Makineler artık hayatımızın her sahasında var. Makineler ile kişiler arasındaki etkileşim de gitgide artıyor. Direkt dimağ dalgalarını kullanarak oyunlar oynamak ve bildiri iletmek günümüzdeki teknoloji ile mümkün.
Facebook tarafından da desteklenen yeni bir araştırma sayesinde, bir kişinin mülahazaları anında metne dökülebiliyor. California San Francisco Üniversitesi’nde (UCSF) gerçekleştirilen demo sunumunda, sistemin muvaffakiyetle çalıştığı gözlemlendi. Facebook bu özelliğin geliştirilmesini, kişilerin niyetleriyle yazı yazabilmesi için isterken üniversitenin araştırmacıları ise sonunda engelli insanların yine yazabilmesini ve konuşabilmesini sağlamayı amaçlıyor.
Sağlıklı kişiler için niyetlerini anında sözcüklere dökmekten yana bir sorun yok. Gelgelelim felç, inme, omurga sakatlığı ya da dimağ illeti geçirmiş, konuşma yeteneği zarar görmüş beşerler için niyetlerini aktarmak önemli bir mesele.
Dimağ makine arayüzü (BMI) için yapılan pek çok çalışma var. 2006 yılında mental daktilo ismi verilen, dimağ sinyallerini kullanarak klavye denetimi sağlayan arayüz ortaya çıkmıştı. O günden bu yana yapılan çalışmalar daima üstüne koyarak devam etti.
UCSF tarafından gerçekleştirilen çalışma, meydanında bir birinci oldu. Bu çalışma ile birlikte komplike mütalaalar, tarihte birinci sefer eş devirli olarak metne döküldü. Olağanda bu süreç günler velev haftalar sürebiliyordu.
Çalışmalara katılan 3 istekli kobay, dimağlarının üst kısmına yerleştirilen elektrodlar ile deneye başladı. Sorulan dokuz soruya karşılık düşünen iştirakçilerin dimağ aktiviteleri, makine öğrenme algoritması tarafından konuşma inşa bloklarına dönüştürüldü.
Araştırmada kullanılan elektrodlar, dimağın olağan kaidelerde çene, lisan ve dudakları denetim eden kısmında gerçekleşen aktiviteleri işliyor. Şahıslar yüz kaslarındaki hasara yüzünden ya da öbür bir nedenle konuşma yetileri açısından kısıtlanasalar bile dimağın çene, lisan ve dudak hareketlerinden sorumlu olan kısmı aktivitelerine devam ediyor.
Sorulara verilen muhtemel yanıtlar üzerine çalışmalar yaparak dimağ aktivitelerinden karşılığı bulmayı öğrenen yapay zeka, karşı tarafı dinleyerek sorulan soruyu da anlayabiliyor. Böylelikle muhtemel karşılıkların sayısını da azaltmış oluyor.
UCSF araştırmanın ilmî yanına odaklanmış olsa da Facebook, bu araştırmayı ileride kişilerin telefonlarını ceplerinden bile çıkarmadan bildiri gönderebilmelerini sağlayabilecek bir prosedür olarak görüyor.
Ekibin gerçekleştirdiği çalışma, Nature Communications isimli mecmuada yayımlandı.