Kişi Başına Düşen Milli Gelir Nedir?
Herhangi bir ülkenin resmi vatandaşı olan tüm insanlar o ülkenin milli gelirinin hesaplanmasında etkili bir faktördür.
Peki bir ülkenin vatandaşı nasıl olunur? Vatandaşlık sadece 1 ülkeye ait mi olur? Sonradan vatandaşlık alınır mı? Vatandaşlık almanın belirli bir süresi var mıdır? İlk önce bu soruların cevaplarını verelim. Ardından kişi başına düşen milli gelir nedir, kişi başına düşen milli gelir nasıl hesaplanır sorularını cevaplayalım.
DEVLET NEDİR?
Belirli bir toprak parçasına sahip olan, kendine ait bayrağı olan ve kendisine ait milli marşı olan insan topluluğuna devlet adı verilir. Her devletin kendine ait belirli kuralları vardır. Bu kuralların bazıları yazılı bazıları ise yazılı olmayan kurallardır. Yazılı olan kurallar aynı zamanda devletin anayasasını ve hukuk kurallarını oluşturur. Bu kurallara uyulmadığı takdir ise devlet maddi veya da manevi yaptırım uygular. Yazısız olan kurallar ise örf, adet gibi kuralları oluşturur. Bu kurallara uyulmadığı takdirde devlet herhangi bir yaptırım uygulamaz. Bu kuralların uygulanmamasında ki yaptırımlar ayıplama, kınama gibi yaptırımlardır.
Bir devletler aynı zamanda günümüzdeki ülkelerdir. Yani şu an ki ülkeler aynı zamanda dünya üzerinde bulunan devletlerdir. Bir ülkeye ait olan tüm faktörler, o ülkeye ve vatandaşlarına ait ise bunlara milli adı verilir.
Vatandaşlık Nedir? Vatandaşlık Hakkı Nasıl Kazanılır?
Vatandaş o devletin bulunduğu kara parçası üzerinde yaşayan ve devletin tüm imkanlarından faydalanabilen, devletin kurallarına uymak zorunda olan insanlardır. Vatandaşlık hakkı birçok şekilde kazanılmaktadır. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak şunları söyleyebiliriz:
Devlet ve vatandaşlık kavramlarından bahsettik. Şimdi de kişi başına düşen milli gelir nedir bunu detaylıca açıklayalım.
Ülkeler kendi sermayelerini döndürmek için yurt içi veya da yurt dışı endeksli olarak alım satım yaparlar. Kendi masraflarını karşılamayı sağlarlar. Ayrıca ülke ekonomisini döndürmek için de belirli bir bütçeye sahiptir.
Ülkeler bu sahip oldukları ekonomik gelirleri plan dahilinde kullanırlar. Örneğin kamu personeli maaşını öder, makam araçları ve polis- jandarma araçlarını karşılar, devlete ait kurumların elektrik- su -yakacak gibi ihtiyaçlarını karşılar. Devletin elinde fazla para kalırsa bunu da devlet hazinesine atarak biriktirir. Eğer ihtiyaçlar tam karşılanamasa bu ihtiyaçlar için hazine açılır. Günümüzde pek çok ülke ise hazinesini açmaktadır.
Devletin kazandığı bu sermaye milli geliri oluşturmaktadır. Yani ülkenin eline geçen para miktarıdır. Milli gelir ülkeden ülkeye göre farklılık gösterir. Ülkenin milli geliri ne kadar fazla ise gelişmişlik düzeyi de o oranda fazladır. Yine aynı şekilde milli gelir ne kadar düşük ise gelişmişlik düzeyi de o oranda azdır. Milli gelir ülkede yaşayan insanların hayat standartlarını belirleme de başlı başına bir faktördür. Milli gelir ne kadar fazla ise ülkenin refah düzeyi o kadar fazladır. Yine insanların hayat kalitesi de o oranda yüksektir. İnsanların çalışma oranları daha çok 3. sektör olan hizmet alanıdır. Yani toprakla uğraşan insan sayısı azdır.
