Son yüzyılımızın örnek ve öncü isimlerinden merhum Ali Ulvi Kurucu, hayatında olduğu üzere vefatından sonra da anılarıyla ve yapıtlarıyla jenerasyonları eğitmeye devam ediyor. Destansı bir hayat yaşayan Kurucu’nun ömrü, İslam’a ve Müslümanlara hizmetle geçiyor. Sare Kurucu Bulut ile merhum Ali Ulvi Kurucu, hayatına dair tüm merak edilenler...
Merhum Ali Ulvi Kurucu, ümmetin evlatlarını yetiştirirken kendi evlatlarını hiçbir vakit ihmal etmiyor. Onları da Allah yolunda mücahid ve mücahide olarak yetiştiriyor. Merhum Ali Ulvi Kurucu'nun kızı Sare Kurucu'nun Akit'e verdiği röportajda bilhassa gençler için ibretlik olacak bilgiler bulunuyor.
Babanızın hicrette neden Medine’yi tercih ettiklerini sormak istiyorum.
Babam, aile büyüklerini yanına alıp Konya’dan Cidde’ye gidiyor. Ekseriyetle Tükler ve Hindistanlılar, Medine’ye yerleşmişler. Endonezyalılar ise Mekke’ye yerleşmiştir. Türkistan ve o vakitlerde Rusya’dan kaçabilenler Taif’e yerleşmiştir. Yemen, bölgesinden gelenler de Cidde’ye yerleşmişler. Yemen’den gelenler ticaretten çok güzel anlar. Cidde’de liman olmasının da bunda kıymetli bir tesiri vardır.
Ama babam 16 yaşındayken Cidde’ye geldikten sonra direk Ezher’e (Kahire) geçiyor. 6 yıl (Arapça) edebiyat fakültesinde tahsil alıyor. Son yılında dedem vefat edince babam, diplomasını bırakarak Medine’ye gidiyor. Ailemizdeki mesuliyet hissi buradan başlıyor. Diğeri olsa tahminen diplomayı tamamlamak isteyebilirdi. Lakin babam, kendi annesi ve kız kardeşine bakmak için Medine’de kalıyor. Ticaretle uğraşıyor. Akabinde da vakıflar dairesine alınıyor. Zira o vakitler çok fazla tapu ve eski fermanlar varmış. Bunun için de Osmanlıca yazıyı okuyabilen birisi gerekiyor. Üstelik tapuları okumak daha güç, Osmanlıcayı okuyan herkes tapuyu okuyamaz.
Babanızla annenizin tanışmaları nasıl oluyor?
Babam, Mısır’dan dönünce babaannem münasip bir gelin adayı aramış. Babaannem de bir Osmanlı kadınıdır. Mert mi mert, sert mi sert. O yüzden dişine nazaran birisi bakıyor. Artık babam Üveyszadelerin torunu Mısır’da okumuş şair, edebiyatçı. Elde avuçta o denli bir şey yok ancak bu sıfatlarda öteki bir kalite gösteriyor.
Onun için babamın babasıyla, annemin babası Konya’dan arkadaşmış. Annemin babasının hicreti çok değişik bir kıssa. Babamların hicreti çok olağan. Ama annemin babası Konya’da idama mahkum edilenler listesindeymiş. İsmi, İbrahim Küçüksandıkçı idi. İbrahim efendi, idam edilenler listesine girince Konya’dan yürüyerek kaçıyor. İbrahim efendinin eşi de 3 çocuğu ile İstanbul’a hicret ediyor. İbrahim efendi de nereye yürüdüğünü bilmeden kaçıyor. Gündüzleri saklanıp geceleri yürürmüş. Kah aşçı kah meczup olmuş lakin 6 ay boyunca ne yıkanma ne de tırnak makası üzere bir şey görmemiş. Nasıl olmuşsa kendisini 2000 kilometre uzaktaki Beyrut’ta buluyor. Orada elinde marangozluk geliyor, bir takunya yapan birisinin yanına gidiyor. Takunyacının kardeşinin yetim bir kızı varmış. O’nu dedeme alıyorlar. İşte o hanım annemin annesi olacak.
