sıcaklığının uzun mühlet 14-16 santigrat derecede sabit kalmasının neden olduğunu açıkladı. ÇOMÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayaz, deniz suyu sıcaklığının çok uzun mühlet 14 ile 16 santigrat derece ortasında sabit kalmasının, fitoplanktonları oluşturan diatom ve dinoflagellatların süratle çoğalmasına neden olduğunu söyledi.
'İdeal gelişim sıcaklıkları 14-16 derece'
Müsilajın her yıl görüldüğünü lakin bu sene çok ağır olmasıyla dikkat çektiğini söyleyen Prof. Dr. Ayaz, “Müsilajı oluşturan diatom ve dinoflagellat çeşitleri deniz suyunda 9 ile 24 santigrat derece ortasında gelişim göstermektedir lakin ülkü gelişim sıcaklıkları 14 ile 16 santigrat derecedir. Su sıcaklığını incelediğimizde bilhassa kasım ve aralık ayında deniz suyu sıcaklığı uzunca bir mühlet 14 ile 16 santigrat derece ortasında sabit kaldı. Deniz suyu sıcaklığının sabit kalışı diatom ve dinoflagellat tiplerinin süratli ölçüde çoğalmasına sebep oldu. Bu cinsler Ocak 15'ten sonra Marmara’da görülen kar yağışıyla ve süratli bir sıcaklık düşüşüyle birlikte girdikleri ani şokla ölmeden evvel müsilaj dediğimiz şeker bazlı sıvıyı ortama salgıladılar. Süratli sıcaklık düşüşüyle ortamda bulunan denizanaları da termal şok tesiriyle yok oldu. Marmara Denizi'nde denizanası tipi de kalmadı. Denizanaları da müsilaja karıştı. Kış mevsiminde Marmara'da yaptığımız çalışmada müsilajı gözlemlemeye başladık. Baharla birlikte deniz suyu sıcaklığı 14-16 santigrat derecede sabit durunca suda tekrar ağır bir müsilaj üretimi oldu. Deniz üzerinde tekrar istenmeyen manzara ortaya çıktı. Marmara kıyılarını çok derecede etkiledi. Turizmi, balıkçılığı, dalış turizmini etkiledi” diye konuştu.
'Deniz suyu 24 santigrat dereceleri buldu'
Hava sıcaklığıyla deniz suyu sıcaklığının da arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Ayaz, “Deniz suyu sıcaklığı 24 santigrat dereceleri bulduğunda müsilaj üretiminin duracağını ve giderek azalacağını söylemiştik. Şu anda Çanakkale'de bu gerçekleşiyor. Suda bir çözülme var. Bakteriler müsilajı parçalıyor. Şu anda sular çok bulanmış durumda. Görüş arası yüzey sularında 2 metrenin altına indi. Bu manzara müsilajın suda çözündüğünü, bakteriler tarafından parçalandığını gösteriyor. Kimi bölgelerde bir kısım müsilaj, yarı katmanlarda yahut tabana çöktü. Orada taban canlıları tarafından tüketilerek ortadan kalkacak. Benim varsayımım, ağustos ayında denizlerimizde gözlenmeyecek” dedi.
Deşarjlardan, kimyasal ve ziraî atıklardan ötürü denize daima besin girişi olduğunu anlatan Ayaz, “Önümüzdeki periyotlarda yeniden belirtilen sıcaklıklarda uzun müddet deniz suyu beklerse ani soğumazsa ya da bahar mevsiminde ani yükselmeyip, o sıcaklıklarda durursa tekrar müsilaj görülme ihtimali var. Artık iklim değişikliği yaşıyoruz. Bu iklim değişikliği müsilajın daima olacağını göstermese de müsilajla sık karşılaşacağımızı varsayım ediyoruz. Müsilajdan kurtulmanın tek tahlili kıyıdan gelen besini ortamdan kesmemiz. Denize indirilen deşarjların denetim altına alınması gerekiyor” diye konuştu.
Savaş batıkları müsilaja teslim
Bir müddet evvel Çanakkale Boğazı ve Saros Körfezi’ndeki savaş batıklarına gerçekleştirdikleri dalışta, müsilajın ne kadar ağır olduğunu gözlemlediklerini söyleyen Prof. Dr. Adnan Ayaz, "Çanakkale Boğazı’nın Havuzlar mevkisinde 43 metre derinlikteki Franco batığına daldık. Franco üzerinde birinci 7 metreden sonra 25 metreye kadar çok ağır, kalın bir müsilaj vardı. 19 Haziran'da Seddülbahir Kalesi açıklarında 18-24 metre derinlikteki Majestik batığına daldık. Onda da birinci 7 metreden sonra tabana yaklaşık 5 metre kalana kadar bir müsilaj katmanı vardı. Anafartalar Limanı bölgesinde 30 metre derinlikteki Lundy batığına daldığımızda tıpkı gün 30 metreye kadar indik hiç müsilaj olamadığını gördük. Orada suyun bulandığını gördük. Bu da bakteriler tarafından müsilajın parçalandığının bir işaretidir. Yaklaşık 10 gün evvel artık müsilajın süratli bir halde parçalanmaya başladığını gördük. İki gün evvel de Çanakkale Boğazı’nın Kepez beldesi önlerinde denize attığımız ağlarda hiç müsilaj gelmedi. Üzerine yalnızca çamur üzere unsurların yapıştığını gördük. Bunun da parçalanmış müsilaj olduğunu, bu ayın sonunda deniz suyundaki berraklığın da artacağını düşünüyorum" dedi.
