Son Konu

Osmanlı’nın İlk Kibrit Fabrikası 70 Milyon Liraya Satışa Çıkarıldı

morfeus

Yeni Üye
Katılım
12 Kas 2021
Mesajlar
378,918
Tepkime
0
Puanları
36
Yaş
45
Konum
Rusya
Credits
0
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
s-3fc3454ffe0e12d1f22083beb051b3d762327a4e.jpg


Küçükçekmece’de, 19’uncu yüzyılda 2’nci Abdülhamid devrinde Fransızlar tarafından yapılan Osmanlı’nın birinci kibrit fabrikası, pay sahibi aileler tarafından 70 milyon liraya satışa çıkarıldı. Fabrikanın mirasçılarından Eda Akalın, "Büyükdedem ortağıyla fabrikayı lastik çizme üretmek hedefiyle almış. 1'inci Dünya Savaşı çıkınca hayalini gerçekleştirememiş" dedi.





Uzun yıllardır atıl durumda olan fabrika, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1991 yılında 1’inci derece tarihi eser olarak tescil edilip, müdafaa altına alındı.

Bakımsızlıktan birtakım duvarları yıkılan fabrikanın demir konstrüksiyon iskeleti sapasağlam duruyor. Kapı ve pencereleri ziyan gören binanın içerisinde ise ağaçlar ve otlar çıkmış. Periyodun koşullarında kibritleri taşımak için fabrikaya döşenen dekovil rayları da bozulmadan günümüze kadar gelmiş. 15 bin 377 metrekare yere sahip iki parselden oluşan bina, 5 bin metrekare kapalı alanı olan ticari bir mülk olarak geçiyor.

Şu an depo olarak kullanılıyor...



Pay sahibi aileler, 5 başka kısma ayırdıkları fabrikayı, kendi işlerini yürütmek için kullanmaya devam ediyor. Ailelerden biri, mermer işletmesi için kullanırken, başkası kauçuk bant üretiminde kullanıyor. Genelde depo olarak kullanılan bina, satışından sonra boşaltılacak.

'Cumhuriyet devrinde büyük dedem satın almış.'



Fabrikanın dördüncü jenerasyon mirasçılarından Eda Akalın, “Cumhuriyet’in ilanıyla fabrika mülk olarak satılan binalardan biriymiş. Büyük dedem ve bir kişi daha var, 2 aile olarak lastik çizme fabrikası kurmak için burayı almışlar. Yurt dışına hem makine hem de hammadde almaya gittikleri sırada 1’inci Dünya Savaşı çıkıyor ve hiçbir şey alamadan ülkeye geri dönüyorlar. O nedenle fabrika atıl olarak kalıyor, vefatlar ve doğumlar oluyor, aileler genişliyor. Burası çok büyük, aileler olarak ortak paydada buluşamadık. Tarihi eser olduğu için de yönetemiyoruz, kullanamıyoruz. O yüzden satmaya karar verdik. Fabrika, kültür merkezi, alışveriş merkezi, restoran, cümbüş kompleksi üzere birçok toplumsal faaliyet alanı olarak kullanılabilir. Ancak mesken olarak bedellendirilemez, zira tarihi eser statüsünde. Restore edilip, etrafına emsal binalar yapılabilir, onun dışında yıkım olamaz” sözlerini kullandı.

5 aile, 20 hissedar var.



Onarımın çok maliyetli olduğunu söyleyen Akalın, “Bize dedelerimizden miras kaldı. 5 aile toplamda 20 bireyiz, herkes farklı işler yaptığı için binayı satarak kıymetlendirmek istiyoruz. Devletin burayı değerlendirmesini çok isteriz.Türklere satılması taraftarıyız. Biz içinde hiçbir değişiklik yapmadık. İnşa edildiği üzere duruyor. Muhafazaya çalışıyoruz fakat vakit her şeyi değiştirdiği üzere mülke de ziyan veriyor. Onarım çok maliyetli olduğu için rastgele bir teşebbüste bulunmadık” dedi.

Kıymetli bir sanayi mirası.



İstanbul Gelişim Üniversitesi'nden Kültür Mirası İdaresi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi İlknur Türkoğlu ise "Kibrit fabrikası kıymetli bir kültür ve sanayi mirasımız. Burası 1897 yılında üretime başlayan Osmanlı’nın birinci kibrit fabrikası olma özelliğini taşıyor. O periyotta fabrikanın çoğunluğu bayanlardan oluşan 200 personel ve 50 işçisi bulunuyor. 1900’lü yılların başında hammadde temininde meşakkat olunca üretim durduruluyor. 1991 yılında tescillenerek 1993'te 1'inci derece müdafaa alanı ilan edilmiş" tabirlerini kullandı.

Gereğince korunamamış...



2005 yılında fabrikanın birinci bloğunda restorasyon çalışmasının yapıldığını belirten Türkoğlu, “Diğer bloklar, pay sahibi aileler tarafından çeşitli hedefler için kullanılıyor lakin gereğince ne yazık ki korunamıyor. Birinci blok dışında kalan kısımlar satışa çıkarılmış. Tüm fabrika alanı bir an evvel sanayi mirası olarak kamulaştırılmalıdır. Restore edilmesini ve sanayi mirası kimliğini yansıtacak biçimde düzenlenerek bir kültür merkezi olarak kent kimliğine kazandırılması isterim.Tarihi eserler kullanılırlarsa da korunabilirler. Lakin tabi ki yanlışsız kullanmak lazım” diye konuştu.

Osmanlı Devleti’nin Batılılaşma periyodunda yaptırdığı değerli fabrikalardan biri olduğunu vurgulayan Türkoğlu, “1893 yılında Osmanlı Devleti, Fransızlarla ticari muahede yapıyor. Bu mutabakattan sonra Fransızlar sermaye koyarak fabrikanın yapılmasını sağlıyor. Hammadde tedarikinde külfet yaşanıyor sonra 1’inci Dünya Savaşı başlıyor o nedenle fabrikanın ömrü uzun olmuyor” diye konuştu.
 
Üst Alt