Anne ve babanız sizi nasıl yetiştirdiler?
Konutta, benden küçük 2 tane kardeşim var. İbrahim ve Mustafa. Hatırladığım kadarıyla 6 yaşından itibaren, annem ağır mesuliyet taşıyor. Mükemmelliyetçi birisidir. Evvelden Arabistan’da, odalar sağdan başlar sona kadar beyaz pamuktan kabarık minderler olurdu. Üstünde çok hoş gerilmiş beyaz örtüler olurdu. Evvelden elektrik süpürgeleri olmadığından hurma kısmından yapılmış süpürgeler vardı. O da çok kırılırdı. Buna karşın daima kendisi süpürürdü. Bize de kederi, işini bitirince gerini dön odaya bir bak yamuk bir şey var mı? O örtülerin ölçüsü tıpkı mı, diye. İşte bu mükemmeliyetçilik O’nu çok yordu.
Babam şairdir. Renkler ahenk olacak, tertip ona nazaran ayarlanacak, dağınık olmayacak. İşte mesken bu türlü cereyan ederken ben de bu çarkın içine girdim. Lakin yükümüz ağırdı. Neden? Konuk çok, gelen çok imkanlar ona nazaran. Herkese güler yüzle ikram yapacaksın. 6 yaşında bir kızsın ana kuzusun. Nasıl bir şeydi bilmiyorum. Bir gün çok uygun hatırlıyorum babam, amcam ve babaannem namaz kılıyorlar. Ben de abdest aldım onlara uydum. O denli devam etti, çok şükür. Bu mesken böyledir. Hiçbir şey tekrar söylenmez. Bir şey bir kere gördün mü yapacaksın. Mesuliyet alacaksın.
O meskende yapamam yoktu, yapacaksın. 9 yaşında Osmanlıca ve Latince öğrenmem lazımdı. Arapça sınır öğrenmem lazım. Bütün bunu benim yapmam lazım. Demek ki bende yapabilme kudreti varmış, yoksa iki gün söyledikten sonra bitti. O vakitler gerçek dürüst kâğıt ta yoktu. Amcam bir satır rika müellif, ben tamamlarım, babam Osmanlıca müellif, devamını ben tamamlarım. Annem gelen hacılardan Latinceyi öğrenmişti. Annemden ben, Latince’yi öğrendim.
Türkiye’den gelen binlerce hacı sizde konuk olurmuş. Bu kadar konuğu nasıl ağırlardınız?
O vakitler otel yok, cins yok, vesayet yok, kaidelerde çok zordu. Hacılar bizlerde kalırlardı. Terasta da yatılırdı. Yataklar ikindi vakti serilirdi ki geceye kadar soğusun. Sabah namazından sonra toplanırdı. O meskende sürekli çalışmak gerekiyordu. Ancak hiçbir vakit bağrışma arbede gürültü olmazdı.
Babam, Osmanlıca yazacak ben onları Latince’ye çevireceğim. Babam, Peygamber Efendimiz hakkında yazı yazacağı vakit çok gergin olurdu. Çok ağır bir durum bu, zira gerçek kelimeyi seçmek zorundasın. Tekrar bu türlü sıcak bir gündü babam geldi. Yemek yendikten sonra bir yazı yazmak istedi. Teri kağıda damladı. Kalemler de mürekkepti. Kâğıt ıslak olunca mürekkep dağılır. Kağıt bulmak da sıkıntı ancak nasıl olduysa bir yerden çıktı ve o yazıyı diğer kağıda geçirdim. Yoksa deniz dalgası üzere bütün yazılanlar kayboluyordu.
Artık Hümeyra Ökten abla, benim için “Atamasız Sekreter” tabirini kullanmıştı. Babama hizmet ettim hamdolsun.
Nasıl biriydi Hümeyra Ökten?