Milli geliri yüksek olan ülkelerde insanların konforunu etkileyen faktörler azdır. Yani altyapı sorunları azdır. Çarpık kentleşme azdır. Çocuk işçi sayısı azdır.
Kişi Başına Düşen Milli Gelir Nasıl Hesaplanır?
Bir ülkeye ait milli gelirin o ülkenin nüfusuna bölünmesiyle bulunur. Yani Milli gelir ne kadar fazla olur ise kişi başına düşen milli gelir de o oranda artar. Ülke nüfusu ne kadar artarsa da bu ters orantı oluşturur ve kişi başına düşen milli gelir azalır.
Kişi başına düşen milli gelir ne kadar artar ise ülkenin gelişmişlik düzeyi de o oranda artar. Kişi başına düşen milli gelirin yüksek olduğu ülkelerin bazı özellikleri vardır. Bunları özet halde şu şekilde sıralayabiliriz.
Herhangi bir ülkenin resmi vatandaşı olan tüm insanlar o ülkenin milli gelirinin hesaplanmasında etkili bir faktördür.
Peki bir ülkenin vatandaşı nasıl olunur? Vatandaşlık sadece 1 ülkeye ait mi olur? Sonradan vatandaşlık alınır mı? Vatandaşlık almanın belirli bir süresi var mıdır? İlk önce bu soruların cevaplarını verelim. Ardından kişi başına düşen milli gelir nedir, kişi başına düşen milli gelir nasıl hesaplanır sorularını cevaplayalım.
DEVLET NEDİR?
Belirli bir toprak parçasına sahip olan, kendine ait bayrağı olan ve kendisine ait milli marşı olan insan topluluğuna devlet adı verilir. Her devletin kendine ait belirli kuralları vardır. Bu kuralların bazıları yazılı bazıları ise yazılı olmayan kurallardır. Yazılı olan kurallar aynı zamanda devletin anayasasını ve hukuk kurallarını oluşturur. Bu kurallara uyulmadığı takdir ise devlet maddi veya da manevi yaptırım uygular. Yazısız olan kurallar ise örf, adet gibi kuralları oluşturur. Bu kurallara uyulmadığı takdirde devlet herhangi bir yaptırım uygulamaz. Bu kuralların uygulanmamasında ki yaptırımlar ayıplama, kınama gibi yaptırımlardır.
Bir devletler aynı zamanda günümüzdeki ülkelerdir. Yani şu an ki ülkeler aynı zamanda dünya üzerinde bulunan devletlerdir. Bir ülkeye ait olan tüm faktörler, o ülkeye ve vatandaşlarına ait ise bunlara milli adı verilir.
Vatandaşlık Nedir? Vatandaşlık Hakkı Nasıl Kazanılır?
Vatandaş o devletin bulunduğu kara parçası üzerinde yaşayan ve devletin tüm imkanlarından faydalanabilen, devletin kurallarına uymak zorunda olan insanlardır. Vatandaşlık hakkı birçok şekilde kazanılmaktadır. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak şunları söyleyebiliriz:
- Doğum hakkı ile vatandaşlık hakkı kazanılır. Birey hangi ülkenin sınırları içinde doğdu ise o ülkenin vatandaşı kabul edilir.
- Evlenme ile vatandaşlık hakkı elde edilir. Evlendikten 3 veya da 5 yıl sonra vatandaşlık hakkı elde edilebilir. (Ülkeler arası değişebilir)
- Evlat edinme ile evlat edinilen birey babasının vatandaş olduğu ülkenin vatandaşı olarak kabul edilir.
- Savaş, göç, vb. gibi olağanüstü hallerde o ülkenin vatandaşları istedikleri her ülkenin vatandaşı olmaya hak kazanırlar. Bunun için o ülkenin sınırları içerisinde bulunmaları şarttır.
Devlet ve vatandaşlık kavramlarından bahsettik. Şimdi de kişi başına düşen milli gelir nedir bunu detaylıca açıklayalım.
