Nature mecmuasında yer alan kaygı verici yeni bir araştırma, tarih boyunca neredeyse tüm kitlesel yok oluş olaylarının ortak bir özelliğini tespit etti ve iklim değişikliği nedeniyle bir sonraki bu tıp felaketin alametlerinin artmakta olduğu konusunda uyardı. Müellifler, bilhassa, çok global ısınmanın tüm tarihi olaylarının, yüzlerce bin yıl boyunca devam eden zehirli tatlı su yosunu patlamalarını tetiklediğini buldular ve bu ziyanlı mikropların çoğalmasının artık bir sefer daha tespit edilebilir olduğunu söylüyorlar.
Dünya tarihindeki en büyük yok olma olayı yaklaşık 252 milyon yıl evvel gerçekleşti ve Permiyen sonu olayı (EPE) yahut Büyük Mevt olarak biliniyor. Öncüsü olarak volkanik aktivitede çarpıcı bir artış yaşayan EPE, karbondioksit düzeylerinde ve global sıcaklıklarda keskin bir yükselme ile alakalı ve gezegendeki tüm canlı cinslerinin yaklaşık yüzde 90'ını yok ettiğine inanılıyor.
Bu kıyamet olayının tatlı su ekosistemlerini nasıl etkilediğini incelemek isteyen araştırmacılar, Avustralya'nın Sidney Havzası etrafındaki kayalardaki fosil, tortu ve kimyasal kayıtları tahlil ettiler. Bu araştırma sırasında, EPE'den çabucak sonra mikroskobik alglerde ve siyanobakterilerde, yaklaşık 100.000 yıl süren tekrarlayan çiçeklenmelerle büyük bir artış tespit ettiler.
Olağan kaideler altında, bu tıp mikroplar, suyu oksijenlendirerek su ekosistemlerinin gelişmesine yardımcı olur. Fakat, çiçekler denetimden çıktığında aksi tesir yaratarak, oksijeni tüketirler ve çevreyi öteki tüm ömür formları için elverişsiz hale getiren toksinler üretirler.
Araştırma müelliflerine nazaran, tatlı su kütlelerinin ziyanlı çamura dönüşmesi, EPE'den sonra yaklaşık 3 milyon yıl boyunca ekosistemlerin güzelleşmesini engelledi.
Yapılan açıklama, bu yıkıcı patlamanın, kusursuz bir hızlandırılmış sera gazı emisyonu fırtınası ve volkanik aktivitenin bir sonucu olarak daha yüksek global sıcaklıklar ve tatlı su kütlelerine besin akışı ile birlikte tetiklendiğini belirterek devam ediyor. Bu üçüncü bileşen, orman yangınları ve kuraklıkların toplu ormansızlaşmaya yol açarak topraktaki bileşiklerin su yollarına sızmasına neden olmasıyla ortaya çıktı.
Ayrıyeten müellifler, bu olayın tek seferlik olmadığını ve dinozorları yok eden ünlü Kretase sonu yok oluşu dışında her kitlesel yok oluş sırasında meydana geldiğini buldular. 66 milyon yıl evvel meydana gelen asteroit kaynaklı bu olay, sera gazlarında büyük bir alg patlamasına yol açacak kadar kâfi artış yaratmadı.
Bununla birlikte, araştırma muharriri Tracy Frank, çağdaş antropojenik iklim değişikliğinin bu türlü bir çiçeklenme olayı için gereken şartları yine yaratma potansiyeline sahip olduğunu ve bu nedenle büyük bir ekolojik felaketi tetikleyebileceğini söylüyor.
Frank, "Göllerde ve sığ deniz ortamlarında, sıcaklıktaki artışlar ve bitki topluluklarındaki değişikliklerle bağlı olarak, tatlı su ortamlarına besin katkılarında artışa yol açan, gittikçe daha fazla zehirli alg patlaması görüyoruz" diyor ve ekliyor: "Yani, bugünle pek çok paralellik var. Volkanizma geçmişte bir CO2 kaynağıydı, lakin o vakitler görülen CO2 giriş suratının, antropojenik tesirler nedeniyle bugün gördüğümüz CO2 artış suratına benzeri olduğunu biliyoruz."
Araştırmacılar, bu ziyanlı alglerin büyümesi için en uygun su sıcaklığını 20 ila 32°C ortasında olduğunu hesaplıyor. Kaygı verici bir biçimde, mevcut iklim değişikliği modelleri, orta enlem kıtasal yaz yüzeyi hava sıcaklıklarının bu yüzyılın sonuna kadar bu aralığa düşeceğini varsayım ediyor. Bu denkleme, topraktaki besin hususlarının ırmaklara ve göllere sızmasına müsaade vererek bu patlamaları körükleme potansiyeline sahip olan, son zamanlardaki orman yangınlarında kayda paha bir artış da eklendi.
Bunu kolay tabirlerle lisana getiren çalışma muharrirleri, "derin jeolojik kayıtlardan elde ettiğimiz bulguların bu ihtarların altını çizdiğini ve devam eden ısınma ve ormansızlaşmanın uzun vadeli sonuçları için rahatsız edici bir varsayım oluşturduğunu" belirtiyorlar...