Son Konu

Ülkenin Kanayan Yarası Absürt Heykeller: Neden Bu Kadar Yaygınlaştı? Yapanlar Ne Diyor?

morfeus

Yeni Üye
Katılım
12 Kas 2021
Mesajlar
378,918
Tepkime
0
Puanları
36
Yaş
45
Konum
Rusya
Credits
0
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
s-24bb76fc6d5c481b0d063de7d15692e36575c0d9.jpg


Kentleri temsil ettiği düşünülen estetikten uzak 'heykel'lere her geçen gün bir yenisi ekleniyor. En son Diyarbakır'daki 'karpuz çocuk' ve 'tatlıcı' heykelleri ülke gündemine oturmuştu.


Pekala bu 'eserler' neden bu kadar yaygınlaştı? Bu heykelleri üretenler ne düşünüyor? 




Hürriyet'ten Musa Kesler, hiçbir estetik korku taşımayan bu yapıtları yapan ustalar ve firmalarla görüştü. İşte onların görüşleri...

"Benim işim ticaret"



Bu kesimin en büyük firmalarından birinin sahibi olan Halil Kelikoğlu,  yaklaşık 30 yıldır Ankara’da bu çeşit heykeller üretiyor. 

"Mimar, heykeltıraş değilim. Benim işim ticaret" diyen Kelikoğlu “Daha evvelden toptan inşaat gereci satıyordum. Bu işe tesadüfen girdik, artık de çıkamıyoruz” diye konuştu. 

Yüklü olarak fiberglas heykel ve maketler ürettiklerini söyleyen Keklikoğlu şöyle konuşuyor:“Belediyeler, oteller, tatil köyleri, kooperatifler, özel eğitim kurumları asıl müşterilerimiz. Özel müşterilerin meskenleri yahut bahçeleri için de üretim yapıyoruz. Bugüne kadar yüzlerce heykel yapmışızdır. Nasreddin Hoca, Keloğlan üzere heykellere çok ilgi var. Belediyeler tercih ediyor bunları. Bir de tarihi kahramanları istiyorlar; Yeniçeriler, Dadaloğlu, Köroğlu üzere... Kafeler yahut oteller ise mitolojik periyoda dair heykeller alıyor. Nasreddin Hoca çeşidi heykelleri de genelde belediyeler ve okullar alıyor. Biz talebe nazaran üretim yapıyoruz. Kimileri heykel tam ayrıntılı değil de çizgi sinema karakteri üzere olsun istiyorlar. O vakit gerçeğe çok yakın olmuyor. Ancak silikon kalıptan gerçeğe çok yakın eserler yapabiliyoruz. Önemli olan taleptir.

'Tepki görenler en ucuzları'



Ayrıntılı heykeller için silikon kalıp alınıyor, onun kalıp ve heykeltıraş maliyeti yüksek. Fiberglasın fiyatı daha uygun geliyor olağan. Mesela müşteri ‘Yeniçeri heykeli olsun lakin fiyatı uygun olsun’ diyor. Ona nazaran kalıp hazırlıyoruz. Heykeltıraş ona nazaran çalışıyor. Talep ve bütçe problemi. İstenen bütçeye uygun çalışıyoruz. 10 bin liralık da yeniçeri heykeli var, 30 bin liralık da. Toplumsal medyada reaksiyon gören eserler en ucuz eserler. O kalitede bir eser istenmiş, üretici de onu üretip satmış. Bizim hem kendi şirketimize bağlı hem de dışardan çalıştığımız lisanslı heykeltıraşlar var.

Ticari bir firmayız ve her bütçeye hitap ediyoruz. Yüksek sanat pahası olan eserler yapmak peşinde de değiliz. İnsanların hayal gücü çok geniş, aklınıza gelecek her şeyi istiyorlar. Bir diş tabibi geldi, üç metrelik azı dişi istiyor, içine de kaydırak koyacakmış, çocuklar kaysın diye. Bir sucuk üreticisi kısmında sucuklar olan büyükçe bir ağaç istiyor. Varlıklı birinin de dedesinden hatıra kalan öküz arabası (kağnı) varmış. O otomobile bir çift öküz yaptırmak istiyor. ‘Parası kıymetli değil, sen yap’ diyor. Şimdi biz de bu bahisler üzerinde çalışıyoruz.”

