Pandemi sürecinde ambalajlı gıda ve temel tüketim ürünlerinde bazı ürünlerin fiyatları değişmedi ama gramajları azaldı. Bu da gizli zam oyununu gözler önüne serdi.
Pandemi sürecinde yaşanan fahiş fiyat artışlarına bir de ambalaj hilesi eklendi. Özellikle gıda ve temel tüketim ürünlerinde fiyatı düşük göstermek için gramajını azaltılıp, fiyatın aynı kalması gizli zammın boyutlarını ortaya çıkardı. Süt ve süt ürünlerinden kuruyemişe, bisküviden çamaşır deterjanlarına kadar birçok üründe aynı durum var.
Ürünlerin gramaj, adet ve ağırlıkları azalırken, bu ürünlerde fiyatların aynı kalması ise tüketici tarafından ambalaj hilesinin fark edilmesini zorlaştırıyor. Bazı paketlerde 200 gramlık fındığın 160 grama, 100 gramlık ayçekirdeğinin de 74 grama kadar düştüğü anlaşıldı.
Uzmanlar, mağduriyetlerin önlenmesi için satın alınacak ürünlerin ambalajlarının ve etiketlerinin dikkatle incelenmesi uyarısında bulunuyor.
Test edip paylaşın
Bu artışlara “Dur” demek için ardı ardına denetim yapılırken, fahiş fiyat uygulayan işletmelere en son 114 bin lira kadar ceza kesildi. Tüketiciler, Ticaret Bakanlığı’nın ücretsiz sunduğu ‘Mobil Tüketici’ veya ‘HFA Haksız Fiyat Artışı Şikayet’ uygulamalarını akıllı telefonlarına indirerek, tespit ettikleri durumları fotoğraf veya video ile belgelemek suretiyle Bakanlığa iletebilmesi mümkün. Diğer taraftan, bu yıl nisan ayında yürürlüğe giren Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ile tüketiciyi yanıltanlara yaptırım uygulanıyor.
Tüketicinin göreceği şekilde yazılması lazım
Yeni Şafak'tan Mesude Demirhan'ın haberine göre, Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, bu tür durumları fark eden tüketicilerin akıllı telefonlarına mobil tüketici uygulamasını indirip, Ticaret Bakanlığına durumu bildirmelerini önerdi. Böylelikle Ticaret Bakanlığının bunu ihbar kabul edecek ve ceza uygulayacağını dile getiren Ağaoğlu, “Bu cezadan kurtulmak için gramaj değişikliğini açıkça belli eden ambalaj yapılması gerekir. Örneğin, 125 gramlık bisküvi 120 grama düşürüldüyse bunu dikkat çekecek şekilde ambalajda bunun belirtilmesi halinde cezadan muaf olur. Burada tüketiciyi yanıltan eski ambalajı devam ettirip, sadece ürünün miktarını değişik yazarak tüketiciler yanıltılıyor. Tüketici fark etmiyor. Tüketicilerin en büyük kozu mobil tüketici uygulaması ve haksız fiyat artışı uygulaması üzerinden bakanlığa ulaşabilirler” dedi.
Bilinçli ve dikkatli olmalıyız
Tüketicilerin gönderdiği fotoğraf ve videoların delil olarak kabul edildiğini söyleyen Ağaoğlu, şu bilgileri paylaştı:
“200 gramlık fındık alıyordum. Önce 180’e sonra 160 grama düştüğünü gördüm. Ama paket aynı renk. Aynı boyut. Bunları deterjanlarda da görebiliyoruz.100 gramlık ayçekirdeği önce 80 sonra 74 grama düştü. Biz nasıl fark edeceğiz. Ayrıca ürünlerin raf etiketlerinde fiyat değişiklik tarihi ve kilogram birim fiyatı yazılmak zorunda. Orayı da kontrol etmek lazım. Burada tüketicilerin biraz daha bilinçli ve dikkati davranması gerekiyor.”
Caydırıcı önlemler şart
Esnaf ve Sanatkarlar Derneği (ESDER) Başkanı Mahmut Çelikus ise, ürünlerde gramaj ve hile yapanların ifşa edilmesi gerektiğini söyleyerek, “Ancak bunu o kadar çok yapan var ki, önceden not alıyorduk. Merdiven altı falan değil artık. Büyük markalarda büyük hile yapıyorlar. Hem hukuki boyutunda yeni düzenlemeler yapılmalı. Aynı zamanda toplumsal baskı oluşturmak gerekiyor. Caydırıcı önlemler almak ve iyi örnekleri de ortaya çıkarmak lazım” diye konuştu.