Kardeş kıskançlığı doğal bir duygu olup, şiddeti ve dışa vurumu her çocuğa kadar farklılıklar gösterebilir Kardeş kıskançlığı duygusuyla savaşmak yerine çocuğa bu duygusunu makul olduğu ve nasıl başedeceği öğretilebilir
Tarif :
Bu duyguyla birincil tanışma iki yaş civarındadır Çocuk, herkesin kendisinden daha iyi olduğunu ve kendisinin herkesten daha az sevildiğini düşünmeye başlar
Belirtiler:
*Kardeş kıskançlığı, kendine merhamet, endişe, ufak düşme korkusu, bıkkınlık, hiddet, nefret edilen şey ve intikam alma düşüncelerinin yanı sıra sevgi, koruma ve yakın olma kestirme ricası gibi girift duyguların bir bileşiminden oluşmaktadır Bu duygulardan en etkin olanları öfke, kendine acıma ve endişe duygularıdır
*Çocuk o güne kadar evde kendisi ilgi ve sevgi odağıyken ansızın ikinci plana itilmiş gibidir Artık anne babasının ve öteki yakınlarının sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak durumundadır Sevilmediği düşüncesiyle anneden ayrıntılarıyla uzaklaşır, içe kapanır, yemek yemek yememeye ve zayıflamaya başlayabilir
* Kabus gördüklerini, çişlerinin geldiğini ederek ilgiyi kendi üzerlerine çekmeye çalışırlar Altını ıslatma, parmak emme gibi davranışlarla önceki gelişim evresine gerileme görülebilir
* Ayrıca gün içinde keza de geceleri aşırı sinirli olurlar Huzursuz bir görünümleri vardır, sakinleşmekte zorlanır ve kimi zaman çevrelerindeki insanlara şahlanmış davranabilirler Kendine ya da eşyalara karşın kavgacı davranışlarda bulunabilirler
*Evden ayrılmayı reddetmeyle birlikte (Örn: okula gitmek istememe) baş ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler, (muhakkak edinmek için maddesel muayene yaptırılmalıdır) rahatsızlık, gönülsüzlük ve diğer stres belirtileri çoğu kez gözlenebilir
*Yeni bir kardeşin doğumu çocukta ilgi ve koruyuculuk, bezginlik ve kıskançlık gibi çelişkili duygular yaşanmasına neden olur Artık eskisi değin sevilmeyeceği korkusu daha anne hamileyken başlayabilir Son aylarda annenin bitkin, isteksiz ve yeni gelecek kardeşin hazırlıkları ile uğraşıyor olması çocuğun huysuzlaşıp, anneden ayrılmak istememesine neden olabilir
*Bir Takım çocuklar kıskançlık duygularını dobra dobra ortaya koyarak kardeşine dövme, onun oyuncağını kırma, ondan nefret ediyorumdeme gibi davranışlar gösterirken bazıları da bu duygularını bastırır ve aşırı sevgi gösterir, bu davranışın aşağı çoğu zaman belli başlıbabanın sevgisini kaybetme, tepki görme korkusu yatar
*Anne babaya çoğu kez onu sevip sevmediklerini sorma ve sevgilerinden bir türlü emin olamama yaşanabilir
Kıskançlıkla baş edebilme:
Sosyal ve ruhsal açıdan sağlıklı çocuklara sahip olmanın yolu ansızın fazla çocuğa sahip olmaktır Kardeşler arası kıskançlığı değil etmenin herhangi bir yolu yoktur ve ayrıntılarıyla ortadan kaldırılamaz, ancak hafifletilebilir Bunun için doğumdan önce ve doğumdan daha sonra alınması gereken önlemler vardır
Doğumdan Önce Yapılması Gerekenler
akıskançlığı en daha alçak düzeyde tutmanın tek yolu, çocuk evin tek çocuğu konumundayken tüm istekleri yerine getirilmemelidir Yani şımartılmamalıdırİlgi ve sevgi bayağı bir seviyede tutulursa kardeşin gelişiyle de çocuk aşırı kıskançlık durumları yaşamayacaktır
bÇocuk, psikolojik olarak kardeşinin gelişine hazırlanmalı ve aileye katılacak ikinci çocukla ilgili bilgiler verilmelidir Daha bebek gelmeden çocuğun ruhunda kardeşine karşısında sevgi oluşması sağlanabilir
cÇocuğu bebeğin gelişine hazırlarken kaygılı olunmamalıdırBazen belli başlı babalar öyle kaygılanır oysa, yarı her şeyin sonu olacaktır ve bu kaygılarını çocuğu da yansıtırlarSakın kardeşini kıskanma, Kardeşini kıskanırsan Allah seni cezalandırır,hiç korkma, seni de kardeşin değin seveceğiz,Ona ne alırsak,aynısın sana da alacağızgibi ifadeler çocuğu daha da kaygılandırır
dBebekle ilgili yapılan hazırlıklarda abartıya kaçmamak gerekir
Doğumdan Sonradan Yapılması Gerekenler
