Hindistan'ın Mumbai kentinde çalışan göz cerrahı Dr. Akshay Nair Cumartesi sabahı, Kovid-19'u üç hafta evvel atlatmış 25 yaşındaki bir bayanı ameliyat etmek için hazırlanıyordu.
Şeker hastası olan bayanın ameliyatında bir göz, burun ve boğaz uzmanı da bulunuyordu. Kadının burnuna sokulan bir tüp ile mukormikozdan etkilenmiş dokular alındı.
Nadiren görülen lakin ölümcül olan bu agresif mantar enfeksiyonu burun, göz ve bazen de beyni etkiliyor. Meslektaşının işini bitirmesinin akabinde, Dr. Nair, 3 saat süren bir operasyon ile hastasının gözünü çıkardı.
BBC Türkçe'de yer alan habere nazaran, "Hayatını kurtarmak için gözünü almam gerekiyor. Bu da bu türlü bir hastalık" diye anlatıyor Dr. Nair.
Hindistan'da büyük bir sıhhat krizine yol açan Kovid-19'un ikinci dalgasında tabipler nadiren görülen ve "kara mantar" da denen bu hastalığın, uygunlaşan Kovid-19 hastalarında daha sık görüldüğüne dikkat çekiyor.
Mukormikoz nedir?
Çok nadiren görülen bir enfeksiyon. Toprak, bitki, dışkı yahut çürüyen meyve ve sebzelerde bulunan mukor küfüyle temas sonucu görülüyor.
Dr. Nair, "Bu yaygın görülen bir küftür, toprakta, havada, hatta sağlıklı insanların burunlarında da bulunur" diyor.
Sinüs, beyin ve ciğerleri etkileyebilen bu enfeksiyon, kanser yahut AIDS hastaları üzere bağışıklık sistemi sıkıntıları yaşayanlar ile diyabet hastalarında ölümcül olabiliyor.
Tabipler vefat oranı yüzde 50 olan mukormikozun, ağır bakımdaki hastaların hayatını kurtarmak için verilen streoidler tarafından tetiklendiğini düşünüyor.
Bağışıklık sisteminin koronavirüse karşı hararetli uğraşı, bedene ziyan vermeye başladığında kullanılan steroidler, kimi insanlarda bu çaba sırasında oluşan ciğer iltihabını önleyebiliyor.
Lakin tıpkı vakitte bağışıklığı da düşürüyor ve hem diyabet hastalarında hem de şeker sorunu olmayanlarda kandaki şeker düzeyinin yükselmesine yol açabiliyor.
Mukormikozaya yol açan şeyin de bağışıklık sistemindeki zayıflama olduğu düşünülüyor.
Dr. Nair, "Bağışıklık sistemini diyabet zayıflatır, koronavirüs daha makûs duruma sokar ve buna eklenen steroidler de ateşe dökülen akaryakıt üzere olur" diyor.
Hindistan'daki ikinci koronavirüs dalgasından en makus etkilenen kentlerden Mumbai'de üç hastanede birden çalışan Dr. Nair, Nisan'dan bu yana 40 bireyde bu enfeksiyonu gördüğünü söylüyor. Bunların birçok Kovid-19'u konutta atlatan diyabet hastalarıydı. İçlerinden 11'inin gözlerinin alınması gerekti.
Aralık'tan Şubat'a kadar 5 kentteki 6 meslektaşı 58 mukormikoz hadisesi tespit etmişti. Vakaların birden fazla Kovid-19'dan güzelleştikten 12-15 gün sonra bu hastalığa yakalanmıştı.
Mumbai'de geçen yıl altı hadise tespit eden büyük hastanelerden Sion, bu yıl yalnızca iki ayda 24 mukormikoz hastasını tedavi etti.
Hastanenin kulak, burun, boğaz kısmının başında bulunan Dr. Renuka Bradoo, hastaların 11'inin bir gözünü kaybettiğini, altısının da öldüğünü söylüyor.
Hastaların birden fazla, Kovid-19'dan güzelleştikten iki hafta sonra bu mantar enfeksiyonuna yakalanan orta yaşlı diyabetli şahıslardı.
Dr. Bradoo, "Şu an haftada 2-3 hadiseye rastlıyoruz. Pandeminin ortasında bir de bunun ortaya çıkması kabus gibi" diyor.
Güneydeki Bengaluru kentinden göz cerrahı Dr. Raghuraj Hegde de benzeri bir kıssa anlatıyor. Son iki haftada 19 mukormikoz olayı gördüğünü söylüyor. Birden fazla da genç beşerler.
"Bazıları o kadar berbat durumdaydı ki ameliyat yapmamız bile mümkün değildi" diyor.
Hindistan'daki hekimler birinci dalgaya kıyasla, ikinci dalgadaki mukormikoz olaylarındaki artışın kendilerini şaşırttığını aktarıyor.
Dr. Nair, son iki yılda toplam 10 olay görmediğini lakin bu yıl durumun değiştiğini söylüyor.
Bengaluru'daki Dr. Hedge ise meslekteki 10 yılı boyunca yılda 1-2 olaydan fazlasını görmediğini anlatıyor.
Mukormikoz hastalarında ortaya çıkan belirtiler ortasında, burunda kanama yahut tıkanma, beğenilen şişme yahut ağrı, bulanık görme ve son olarak da körlük yer alıyor.
Burun etrafındaki deride siyahlaşma da kimi hastalarda ortaya çıkabiliyor.
Hekimler hastaların birçoklarının görme yetilerini yitirmeye başladıktan sonra geldiğini ve bunun da tedaviyi zorlaştırdığını söylüyor. Tedavide geç kalınmış olaylarda enfeksiyonun beyne ulaşmaması için gözün alınması gerekiyor.
Birtakım olaylarda tabiplerin iki gözü birden alması, birtakım ender hadiselerde ise çene kemiğini alması gerekebiliyor.
Bu hastalığın tedavisinde kullanılan sırf bir ilaç var. Enjektörle yapılan bu ilacın her bir dozu 48 dolar ve 8 hafta boyunca her gün yapılması gerekiyor.