Lenfödem ekseriyetle ekstremitelerde şişme ile kendini gösteren proteinden güçlü lenf sıvısının hücreler ortası alanda birikmesidir. Cilt ve cilt altı dokuda oluşan sıvı beden metabolizmasına ziyan vermekte ve engellenmezse süratle ilerleme göstermektedir. Sıvıda süratle artış sağlanan protein ölçüsünün önüne geçmek için lenfatik drenajın uzman kişi tarafından yapılması ve takip edilmesi gerekmektedir.
Lenfödem oluşumuna nazaran ikiye ayrılmaktadır
Primer lenfödem: Bedende bulunan lenf deveranının yapısındaki bozukluğuna bağlı olarak gelişen, nadir görülen, kalıtsal olarak meydana gelen durumdur. Milroy hastalığı, Meige hastalığı ve 35 yaşından sonra ortaya çıkan Tarda lenfödem bu kümeye girer.
Sekonder Lenfödem: Lenf bezlerinin yahut dolanım yapısındaki bozulmalara yol açan travma, operasyon yada çeşitli hastalıklara bağlı olarak gelişen lenfödem çeşididir. Bu tip lenfödem hastalarda lenf kanallarının nizamlı çalışmadığı ve lenf sıvısının cilt altında yaygın olarak süratle çoğalması ile ortaya çıkar yani sonradan oluşur. En yaygın oluşma sebebi lenf bezlerinin kanser tedavisinde bir kısmının çıkarılmış olmasıdır. Kanser hastalarında makûs huylu hücrelerin oluşturduğu tümörlerin lenfatik damarları tıkaması sonucunda lenf sistemini bozmakta ve sıvının akışını engellemektedir.
Lenfödem oluşumun nedenleri:
-Operasyon sonucunda lenf yollarının hasara uğraması
-Çeşitli mantar hastalıkları
-Kanser sonrası tedaviler
-Enfeksiyonlar
-Sivrisinekler aracılığıyla bulaşan parazitler
-Travmalar
-Lenf sisteminin yapısına bağlı kalıtsal hastalıklar
-Çeşitli hayvan ısırıkları
-Aynı durumlarda daima kalmak (saatlerce masa başı çalışmak )
-Meslek hastalıkları
Lenfödem Tedavisinde Fizyoterapi
Lenfödem tedavisi uzun müddet takip gerektiren ve denetim altına alınan bir rahatsızlıktır. Bazen lipoödemle de karıştırılmakta ve lipödemle birlikte görülme mümkünlüğü da bulunmaktadır. Ekseriyetle Kanser hastalıklarında lenflerin alınması sonucu meydana gelir. Hastayı takip ederken Kardiyovasküler sistemle ilgili kasvetleri varsa, bilhassa bandajlama konusunda dikkatli olunmalı, yanlış uygulanmasında sakıncalar görülebilmektedir. Bandajlamayı Fizyoterapist, fizyoterapi programında şahsa uygun formda uygulamaktadır.
LenfödemTedavisinde manuel lenf drenajı, çok katmanlı kompresyon bandajları, idman ve cilt bakımı oluşur. Biten tedavi sonrasında kesinlikle bası giysileri ve idman programı ile ödem denetim altında tutulmalıdır.
Manuel Lenf Drenajı
Lenfödemde elle uygulanan özel bir masaj tekniği olan manuel lenf drenajı uygulanır. Lenf sisteminde ödemin akışını sağlamak, bloke olan lenflerin yollarını açmak için drenaj değerli rol oynamaktadır. Yapılan maneul lenf drenaj tekniği her hastaya özel olarak uygulanmalıdır. Manuel lenf drenajının müddeti, ödemin bedene yaygınlığına bağlı ve şahsa has yapılmaktadır. Lenf sistemini bilmeyen masaj tekniğini uygulaması sakıncalıdır, öbür masaj teknikleriyle karıştırılmamalıdır. Aksi takdirde bireye daha çok ziyan verebilir. Bu nedenle Lenfödem konusunda uzman fizyoterapistlerce uygulanmalıdır.
Çok katmanlı Kompresyon Bandajlaması
Lenfödem drenajında kullanılan bandajlarda basınç değerli olup sıvının tekrar birikmemesi için sistemli aralıklarla yapılması gerekir. Yanlış yapılan bandajlar ödemin tekrar birikmesine sebep olur. Bandajlama ödem ininceye kadar devam edilir. Makul seanslar sonucunda ölçüm yapılır ve inebilen son noktadan sonra kompresyon bası giysisi önerilir. Sonrasında kesinlikle takip edilir.
Lenfödem Antrenmanları
Manuel lenf drenajı ve çok katmanlı bandajlama ile birlikte ve sonrasında şahsa özel idman programı uygulamak gerekir. Antrenman fazla sıvının atılmasına yardımcı olur ve ödemin tekrar birikmesine pürüz olmaktadır. Tedavi bitikten sonra önerilen bası giysisiyle birlikte kesinlikle idmanlarında takibi yapılmalıdır.
Cilt bakımı
Ödemin evresi ehemmiyet taşımaktadır, Lenfödem oluşan şahıslarda cildin rengi, akıntısı olup olmadığı, açık yara, kaşıntı, skar doku bunların kesinlikle not edilmesi, sonrasında fizyoterapiye başlanılmadır.