Dünyanın, global ısınmanın sonlandırılması için eşik olarak belirlenen düzeye, gelecek beş yıl içinde ulaşacağı öngörülüyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) raporuna nazaran 2025'e kadar, dünyanın sanayi öncesi düzeylerin 1.5 C derece üzerinde ısınması ihtimali %40 oranında.
Paris İklim Mutabakatı'nın belirlediği düzenlemeler global ısınmanın 2 C derecenin altında tutulmasını, hudut gayenin de 1.5 C derece olmasını öngörüyordu.
WMO'nun araştırması, İngiltere'nin meteoroloji ünitesi Met Office ve ortalarında ABD ile Çin'in de bulunduğu 10 ülkede vazifeli bilim insanlarının modellemelerini temel aldı.
Son on yıldan birinde, 1.5C derece eşiğe ulaşma ihtimali daha evvelki araştırmalarda %20 oranında görülüyordu. Yeni değerlendirmeler bu oranı %40'a yükseltti.
BBC Türkçe'nin haberine nazaran Met Office'te misyonlu üst seviye bilim insanı Leon Hermanson, 1980-1990 periyodunda öngörülen derecelere kıyasla yeni oranların çok büyük bir artışa işaret ettiğini söyledi ve "Bu, 1.5C'ye yaklaştığımız manasına geliyor. Şimdi o eşikte değiliz ancak yaklaşıyoruz. Güçlü bir halde harekete geçmek için vakit daralıyor, buna artık gereksinimimiz var" dedi.
'1.5 C dereceye ulaşılması, Paris Mutabakatı'nın sonlarının aşıldığı manasına gelmez lakin yeniden de çok makûs bir haber'
Araştırmacılar, gelecek beş yıldan birinde ısınma, sanayi öncesi periyoda kıyasla 1.5 C derecenin üstüne çıksa bile bunun süreksiz bir durum olacağını da tabir ediyor.
Doğal değişkenlikler, gelecek birkaç yılın biraz daha soğuk olabileceği manasına geliyor. Global ısınmanın 1.5 C derecelik eşiği kalıcı olarak aşmasının 10 ya da 20 yıl alabileceği belirtiliyor.
Imperial College London'a bağlı Grantham Enstitüsü'nde Araştırma Ünitesi Lideri Dr. Joeri Rogelj, "Met Office'in 1.5 C derecesi, Paris İklim Muahedesi'nin 1.5C derece hududu ile karıştırılmamalı" diyor ve şöyle açıklıyor:
"Paris Mutabakatı gayeleri global ısınmaya atıf yapıyor - bu da, yıl yıl değişkenler giderildiğinde planetin ısısındaki artış demek.
Sadece bir yıl 1.5 C dereceye ulaşılması, Paris Muahedesi'nin sonlarının aşıldığı manasına gelmez lakin yeniden de çok makus bir haber.
Bize, iklim hareketinin ne kadar yetersiz olduğunu gösteriyor ve global ısınmanın durdurulması için emisyonların sıfıra indirilmesi gerekiyor."
'Bu bir uyarı'
BM'nin 2018'de düzenlediği iklim panelinin raporu, global ısınmanın 1.5 C dereceyi aşması durumunda iklim değişikliğine tesirinin de çok büyük olacağını ortaya koymuştu.
Mevcut kestirimlere nazaran, son periyotta sera gazı emisyonlarında kesintiye gidileceği kelamları verilmesine karşın, dünya 3C dereceye kadar ısınma yolunda ilerliyor.
WMO'nun Genel Lideri Prof. Petteri Taalas, yeni araştırma sonuçlarının "istatistiklerden daha fazlasına işaret ettiğini" söyledi:"Bu araştırma, yüksek bilimsel marifetle, Paris İklim Muahedesi'nin belirlediği düşük amaçlara ölçülebilir ve dosdoğru bir halde ilerlediğimizi gösteriyor.
Bu, dünyanın sera gazı emisyonlarını kesme taahhütlerini en kısa vakitte yerine getirmesi ve karbonsuzluğun sağlanması için bir ihtardır."
Reading Üniversitesi'nde vazifeli iklim bilimcisi Prof. Ed Hawkins de şayet yeni kestirimlerin gerçek olduğu kanıtlanırsa "bunun, Paris İklim Mutabakatı'nın eşiğinin aşıldığı manasına gelmeyeceğini" söylüyor.
'Uçurumun kenarı üzere değil, daha fazla eğimli bir arazideymişiz gibi'
Hawkins, 2016'da iki ay ısınmanın 1.5 C dereceye çıktığını hatırlatıyor ve geleceğe ait uyarıyor:
"İklim ısındıkça, 1.5 C derecenin üstüne çıkan aylar daha çok olacak. Sonra birkaç ay, bütün bir yıl, iki ya da üç yıl, sonunda da her yıl ortalama 1.5C derecenin üstüne çıkacak."
Hawkins, 1.5 C derecenin "geçiştirilecek sihirli bir sayı olmadığını" da belirtip şu yorumu yaptı:
"Bu uçurumun kenarı üzere değil, daha fazla eğimli bir arazideymişiz üzere, iklim ısındıkça tesiri giderek daha berbat olacak.
Isınmanın sonlandırılması için bir hudut çekmeliyiz fakat daha şimdiden İngiltere'de ve dünyanın diğer yerlerinde iklim değişikliğinin tesirini gördüğümüzü fark etmeliyiz, bu tesirler giderecek daha güçlü olacak."
Kasım ayında İskoçya'nın Glasgow kentinde COP26 İklim Tepesi düzenlenecek. Tepede, dünya önderlerinin iklim kriziyle uğraşında daha güçlü adımlar atması hedeflenecek.