Kara delikler, bilim kişilerinin en çok ilgi gösterdiği yapılar arasında konum alıyor. Bu gizemli yoğun kütlelerin yapıları hakkında pek çok ilmî tartışma da devam ediyor.
Geçtiğimiz yıllarda kaybettiğimiz ünlü astrofizikçi Stephen Hawking, kara deliklerin yapısı hakkında birtakım teoriler ortaya sürmüştü. Bunlardan biri de Hawking Radyasyonu olarak bilinen fenomendi. Kara deliklerin, radyasyon formundaki sızıntıları nedeniyle hengam içerisinde buharlaşıp kaybolduğunu öne süren Hawking’in ismiyle anılan bu hikaye, son araştırma ile desteklendi.
Bir Bose-Einstein Ağırlaşması içinde ortaya çıkarılan, sesten oluşan yapay bir kara delik, ünlü astrofizikçiyi destekledi. Hawking, ışığın bile kaçamadığı yoğunluktaki kara deliklerle ilgili teorisinde, uzayda boşluk olduğunu reddederek, sanal bir kuantum madde/antimadde ikilisini ortaya atmıştı. Bu ikili bir araya geldikleri anda birbirlerini yok ediyor ve tekrar ortaya çıkıyordu. Bu iki hayali parçacık bir kara delik yakınlarında ortaya çıktığında ise kütleçekimi tesiri nedeniyle birbirlerinden münferit düşüyor, antimadde kara deliğe çekilirken husus uzayda artık gerçek, başıboş bir husus olarak savruluyordu. Eksi yüklü antimadde, karadelik kütlesini yok ediyordu. Laboratuvarda oluşturulan bu yapı her ne kadar küçük olsa da, gereğince antimadde emilmesi sonucu uzaya husus savrulmaya başladığını görmek için ehil oldu. Saçılan bu maddelere Hawking Radyasyonu ismi verilmişti.
Sıradan kurallar altında gözlemlememiz için çok zayıf olan bu radyasyon, Jeff Steinhauer’in İsrail Teknoloji Enstitüsü’nde kurduğu ve ses kullanan kara delik çalışmalarıyla desteklendi. (Ses dalgalarının kullanılma sebebi ise gerçek mealde bir karadelik yaratmanın bildiğimiz manasıyla bütün hayatı bitirme tehlikesinin olması.)
Deneysel fizikçi Steinhauer’in kara delik kopyası, Bose Einstein Ağırlaşması üzerinde ortaya çıkarıldı. Bu garip yapıda atomlar neredeyse mutlak sıfır noktasına kadar soğutuluyor. Neredeyse hareketsiz hale gelen süpersıvı, tek bir devasa atom üzere davranmaya başlıyor. Yapıda ortaya çıkan zayıf kuantum dalgalanmalar sonucunda bağlı atom çiftlerinin ortaya çıkmasına sebep oluyor.
8000 iridyum atomuyla yapılan çalışmada, sesin oda kurallarındaki 343 m/sn’lik suratı saniyede 1 milimetreye kadar düşürüldü. Yeniden de bu sürat, yapının içerisindeki kurallarda ses patlamalarına neden oldu ve vukuat ufkunda, yüksek süratli fononların yakalanmasını sağladı. Nature mecmuasında bir makale yayınlayan araştırmacı, fononların Hawking’in öngördüğü halde hareket ettiğini gösterdi. Velev sistemde Hawking’in bir öbür teorisi olan termal skala da gözlemlendi.
Analoglar umumî olarak kusursuz değildir ve bu kara delik analogu da gerçek bir kara delik değil. Tekrar de yapılar epeyce misal ve başlangıç için değerli bir adım.