Marmara Denizi'nin güneyinde bir ayda 4 bin metreküp müsilaj toplandı
Etraf ve Şehircilik Bakanlığının "Marmara Denizi Müdafaa Aksiyon Planı" kapsamında yürütülen paklık seferberliğiyle bir ayda kıyılar müsilajdan arındırıldı.
Hareket planındaki kararların hayata geçirilmesi için kamu kurumları, belediyeler, akademik çevreler ile sivil toplum kuruluşlarının dahil edildiği çalışmalar, Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından 8 Haziran'da İstanbul Caddebostan Kıyısı'ndan başlatıldı.
Bu kapsamda bir aylık süreçte, Marmara'nın güneyinde yer alan Bursa'da 166, Balıkesir'de 811, Çanakkale'de 919, Yalova'da 2 bin 118 bin olmak üzere 4 bin 14 metreküp müsilaj toplanarak denizin yüzeyi temizlendi.
Denize 125 kilometre kıyısı bulunan Bursa'da toplanan müsilaj, katı atık depolama alanında bertaraf edildi. Gemlik Körfezi ve Mudanya ilçesi açıkları ile Güzelyalı kıyısında müsilaj tesirini kaybetti.
Ayrıyeten, Bursa Büyükşehir Belediyesi Etraf Müdafaa ve Denetim Dairesi Başkanlığı uyumunda Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü, Bursa Etraf Mühendisleri Odası, Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği, Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığı, Bursa Teknik Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa Su ve Kanalizasyon Yönetimi (BUSKİ) temsilcilerinin iştirakiyle oluşturulan komite çalışmalarını sürdürüyor.
"Bursa Deniz Kirliliğinin Önlenmesi Hareket Planı" hazırlanmasını hedefleyen kurul, kirliliğe yol açan ögelerin ve kalıcı tahlil yollarının belirlenmesi maksadıyla saha çalışmalarına devam ediyor.
Denizden alınan müsilajın gübre yahut farklı eserlere dönüştürülerek iktisada kazandırılmasına yönelik Bursa Teknik Üniversitesince çalışma yürütülüyor.
Erdek ve Bandırma körfezleri temizlendi
Balıkesir'in Marmara Denizi kıyıları ve açıklarında Büyükşehir Belediyesi ile Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü başta olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşlara bağlı takımlar ağır mesai harcadı.
Erdek ve Bandırma körfezlerinde ağırlaşan çalışmalarla yüzeyden toplanan müsilaj, bertaraf edilmesi için belirlenen noktalara taşındı.
Bilhassa ilin tatil bölgelerinden Erdek ilçesinin Ocaklar ve Aşağıyapıcı kıyıları, denizin temizlenmesiyle hareketlenmeye başladı.
Marmara ve Avşa adalarında da müsilaj paklığı yapıldı.
Çanakkale'de de kentin belirlenen noktalarında müsilaj paklığı sürdürüldü.
Kordon Boyu'nda karadan yapılan çalışmaların yanı sıra Etraf ve Şehircilik Bakanlığınca gönderilen "M. Ecology 1" isimli deniz süpürgesiyle iskele ve kordon uzunluğu bölgesi müsilajdan arındırıldı.
Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü koordinesinde yürütülen çalışmalara Çanakkale Belediyesinin yanı sıra kamu kurum ve kuruluşları ile özel dal de dayanak verdi.
Özel tanklara doldurulan müsilaj, atık taşıma araçlarıyla Kocaeli'nde bulunan tesise götürüldü.
Yalova kıyıları ve açıklarında uzun müddet tesirli olan müsilaj, atık kabul gemisi, deniz süpürgeleri ve vidanjörler aracılığıyla temizlendi.
Bilhassa tersaneler ve Taşköprü beldesi kıyısındaki Topçular Feribot İskelesi bölgesinde ağırlaşan müsilaj sorunu, hareket planı kapsamında yürütülen çalışmalarla giderildi.
Müsilajın birinci periyotta ağır bir biçimde görüldüğü Çınarcık ilçesi açıkları ile Esenköy beldesi kıyıları da pak görünümüyle dikkati çekti.
Ayrıyeten, Yalova'nın tatil bölgelerinden Armutlu ilçesi kıyılarının müsilajdan arındırıldığı görüldü.