• aAnne bebekle ilgilenirken büyük çocuğu en ince ayrıntısına kadar ilgiden mahrum etmemelidir
• bAnne baba çocuğa olan sevgisini sözlerden ziyade davranışlarıyla göstermelidir
• c Çocuğun yanında bebeğe fazla sevgi gösterilerinden kaçınılmalıdır
• dBüyükannebaba ve misafirler daha fazla bebekle ilgilenirler Gerekirse büyük çocukla ilgilenmeleri için uyarılmalıdır
• fBebeğin uyuduğu ortamda gürültü çıkarttığı için sert tepkide bulunmak, çocuğun kıskançlığını arttıracaktır Sert tepki ve cinayet yerine daha ağırbaşlı ifadelerle uyarılmalıdır
• gBebeğe zarar verir endişesiyle çocuk,aralıksız bebekten uzaklaştırılmaya çalıştırılmamalıdırZarar verici davranışlara yöneldiği hissedildiğinde uyarılmalıdır;ama uyarının boyutu düzeyde olmalıdır
hKardeşler arası kıyaslamalar asla yapılmamalıdırÇünkü herkes öbür yetenek ve ilgiye sahiptir
• ıHamilelikten önce çocuk anababasının yanında yatarken,hamilelikle beraber çocuğu başka bir odada yatırmak hatalı bir davranıştırAyrıca kendi odasında yatan çocuğu, bebeğin doğumundan sonradan kıskanmasın diye, asılbabasının odasına olmak da doğru bir davranış değildir
• iBebeğin bakımıyla ilgili işlerde büyük kardeşin yardım etmesi sağlanabilirÇocuk bahşedilen görevi yerine getirdikten daha sonra övücü sözlerle ödüllendirilebilirBu tür etkinlikler zamanla alışılmışlık haline getirilirse, çocukta kıskançlık yerine koruyuculuk duygularının gelişmesini sağlar
jAile içinde işbirliğine siklet verilmeliÇocukların ilgi ve yeteneklerine göre ayrı ayrı sorumluluklar verilmeliDeğerlendirmede çabaya tartma verilmeli
• kÇocuğun duygularıyla yüzleşmesi sağlanırsa somut zorlama içeren davranışlar yok olabilirÖrneğin çocuk büyük ise,kardeşi hakkındaki duygularını açığa çıkarmasına etkin dinlemeyle yardım edilebilir
• Kıskançlıktan dolayın fena bir çocuk olmadığı mesajı verilmelidirAksi takdirde çocuk kendini suçlu hissedecektir
• Kısacası, çocuk aileye yeni katılan kardeşinden önce nasıl bir konumda ise, kardeş geldikten sonradan da bu konumu çok az değişiklikle aynen korunmalı *
Tarif :
Bu duyguyla birincil tanışma iki yaş civarındadır Çocuk, herkesin kendisinden daha iyi olduğunu ve kendisinin herkesten daha az sevildiğini düşünmeye başlar
Belirtiler:
*Kardeş kıskançlığı, kendine merhamet, endişe, ufak düşme korkusu, bıkkınlık, hiddet, nefret edilen şey ve intikam alma düşüncelerinin yanı sıra sevgi, koruma ve yakın olma kestirme ricası gibi girift duyguların bir bileşiminden oluşmaktadır Bu duygulardan en etkin olanları öfke, kendine acıma ve endişe duygularıdır
*Çocuk o güne kadar evde kendisi ilgi ve sevgi odağıyken ansızın ikinci plana itilmiş gibidir Artık anne babasının ve öteki yakınlarının sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak durumundadır Sevilmediği düşüncesiyle anneden ayrıntılarıyla uzaklaşır, içe kapanır, yemek yemek yememeye ve zayıflamaya başlayabilir
* Kabus gördüklerini, çişlerinin geldiğini ederek ilgiyi kendi üzerlerine çekmeye çalışırlar Altını ıslatma, parmak emme gibi davranışlarla önceki gelişim evresine gerileme görülebilir
* Ayrıca gün içinde keza de geceleri aşırı sinirli olurlar Huzursuz bir görünümleri vardır, sakinleşmekte zorlanır ve kimi zaman çevrelerindeki insanlara şahlanmış davranabilirler Kendine ya da eşyalara karşın kavgacı davranışlarda bulunabilirler
*Evden ayrılmayı reddetmeyle birlikte (Örn: okula gitmek istememe) baş ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler, (muhakkak edinmek için maddesel muayene yaptırılmalıdır) rahatsızlık, gönülsüzlük ve diğer stres belirtileri çoğu kez gözlenebilir
*Yeni bir kardeşin doğumu çocukta ilgi ve koruyuculuk, bezginlik ve kıskançlık gibi çelişkili duygular yaşanmasına neden olur Artık eskisi değin sevilmeyeceği korkusu daha anne hamileyken başlayabilir Son aylarda annenin bitkin, isteksiz ve yeni gelecek kardeşin hazırlıkları ile uğraşıyor olması çocuğun huysuzlaşıp, anneden ayrılmak istememesine neden olabilir
