Edirne'de Mimar Sinan tarafından 16. yüzyılda kentin su gereksinimini karşılamak için yapılan tarihi su kemerleri defineciler tarafından tahrip ediliyor.
Osmanlı döneminde Edirne Sarayı ve kent merkezinin içme suyu gereksiniminin karşılanması için Mimar Sinan tarafından 16. yüzyılda yapılan 500 yıllık 35 kilometre uzunluğundaki tarihi su kemerleri ile su yolları defineciler tarafından tahrip edildi.
DHA'nın aktardığına nazaran Edirne'nin merkeze bağlı Küçükdöllük köyünde bulunan ve 7 kemerler olarak bilinen yapıda, kaçak hafriyat ile define arayanlar yapının taşlarını kırarak büyük ziyan verirken, hala kullanılır durumda bulunan su yollarının da kapak taşları kırıldığı görüldü.
"Şu anda yazgısına terk edilmiş durumda"
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç , Mimar Sinan tarafından yapılan su kemerlerine, defineciler tarafından hafriyat yapılarak yıllardır ziyan verildiğini söyledi.
Tarihi kemerlerin, Osmanlı sivil mimarisinin en kıymetli örneklerinden biri olduğunu belirten Beksaç, şunları söyledi:
"Bulunduğumuz yer Hıdırağa Köyü'nün gerisinden gelen 7 göz kemeri olarak bilinen Osmanlı su kemeri. Bu kemer çok uzun bir çizgi boyunca üstlerden Edirne'ye su getirmek için yapılmış bir kemer. Edirne etrafındaki Osmanlı sivil mimarisinin en değerli örneklerinden bir tanesi. Bu kemerin, takip ettiği uzun bir sınır boyunca buraya geldiğini biliyoruz. Daha üstteki köylerde bunların civarında bu 7 göz kemeri ile irtibatlı olarak yapılmış değişik kemerler mevcut.
Maalesef yıllar uzunluğu bu bölgelerde unutulmuşluğun içerisinde kalmış kemerler ortasında yer alıyor burası. Yıllar boyunca da definecilerin tahribatı ağır olarak kendisini göstermektedir. Daha evvelki yıllarda bu kemer ve civarındaki öteki kemerler üzerinde yapılmış olan paklık çalışmalarında biz de bulunduk ve bunların kimilerine öncülük ettik lakin şu an görüldüğü üzere bunlar kendi bahtına terk edilmiş durumda. Bu kemerler temelinde Edirne tarihi için olduğu kadar Trakya ve Türkiye tarihi, hatta Balkanlar tarihi için de çok kıymetli eserler ortasında yer alıyor."
"Aradıkları şeyi burada bulmaları mümkün değil"
Tahrip edilen alanda definecilerin bir şey bulmasının mümkün olmadığını söyleyen Beksaç, "Aslında definecilerin burayı kazmaktaki emeli da saçma, zira aradıkları hiçbir şeyi burada bulmaları mümkün değil. Osmanlı mezarlıklarının, arkeolojik alanlarının tahrip edilmesi defineci hastalığı, hırsı aslında bütün kıymetlerimize tahribat yapmakta. Bunun dışında hiçbir şey yok, yalnızca ziyan. Bulabilecekleri hiçbir şey yok. Maalesef cezalar kâfi değil. Burada cezaların da dikkatle ele alınması gerekiyor. Burada hukukçular ellerinden gelen çabayı gösteriyor. Biz vatandaş olarak birlik ve bütünlükte çalışmalıyız. Herkese büyük işler düşüyor" formunda konuştu.
"Bunun önüne geçilmesi şart"
Prof. Dr. Beksaç, bilhassa pandemi süreciyle birlikte ağırlaşan bir defineci faaliyeti olduğuna dikkati çekerek şöyle devam etti:
"Bu Türkiye'nin öteki bölgelerinde olduğu gibi Trakya 'da ve Edirne'nin pek çok bölgesinde karşımıza çıkan çok acı bir olay. Bunun önlenmesi lazım. Son olarak yalnızca Edirne'nin kuzeyi değil, güneyinde de ağır bir defineci faaliyeti haberi almaktayız. Bunları bütünüyle takip etmek mümkün. Bunun önüne geçilmesi koşul.
"Pek çok arkeolojik alan şu anda ağır bir tahribat altında"
Burada eğitim eforlarının arttırılması lazım. Birlik ve bütünlük içerisinde olmamız gereken en acil günlerden birinde bile bu eforlar ulusal ve insani kıymetlerimize ağır bir tahribat olarak karşımıza çıkıyor. Yalnızca Osmanlı değil, Osmanlı öncesine de ilişkin olan pek çok arkeolojik alan şu anda ağır bir tahribat altında. Bu işleri yapanlar sıradan beşerler değil.
Daha örgütlü kümelerle karşı karşıya olduğumuz kanısındayım. Ancak bunu yapabilmek için de hakikaten hepimize büyük vazife düşüyor. Yalnızca emniyet teşkilatı, jandarma yahut hudut taburuna değil, hepimize vatandaş olarak vazifeler düşmekte. Birlik ve bütünlük içerisinde bunu başarabilirsek sahiden ulusal ve tarihi kıymetlerimizi müdafaa fırsatı bulacağız."