Hümeyra abla bizim konutumuza geldiğinde Ben 6 yaşındaydım. Ve geliş o geliş. Gazete için Hümeyra abla hakkında “Hümeyra abla okunur lakin yaşanmaz” demiştim. Yaşanması çok zordur. Evlenmedi, eşyası olmadı. Bu kadar imkânı eline geçti lakin o apayrı bir öyküdür. Hümeyra abla ile birebir odada kalırdık. Ortamızda çok yaş farkı olmasına karşın arkadaş üzereydik. Onun bütün sırları bendeydi. Çok isteyenleri oldu. Osmanlıca bilmediği için mektuplarını ben okurdum. Kendisini Allah’a adamıştı. Hastalar için kendisini feda etmişti. Bir aile hayatı yapamayacağını söylerdi.
Konutunuzda Hümeyra hanım üzere uzun mühlet kalan öteki birileri var mıydı?
Bizim mesken, birleşik milletler üzereydi. Her cinsten insan vardı. Turgut Özal’ın annesi Hafize hanım teyze aylarca gelip bizde kalırdı. Kulaksızoğulların’ın Cet Beyefendi vardı. Babası Osman Beyefendi de o denli. Bağdatlı Zekiye hanım vardı. Bunlardan Mehmet Şevket Eygi’nin annesi Seher hanım ve babası çok kalırlardı. Hatta Şevket abi bile kalırdı. Beyaz Kelebeklerin annesi Vasfiye Hanım da bizde kalırdı. Onunla aramızdaki, bir aşk öyküsü üzereydi. Değişik bir şeydi.
Medine’deki konutunuza binlerce konuk geldi. Nasıl baş ettiniz? Babanız, onlara sohbet verir miydi?
Babamın, onlardan hiç haberi yok. Yani, babam gidip millete, bize buyurun, diyecek hali mi var? Nereye diyecek ki, konutun aşikâr bir imkânı var. Fakat konutumuz tanınmış bir konuttu. Az çok da olsa Türkçe bilinen bir konut. Lüks değil ancak başını koyabileceğin kadar pak bir konut. Sohbet edilecek bir lisan var ve bu vakitle yayıldı. Erbakan Hoca cemaati otobüslerle gelirlerdi. Fakat babamın haberi dahi olmazdı.
Babanız bütün hacıların meseleleriyle istekli olarak ilgilenirmiş. Bu konuda ne dersiniz?
Millet dolu, kıyamet üzere kiminin pasaportu kaybolmuş kiminde düzmece para çıkmış. Kimisi hasta olmuş kimisi ölmüş. Bütün bu insanların badireleriyle babam ilgilenirdi. Millet sanıyor ki daima kitap okuyordu. Korkut beyin eşi Müjgan hanım birkaç arkadaşıyla meskene geliyor. Annemin de güzel bir arkadaşıdır. Diyor ki, biz kalacak otel bulamadık Ali Ulvi beyefendi öteki yer bulabilir, biz konutta kalacağız. Babam da üstünü giyip, kütüphaneye yatıyor. Bugünler de bu türlü kimin meskenine gidebilirsin. İnsan kendi çocuğunun meskenine gidemiyor. Ve gelenek bu türlü idi. Kapıya gelen geri çevrilmezdi ki. Lakin olağan gelen kişi de buna hazırlıklı olacak. Meskenimiz, Harem-i Şerife yakın olduğu vakit konuk eksik olmazdı..
Babanız size hangi tavsiyelerde bulundu?
Hayrettin, babama “Bize yeni hayatımızda ne tavsiye edersiniz?” dedi. Hadis vardır bununla ilgili. Haklı da olsan münakaşaya girmezsen bu kula ecir olur. Bunu tavsiye etti Babam. Gereksiz yani. Yanlışsız olsa ne çıkar yanlış olsa ne çıkar. Bana da en yakın vakitte Almanca öğrenmemi tavsiye etmişti. Zira sağlam yere basabilmem ve ortalıkta kaybolmamam için Almanca’yı güzel bilmem gerekliydi. Ve insan kendi ana lisanını çok güzel bilirse öteki lisanları bilmek daha kolay olur.