*Bir Takım çocuklar kıskançlık duygularını dobra dobra ortaya koyarak kardeşine dövme, onun oyuncağını kırma, ondan nefret ediyorumdeme gibi davranışlar gösterirken bazıları da bu duygularını bastırır ve aşırı sevgi gösterir, bu davranışın aşağı çoğu zaman belli başlıbabanın sevgisini kaybetme, tepki görme korkusu yatar
*Anne babaya çoğu kez onu sevip sevmediklerini sorma ve sevgilerinden bir türlü emin olamama yaşanabilir
Kıskançlıkla baş edebilme:
Sosyal ve ruhsal açıdan sağlıklı çocuklara sahip olmanın yolu ansızın fazla çocuğa sahip olmaktır Kardeşler arası kıskançlığı değil etmenin herhangi bir yolu yoktur ve ayrıntılarıyla ortadan kaldırılamaz, ancak hafifletilebilir Bunun için doğumdan önce ve doğumdan daha sonra alınması gereken önlemler vardır
Doğumdan Önce Yapılması Gerekenler
akıskançlığı en daha alçak düzeyde tutmanın tek yolu, çocuk evin tek çocuğu konumundayken tüm istekleri yerine getirilmemelidir Yani şımartılmamalıdırİlgi ve sevgi bayağı bir seviyede tutulursa kardeşin gelişiyle de çocuk aşırı kıskançlık durumları yaşamayacaktır
bÇocuk, psikolojik olarak kardeşinin gelişine hazırlanmalı ve aileye katılacak ikinci çocukla ilgili bilgiler verilmelidir Daha bebek gelmeden çocuğun ruhunda kardeşine karşısında sevgi oluşması sağlanabilir
cÇocuğu bebeğin gelişine hazırlarken kaygılı olunmamalıdırBazen belli başlı babalar öyle kaygılanır oysa, yarı her şeyin sonu olacaktır ve bu kaygılarını çocuğu da yansıtırlarSakın kardeşini kıskanma, Kardeşini kıskanırsan Allah seni cezalandırır,hiç korkma, seni de kardeşin değin seveceğiz,Ona ne alırsak,aynısın sana da alacağızgibi ifadeler çocuğu daha da kaygılandırır
dBebekle ilgili yapılan hazırlıklarda abartıya kaçmamak gerekir
Doğumdan Sonradan Yapılması Gerekenler
• aAnne bebekle ilgilenirken büyük çocuğu en ince ayrıntısına kadar ilgiden mahrum etmemelidir
• bAnne baba çocuğa olan sevgisini sözlerden ziyade davranışlarıyla göstermelidir
• c Çocuğun yanında bebeğe fazla sevgi gösterilerinden kaçınılmalıdır
• dBüyükannebaba ve misafirler daha fazla bebekle ilgilenirler Gerekirse büyük çocukla ilgilenmeleri için uyarılmalıdır
• fBebeğin uyuduğu ortamda gürültü çıkarttığı için sert tepkide bulunmak, çocuğun kıskançlığını arttıracaktır Sert tepki ve cinayet yerine daha ağırbaşlı ifadelerle uyarılmalıdır
• gBebeğe zarar verir endişesiyle çocuk,aralıksız bebekten uzaklaştırılmaya çalıştırılmamalıdırZarar verici davranışlara yöneldiği hissedildiğinde uyarılmalıdır;ama uyarının boyutu düzeyde olmalıdır
hKardeşler arası kıyaslamalar asla yapılmamalıdırÇünkü herkes öbür yetenek ve ilgiye sahiptir
• ıHamilelikten önce çocuk anababasının yanında yatarken,hamilelikle beraber çocuğu başka bir odada yatırmak hatalı bir davranıştırAyrıca kendi odasında yatan çocuğu, bebeğin doğumundan sonradan kıskanmasın diye, asılbabasının odasına olmak da doğru bir davranış değildir
• iBebeğin bakımıyla ilgili işlerde büyük kardeşin yardım etmesi sağlanabilirÇocuk bahşedilen görevi yerine getirdikten daha sonra övücü sözlerle ödüllendirilebilirBu tür etkinlikler zamanla alışılmışlık haline getirilirse, çocukta kıskançlık yerine koruyuculuk duygularının gelişmesini sağlar
jAile içinde işbirliğine siklet verilmeliÇocukların ilgi ve yeteneklerine göre ayrı ayrı sorumluluklar verilmeliDeğerlendirmede çabaya tartma verilmeli
• kÇocuğun duygularıyla yüzleşmesi sağlanırsa somut zorlama içeren davranışlar yok olabilirÖrneğin çocuk büyük ise,kardeşi hakkındaki duygularını açığa çıkarmasına etkin dinlemeyle yardım edilebilir
• Kıskançlıktan dolayın fena bir çocuk olmadığı mesajı verilmelidirAksi takdirde çocuk kendini suçlu hissedecektir
• Kısacası, çocuk aileye yeni katılan kardeşinden önce nasıl bir konumda ise, kardeş geldikten sonradan da bu konumu çok az değişiklikle aynen korunmalı *