ABD öncülüğündeki IŞİD’le çaba koalisyonunun, Suriye-Türkiye-Irak hudut üçgenindeki üs planı, “Türkiye’ye mesaj” olarak yorumlandı. Bölgede IŞİD olmadığını belirten emekli Tuğgeneral Er, üssü YPG’ye kalkan olarak kıymetlendirdi. Emekli büyükelçi Özülker, “Sorunlar yumağına yenisi ekleniyor” dedi.
Londra merkezli Asharq al-Awsat gazetesi, bu hafta içinde yayımladığı ve muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne dayandırdığı haberde ABD öncülüğündeki IŞİD’le gayret koalisyonunun, Suriye’nin Haseke vilayetine bağlı Ayn Divar bölgesine büyük bir askeri üs kurmayı planladığını ve koalisyona ilişkin 50 TIR’la Irak’tan Suriye’ye bu bölgeye askeri sevkiyat yapıldığını yazdı.
Cizre'ye birkaç yüz metre uzaklıkta
Ayn Divar bölgesi, Suriye’nin en kuzeydoğusunda Türkiye ve Irak sonlarının da kesiştiği bölgede, Şırnak’ın Cizre ilçesine birkaç yüz metre uzaklıkta bulunuyor. Ayn Divar civarında Rus askerlerinin de bulunduğu biliniyor.
"Amacı Türkiye’yi muhtemel bir harekâttan caydırmak"
Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulunan emekli Tuğgeneral Ali Er, “Buraya kurulması planlanan üs bir hudut güvenlik üssü mü, eğitim üssü mü, istihbarat üssü mü bilemiyoruz. Ama arka arda olanları gördükçe bu son adımı ABD’nin, Türkiye’ye yönelik bir provokatif adımı olarak kıymetlendirebiliriz. Güya ABD, tesir odaklı harekât yaklaşımıyla Türkiye’yi köşeye sıkıştırma odaklı hareket ediyor” dedi. Bölgedeki üs planlamasının gerisinde ABD’nin Suriye’deki kuvvetlerinden sorumlu Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) olduğunu belirten Er, “Biden idaresinin misyona başlar başlamaz Ortadoğu’da bu ölçüde taktik düzeyde adımlar atmaya dönük kararlar aldığını düşünmüyorum. Bu, Trump periyodunda alınıp bugüne kadar tahminen askıda tutulan kararın bu geçiş sürecinde oldubittiye getirilmesi üzere duruyor. Zira bu kararın alınması için şu an bir askeri münasebet göremiyorum, bu adım siyasi bir adımdır. Bu kararın gerisinde siyasetçilerden çok CENTCOM ve Pentagon’un olduğunu düşünüyorum, zira bu olağan bir şey değil” diye konuştu.
Ayn Divar bölgesine kurulacak üssün IŞİD’le gayret üzere bir münasebetinin olamayacağını, bölgede IŞİD varlığı bulunmadığını da söyleyen Er, “Bu bölge, Irak-Suriye kontağını sağlayan yola çok yakın bir bölgedir. Buraya kurulacak bir üs, ABD’nin Türkiye’ye ‘Bu bölgede YPG’ye yönelik bir şeyler yapmayı planlıyorsan bunu yapma’ bildirisi olur. Hasebiyle bu türlü bir üs askeri olmaktan çok siyasi bir bildiri içerir. Türkiye hududunun tabanına kalıcı bir üs kurulmasının askeri tek maksadı, Türkiye’yi bu bölgede yapılabilecek mümkün bir harekâttan caydırmak olabilir” değerlendirmesini yaptı.
ABD’nin bu adımlarının NATO müttefikliği hukuku uyarınca da “kabul edilebilir” olmadığını, NATO muahedesinin, müttefiklerin “işbirliği ve eşgüdüm” içinde hareket etmesini öngördüğünü anlatan Er, “ABD, Ortadoğu’da NATO şapkasıyla değil, ABD’nin müstakil emperyalist ömür alanı gözüyle hareket ediyor. ABD, YPG’yi Rusya’nın Suriye’de Esad’la almış olduğu durum üstünlüğünü dengelemek için bir araç olarak kullanıyor, bunu kendileri söylüyorlar. Lakin bu durum, Türkiye’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturmaktadır. Burada çıkarlar çatışıyor. ABD’nin PKK/YPG terör örgütüne yönelik tavrını Türkiye’nin kabul etmesi mümkün değil. Şu anda bu adımları boksörlerin maçta birbirlerini yoklama yumrukları üzere görüyorum. Biden’ın iç siyasetteki stratejik adımlarını planladıktan sonra sıra Ortadoğu’ya gelince Türkiye’yle de tüm bu sorunlar müzakere edilecektir” dedi.
