Son Konu

Dünya'nın Çevre Uzunluğunu Hayli Basit Bir Deneyle 2000 Yıl Önce Ölçen İnsan: Eratosthenes

morfeus

Yeni Üye
Katılım
12 Kas 2021
Mesajlar
378,918
Tepkime
0
Puanları
36
Yaş
45
Konum
Rusya
Credits
0
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
s-1c649ac2989a53c67ae32de74c27476211dfa1c4.jpg


Bilim yapabilmek için sadece parlak bir beynin kâfi olabileceğini gösteren nefis bir öyküyle karşınızdayız.


Günümüzde Dünya'nın etrafını tam olarak hesaplayabiliyoruz.




Buna nazaran Ekvatoral olarak Dünya'nın etrafı 40075 km uzunluğunda. Pekala bizim roketlerimizle kesin olarak elde ettiğimiz bu bilgiyi, 2000 yıl evvel birilerinin neredeyse tam doğrulukla bulabildiğini söylesem?

MÖ 276-194 yılları ortasında yaşayan Yunan bilim insanı Eratosthenes'e dönüyoruz.



Eratosthenes, ömrünün neredeyse tamamını geçirdiği Antik Yunan’daki en büyük akademik kürsü olan İskenderiye Kütüphanesi'nin Baş Kütüphanecisiydi. O sıralarda İskenderiye Kütüphanesi, tartışmasız olarak Dünya’daki en saygın bilim merkezlerinden biriydi.

Eratosthenes bir gün, Güney Mısır'da yer alan ve Siyene olarak bilinen bir kentte enteresan bir olay olduğunu öğrendi.



Her yıl 21 Haziran tarihinde, kentte bulunan cisimlerin gölgeleri büsbütün yok oluyordu. Güneş bu tarihte en zirve noktada oluyordu ve Güneş ışınları bölgeye tam dik olarak düşüyordu.

Tıpkı şeyi İskenderiye'de de denemeye karar verdi ve 21 Haziran öğlen vaktinde bir çubuk alarak dışarı çıktı.



Gölgenin oluşup oluşmayacağını bekledi; gölge oradaydı. "Dünya'nın yüzeyi düz olsaydı, Güneş ışıkları buraya da dik gelirdi ve gölge oluşmazdı." diye düşünen Eratosthenes, dünyanın yüzeyinin düz olmadığına kanaat getirdi. Kaldı ki bu fikir, o devirlerde aslında tanınan olmaya başlamıştı.

Eratosthenes daha sonra gölgenin açısını ölçtü ve 7.2'lik bir açı pahası buldu.



Tüm Dünya'nın etraf uzunluğunu ölçmek için tek bir bilgiye daha muhtaçlığı vardı: Kentler ortasındaki uzaklık. Bunu öğrenebilmek için birini tuttu ve iki kent ortasında yürürken adımlarını saymasını söyledi.

Daha sonra bu tuttuğu kişinin adım sayısından ve adım uzunluğundan yola çıkarak, kentler ortasındaki arayı 800 km buldu.



7.2'lik açı kıymetinin 360 dereceye oranı, 800 km'lik uzunluğun tüm Dünya'nın etraf uzunluğuna eşit olmalıydı. Böylelikle kolay bir denklemle, 40 bin km sonucuna ulaştı. Ki bu da, gerçek uzunluğa inanılmaz derecede yakındı.

Eratosthenes'in bu nefis kolay deneyi, bilim yapmak için keskin bir zekanın birçok vakit kâfi olabileceğinin muazzam bir ispatı pahasında.



Natürel iki kent ortasında 800 km yol yürürken tüm adımlarını sayan öbür arkadaşı da unutmamak gerek... Her ne kadar ismi tarihe geçmese de, bilim dünyasında isimsiz olarak kıymetli bir yeri var diyebiliriz.

Bilimle kalın!
 
Üst Alt