Gideceğimiz sabah babam beni yanına çekti. Odanın içinde olmamıza karşın güneş gözlüğü takmıştı. Gözyaşlarını saklamak için. Bana, “Seni annen ile birlikte örnek bir kız olarak yetiştirmeye çaba ettik. Örnek öğretmen seçildin. Artık de örnek bir zevce olacaksın. Uygun insanların hepsi Hayrettin beyin güzel olduğunu söylediler. Şayet aranızda bir şey olursa senden bilirim.” Bunun manası, geçin, demek. Havaalanına vardığımızda bavul bir kilo fazla çıkınca vazifeli içinde ne olduğunu sordu. Ben de babamın nasihati gereği içinde sabır taşı var, dedim görevliye. Evlendiğim vakit 21-22 yaşlarındaydım.
Almanya’da hangi İslamî faaliyetlerde bulundunuz?
Bu soruya karşılık vermek için uzun bir nefes almak gerekiyor. Almanya’ya gidince gençler hazırdı. Hayrettin beyin talebeleri. Her ay bir kentte toplanılıyor. Bazen uzak yerlere gidiyoruz. O vakitler benim ehliyetim yok. Herkesin bir görevi oluyor. Kitap tetkikinden dünyada olan önemli aktüel olaylara, namaz müddetlerine kadar.
Sohbetlerde hangi hususları işlerdiniz? Gençleri nasıl eğitirdiniz?
Önemli olan namaz müddetleri. Türkiye hudutları Elemtera mühletinden (Fil suresi) üst çıkmaz. Teravihler bile Elemtera müddetiyle daima başa sarar. Biraz dünyada olup bitenleri, biraz sahabe hayatı okurduk. Siyaset yoktu, aktüel haberlerden bahsederdik. Hayrettin, hastanede nöbetçi olduğu vakitler kızlar benim meskene gelirlerdi. Onlara dikiş dikmeyi, Kur’an okumayı öğretirdim. Yurt üzere olurdu. Yemek yapmayı öğrenirler hem yemekte yaparlardı. Farklı etkinliklerde yapardık. Yalnızca Kitap okuyarak ve dini faaliyetlerle yürümüyor bu iş. Aranızda soğukluk oluyor. Gülecekler, eğlenecekler. Allah’a şükür oradaki kızların hepsi hoş yerlerdeler.
Günümüzde aile huzuru azaldı. Siz huzuru nasıl sağladınız ailede?
Hayrettin beyefendi ile hayatımız çok kaliteliydi. Birbirimizi saydık. Birbirimizin ana-babasını kendi ana-babamız olarak kabul ettik. Hiç başkamız gayrımız olmadı. Çok pak bir insandı. Elhamdülillah çok hoş çok huzurlu çok bereketli İslam’a hizmet dolu bir aile hayatımız geçti.
Her ailede olabilecek küçük kırgınlık kızgınlıklar olmadı mı?
Kızmalar olmadı mı elbette oldu? Ancak hiçbir vakit büyümedi. Kırgınlık olmadı. Birbirimizi kimselere şikâyet etmedik.
Türkiye’nin tahminen de ulusal güvenlik sorunu sayılacak halde bir aile sorunu var. Aile dağılırsa toplum dağılır. Boşanmalar artıyor. Gençlere ailenin kıymeti nasıl anlatılmalı?
Bizler, edebi kaybettik. Malik b. Enes, Medine’de iken Mısır’dan Abdullah ibni Vahab isminde birisi gelip, 20 sene İmam Malik’in dizinin tabanına çöküyor. Mısır’a geri döndüğünde ise ona ne öğrendiğini sorduklarında “19 sene edep 1 sene de ilim öğrendim. Keşke o bir sene de edeple geçseydi” diyor.
Gençlere tavsiyem, mesela internetten tanışıyorlar, beğeniyorlar. Bir lokantaya gidip buluşuyorlar. O lokanta da karşı taraf kendisinin cimri, pasaklı, sistemsiz olduğunu gösterir mi? Sağlam bir şahit bile yok. Natürel, ünsiyet diğer. Bu mizaç oburdur. Fakat bir örnek, edep yok. Bomboş bir şey. Daha sonra yaşayamıyorlar.