"Karşı çıkılmalıydı"
Er, bu hafta yapılan NATO Savunma Bakanları Toplantısı’nda, NATO’nun Irak’taki varlığını artırma kararı aldığına dikkat çekerek “NATO’nun Irak’taki gücünü artırma kararı aldığı ve bu karara Türkiye’nin karşı çıkmadığı bir konjonktürde ABD sona da üs koyar, YPG’yi de takviyeler. Türkiye’nin PKK ile gayreti sürerken Irak’taki NATO güçlerinin 4-5 bine çıkmasına karşı çıkması gerekirdi. Türkiye, maalesef stratejik bir oyun planı kurmadan müstakil olaylara müstakil karşılıklar vererek dar bir alana sıkıştırılıyor” ifadelerini kullandı.
"Sorunlar yumağına bir yenisi daha ekleniyor"
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker hususla ilgili Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede Ayn Divar bölgesinde hem ABD’nin hem de Rusya’nın üs kurma planlarının olduğu tarafındaki haberlere dikkat çekerek “Rusların da ABD ile anlaştığı ve o bölgede Rusların da üs kurmaya hazırlandığı istikametinde haberler geliyor. Yalnızca ABD değil, Rusların da o bölgeye yönelik adımlar planladığı tarafında teyide muhtaç bilgiler var” dedi.
Türkiye ile ABD ortasında Suriye’de YPG’ye verilen dayanak, S-400 ve F-35’ler sıkıntısı, FETÖ elebaşı Fethullah Gülen’in iadesi, Doğu Akdeniz’de Yunanistan’a artan takviye, Halkbank davası üzere hususları olan “sorunlar yumağı” bulunduğunu belirten Özülker, “Türkiye ile ABD ortasında bütün bu problemler varken oraya bir üs kurulması, tüm bu sıkıntılar yumağına bir yenisinin eklenmesi olacak. Orada bir üs kurmanın ne manası olduğu, nasıl bir işe yarayacağı da belirli değildir. Bu adım, ABD’nin, Türkiye’nin hassasiyetlerini manaya noktasında olmadığını gösteriyor” diye konuştu.
Özülker, Türkiye-ABD ve Türkiye-AB ortasında meselelerin tahlili için çeşitli düzeylerde görüşmelerin süreceğini belirterek “Türkiye’ye karşı mart ayında yapılacak toplantıda AB’nin yeni açılımlarda bulunabileceğine dair kimi işaretler var. ABD tarafında şimdi bu türlü bir işaret göremiyoruz. Ancak meselelerin aşılması için tahlil arayışları olacaktır. Türkiye’nin geri adım atamayacağı birçok sorun var, ancak kimi meselelerin tahlili için arayışlar da mevcut. Akar’ın ‘Girit formülü’nü ortaya atması da bu kapsamda düşünülebilir. Problemlerin tahlili için ABD’nin de belirli noktalarda geri adım atması gerekiyor. Lakin bu tabloda bu üs ne işe yarayacak, ne manası var soruları ortada durmaktadır” ifadelerini kullandı.
Suriye'deki ABD üsleri
ABD’nin Suriye’de terör örgütü PKK’nin Suriye kolu YPG’nin de içinde yer aldığı SDG denetimindeki Rakka, Deyrizor ve Haseke vilayetlerinde birçok askeri nokta ve üssü bulunuyor. Türkiye’nin Tel Abyad ve Resulayn bölgesinde YPG gayelerine yönelik Ekim 2019’da düzenlediği Barış Pınarı Harekâtı esnasında ABD, bir kısmı Türkiye hududuna yakın noktada bulunan 16 üs ve askeri noktasından çekilmiş, harekâtın akabinde bu üslerin bir kısmına geri dönmüştü.
Hala Suriye’de çoğunluğu Deyrizor’daki petrol alanlarına yakın bölgede olmak üzere 11 farklı noktada sayıları 600 civarında olduğu iddia edilen ABD askerleri bulunuyor.
Kurulması durumunda Ayn Divar bölgesindeki üs, Türkiye sonuna en yakın pozisyondaki üs olacak.
Kaynak: Cumhuriyet
