Öteki primat cinslerine nazaran el yapımız hayli farklı. Bunun sebebini merak ettiyseniz bu husus hakkında ortaya atılan görüşlere birlikte bakalım.
Ellerimizin en değerli özelliği, başparmağımızın ucunun öteki parmakların ucuyla birleşebilmesidir.
Elin evrimini şimdi büsbütün aydınlatamamış olsak da, bu özelliğin evrim sürecinde büyük kıymete sahip olduğunu biliyoruz. Başparmak yapımızın bizlere kazandırdığı kavrama kabiliyeti, parmak uzunluklarımızın belirlenmesi konusunda da belirleyici rol oynamış olabilir.
Ellerimizin bugünkü hâline ne vakit ulaştığı konusunda kestirimler mevcuttur.
Husus üzerine çalışan pek çok araştırmacı, ellerimizin bugünkü hâline gelişini 800,000 yıl öncesine dayandırmaktadır. Lakin geçtiğimiz yıllarda 1.4 milyon yıl öncesine dayanan kemiklerin keşfi, bilim beşerlerine ellerimizin zannettiğimizden çok daha evvel evrimleşmiş olabileceğini düşündürmüştür.
Milyonlarca yıl evvel yaşayan atalarımızın elleri, çağdaş şempanzelerin ellerine benziyordu.
Velhasıl en başta bahsettiğimiz üzere ellerimiz daha büyük, başparmaklarımız ise daha küçük ve güçsüzdü. Bu türlü bir el yapısı, elleri de yere koyarak yürüyebilmek ve ağaçlara tırmanabilmek için gerekliydi. Bunun yanında bugün parmak uçlarımızda bulunan geniş kemikler şimdi gelişmediği için o vakitler parmaklarımız daha sivriydi.
Lakin ellerimizin bu yapısı, kimi misyonları gerçekleştirmemizi de zorlaştırıyordu.
Zira o vakitler sahip olduğumuz ellerle bir şeyi kavramak ya da sıkmak epey zordu ve gücümüz bunun için kâfi değildi. Bugün ise ellerimiz eskisine nazaran çok daha güçlü ve destekleyici kemiklere, geniş ve yumuşak parmak uçlarına ve ellerimizi koruyan ve kavrama kabiliyetimizi arttıran yumuşak avuç içlerine sahiptir.
Bu süreçte baş, işaret ve orta parmaklarımızın baskıya dayanma gücü de gelişmiştir.
Bunun yanında başparmağımızda şempanzelerde rastlanmayan üç farklı kas gelişmiştir. Bu durum da bugün sahip olduğumuz kavrama kabiliyetini açıklamak için bir öbür değerli datadır.
Pekala ellerimiz neden bu biçimde evrimleşmiştir?
Bahis hakkında en yaygın teori, ellerimizin daha yeterli alet yapmak için bu formda evrimleştiği, yani kavrama kabiliyeti yüksek olan insanların doğal seleksiyonla başkalarını saf dışı bıraktığı istikametindedir. Yapılan araştırmalar, taştan üretilmiş birinci aletlerin 3.4 milyon yıl öncesine, balta üzere daha detaylı aletlerin ise 1.7 milyon yıl öncesine dayandığını göstermektedir. Ürettiğimiz aletlerde vakitle meydana gelen gelişme de ellerimizin bugünkü formuna ulaşmasını sağlamıştır.
Bahisle ilgili benzeri öbür teoriler de bulunmaktadır.
Bunlardan bir tanesi, insanın elleriyle bir şeyler atma mahareti geliştirmeye, bir oburu ise yumruk yaparak bedeninde dahili bir silah geliştirmeye muhtaçlık duymasıyla açıklamaktadır. İkinci teoriye dayanak sağlayan nokta ise, yumruğumuzu sıktığımızda avcumuzda hiç boşluk kalmaması, parmak kemiklerimizin boşluk bırakmayacak halde gelişmiş olmasıdır. Sebebini kesin olarak bilmesek de, şu an için en çok ilgi gören ve kulağa en mantıklı gelen ihtimâl, ellerimizin alet kullanmaya duyduğumuz muhtaçlık sebebiyle geliştiğidir...