Ülkeler kendi sermayelerini döndürmek için yurt içi veya da yurt dışı endeksli olarak alım satım yaparlar. Kendi masraflarını karşılamayı sağlarlar. Ayrıca ülke ekonomisini döndürmek için de belirli bir bütçeye sahiptir.
Ülkeler bu sahip oldukları ekonomik gelirleri plan dahilinde kullanırlar. Örneğin kamu personeli maaşını öder, makam araçları ve polis- jandarma araçlarını karşılar, devlete ait kurumların elektrik- su -yakacak gibi ihtiyaçlarını karşılar. Devletin elinde fazla para kalırsa bunu da devlet hazinesine atarak biriktirir. Eğer ihtiyaçlar tam karşılanamasa bu ihtiyaçlar için hazine açılır. Günümüzde pek çok ülke ise hazinesini açmaktadır.
Devletin kazandığı bu sermaye milli geliri oluşturmaktadır. Yani ülkenin eline geçen para miktarıdır. Milli gelir ülkeden ülkeye göre farklılık gösterir. Ülkenin milli geliri ne kadar fazla ise gelişmişlik düzeyi de o oranda fazladır. Yine aynı şekilde milli gelir ne kadar düşük ise gelişmişlik düzeyi de o oranda azdır. Milli gelir ülkede yaşayan insanların hayat standartlarını belirleme de başlı başına bir faktördür. Milli gelir ne kadar fazla ise ülkenin refah düzeyi o kadar fazladır. Yine insanların hayat kalitesi de o oranda yüksektir. İnsanların çalışma oranları daha çok 3. sektör olan hizmet alanıdır. Yani toprakla uğraşan insan sayısı azdır.
Milli geliri yüksek olan ülkelerde insanların konforunu etkileyen faktörler azdır. Yani altyapı sorunları azdır. Çarpık kentleşme azdır. Çocuk işçi sayısı azdır.
Kişi Başına Düşen Milli Gelir Nasıl Hesaplanır?
Bir ülkeye ait milli gelirin o ülkenin nüfusuna bölünmesiyle bulunur. Yani Milli gelir ne kadar fazla olur ise kişi başına düşen milli gelir de o oranda artar. Ülke nüfusu ne kadar artarsa da bu ters orantı oluşturur ve kişi başına düşen milli gelir azalır.
Kişi başına düşen milli gelir ne kadar artar ise ülkenin gelişmişlik düzeyi de o oranda artar. Kişi başına düşen milli gelirin yüksek olduğu ülkelerin bazı özellikleri vardır. Bunları özet halde şu şekilde sıralayabiliriz.
- Nüfus artış oranı azdır ve nüfusu artırmaya yönelik politikalar uygularlar.
- Yaşlı nüfus oranı fazladır.
- Doğum oranları azdır.
- Anne bebek ölümleri azdır.
- Kişi başına düşen milli gelirin fazla olduğu ülkeler doğum oranlarını arttırmak için bazı teşvik edici çalışmalar yapar. Bunun için kürtaj ve doğum kontrol hapları ücretsiz verilmez. Çocuk başına para verilir ve sosyal devlet olma özelliğini devlet tam manası ile kullanmaya uğraşır.
- Elektrik tüketimi fazladır.
- Gecekondulaşma oranı azdır.
- Kadınlar iş hayatında aktiftir.
- Çekirdek aile oranı fazladır.
- İnsanların alım gücü fazladır.
- Trafik kalabalıktır.
- Hizmet oranı yüksektir. Tarım da yapılır fakat sadece ülkenin kendisi kullanmaz aynı zamanda dış ülkelere satar.
- Makineleşme oranı fazladır. İnsan iş gücüne duyulan ihtiyaç azdır.
- Sanayi oranı yüksektir ve dijital hayata uyumları daha yüksektir.
- Ayrıca kişi başına düşen milli gelirin yüksek olduğu ülkeler demokrasiye önem verir. Sınıflaşma faktörü daha azdır.