'Zanaatımıza laf geliyor'



Yakup Koçak da Dolapdere’deki mütevazı atölyesinde üretim yapıyor. Toplumsal medyada dolaşan fotoğrafları o da görmüş. “Uyduruktan şeyler bunlar. Liyakatsiz ve ehil olmayan kimseler yapmış” diyerek reaksiyon gösteriyor. “Bizim işimiz hem zanaat hem sanat” diye vurguladıktan sonra şöyle devam ediyor: 

"Belediyeler de dikkat etmiyor. Bir sanat danışmanı olur, işi bilen biri olur. Bunlar yok... Bizim zanaatımıza da laf geliyor."

'Asıl kusur yaptıranda'



Necati İnci Türkiye’de bu alandaki en eski firmalardan birinin sahibi. 1942’de babası Mehmet İnci tarafından kurulan heykel firmasını artık üçüncü jenerasyon, oğlu Savaş İnci devam ettiriyor. 

81 yaşındaki İnci, “7 yaşımdan beri bu işin içindeyim” diyerek anlatmaya başladı: 

“Türkiye’de fiberglası bu alanda kullanan birinci firmayız. İTÜ’den hocalara da danıştık. Uygun ve düzgün kullanıldığında çok hoş eserler ortaya çıkar. Biz birinci olarak Atatürk heykeli yaptık bu materyalden. Pek de uygun oldu. Asıl bu çeşit renkli heykel ve maketlerin asıl kullanım yeri lunaparklar. Kasabalara sonradan yayıldı. Bu iş sanattan uzak bireylerin, kopyacıların eline fikir bu hale geldi. Toplumsal medyadaki heykelleri yapanlara kızmıyorum. O kadarı istenmiş onlar da yapmış. Lakin onu bir bedel ödeyerek alan, kentine halkına layık görenlere tepkim var.”

'Bu işler bu türlü olmaz'



Marmara Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi’nin eski dekanlarından, Baksı Müzesi’nin kurucusu Prof. Dr. Hüsamettin Koçan da asıl sorumluluğun yetkili kurumlarda olduğunu belirterek “Sanatın kente katkısını önemsiyorsak yetkililerin sanat ve estetik konusunun bir uzmanlık alanı olduğunu kabul ederek ona nazaran hareket etmeleri koşul... Çok ciddiye alınması gereken bir mevzu bu" dedi.

Bu heykeller neden bu kadar yaygınlaştı?



Bu heykellerin nereden çıktığı ve nasıl bu kadar yaygınlaştığı ile ilgili bir görüntü hazırlayan BBC Türkçe, Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi'nden Doç. Dr. A. Sinan Güler ve "Spektaküler Şehir Heykelleri" arşivinin kurucusu Meltem Parlak'ın hususa ait görüşlerini aldı. 

Güler, bu heykellerin yaygınlaşma sebebinin bilhassa son 10 yıldır kentlerin takıntı haline getirdiği "Marka şehir" kavramı olduğunu belirtti.

"Her kentin mahallî eserleri ya da mahallî pahaları gitgide erozyona uğruyor ve o erozyon ortamı içinde en görünür olan, en önde gelen pahası esasen heykelleştirmeyi tercih ediyorlar. Mandalina heykelinin ya da çay filizinin gereğince ilgi çekmeyeceğini düşünüyorlar ki, çay bardağı, hatta çay bardağı formunda uçuş kulesi. Bornoz giymiş horoz heykeli var hocam. Bunun akademik yaklaşımı ne olabilir. E olabilir. Yani her üretim kesinlikle bir şeylerin yanıtıdır. Dolayısıyla orada o denli bir üretim varsa bunun akademik, bilimsel temellerinin araştırılması gerekir."

"Aslında altında yeterli bir niyet var"



Kent Plancısı Meltem Parlak ise bu heykellerin kentleri temsil ettiği görüşünde.

"Çünkü başta uygun niyetle yola çıkıyorlar. Bizim kentimizin nesi var? Elması armudu var. O vakit bunu neden büyütüp kentin ortasına koymuyoruz üzere... Aslında altında yeterli bir niyet var." 

BBC Türkçe'nin görüntüsünü buradan izleyebilirsiniz



Ayrıyeten bakınız
 
Üst Alt