Akdeniz, biyocoğrafik bölgelerden sıcakılıman bölgenin “Atlanto mediterranean bölümüne dahildir Aslında dünyanın en büyük iç denizidir Ortalama derinliği 1500 metre olan Akdeniz’de, yüzeyden aşağıya doğru akıntıların da etkisiyle dip sularının oksijen miktarı, Karadeniz ve Marmara Denizi’ne göre daha fazladır
Buna karşın önemli sayılabilecek bir gelgit hareketi yoktur Doğu Akdeniz suları, denizlerimiz arasında besleyici elementler bakımından en fakir olanıdır Yüksek sıcaklık, tuzluluk ve besleyici tuzların kaynağı olan akarsular bakımından fakir olması, bölgede yaşamını oldukça kısıtlamıştır
Buna yüzey buharlaşması sonucu, besleyici elementlerin dibe inmesi, Cebelitarık Boğazı’ndan yüzeyden fakir Atlas Okyanusu sularının girmesi ve dipten okyanusa Akdeniz’in besleyici elementlerinin gönderilmesi de ilave edilince, Doğu Akdeniz’e hatta Akdeniz’in tümüne neden “Mavi Çöl denildiği anlaşılmış olur
Yakın zamana kadar başka hiç bir denizle ilişkisi olmayan Akdeniz, kendisini Kızıldeniz ile birleştiren Süveyş Kanalı’nın açılması ile ortaya çıkan Göçmen Tür kavramıyla tanışmıştır Bugün Akdeniz’de 90 adet farklı yeni balık türü bulunmaktadır
Akdeniz’de avlanan balık türleri arasında başlıcaları şunlardır;
Akya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Akya
Familya : Lichiidae
Latincesi : Lichia amia
İngilizcesi : Lear fish
Kuzu, Leka, Çıplak ve İskender Balığı olarak da anılan Akya Balığı, genellikle 50 – 100 cm, en çok 180 cm ve 60 kg ağırlığa ulaşabilir Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir ve dipte, kıyıya yakın küçük sürüler olarak dolaşır Çevresindeki diğer balıkları yok edercesine yiyen canavar balıklardandır Geçmişte çok avlanılması sebebiyle Akya neslinin tükenme tehlikesi olduğundan korunması gerekir Lüfer veya kofana kadar olmasa da eti oldukça lezzetlidir
Barbunya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Barbunya
Familya : Mullidae
Latincesi : Mullus barbatus
İngilizcesi : Striped mullet
Sıcak ve ılıman suların kumlu, çamurlu sahillerinde, yaklaşık 300 metreye varan derinliklerde ve sürüler halinde yaşamını sürdürür Ortalama 12 – 15 cm boylarındadır En fazla 40 cm’ye kadar büyür Suyun ısı şartlarına göre, derinlerden sahile uzanan mevsimsel göçler yapan Barbunya Balığı, 10 yıl yaşayabilir Nisan – Haziran döneminde 15000 – 100000 arasında yumurta döker Lezzetli eti ve bol avlanılması sebebiyle ekonomik değeri yüksektir
Genellikle Ege ve Akdeniz’de bulunur Kaya Barbunyası, Ot barbunyası, Kum barbunu ve Paşa barbunu olmak üzere dört çeşidi vardır Bunların arasında en makbul olanı kaya barbunyasıdır Sırt kısmı kırmızı ve karnı beyaz olan kaya barbununun sırt bölgesinde gri leke bulunmaz Kum ve ot barbununda ise sırt kısmı, gri ile kırmızı renklerin karışımı halindedir Paşa barbununun ise her iki yanında, sarı bir şerit bulunur Tekir ile sıkça karıştırılan barbunya balığın en lezzetli dönemi, Temmuz – Ekim ayları arasıdır
Çipura Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Çipura
Familya : Sparidae
Latincesi : Sparus auratus
İngilizcesi : Sea bream
Küçük sürüler halinde dolaşan Çipura Balığının çiftliklerde de üretimi yapılmaktadır Etçil bir balık olan Çipura, kuvvetli çenesi sayesinde küçük kabukluları ve balıkları avlamakta zorlanmaz Yaz döneminde sığlarda, kış aylarında ise 35 – 40 metrelik derinliklerde yaşar İki yaş üstündeki Çipuralar daha derinlere de iner Üreme dönemleri Ekim – Aralık aylarıdır Yaaklaşık 100000 – 150000 arası yumurta döker Eti oldukça lezzetli olan Çipura Balığının üretim kültürüne uygun olması sebebiyle ekonomik değeri de çok yüksektir Ege ve Akdeniz’de bulunur Genelde boyları 20 ila 35 cm arasındadır Ancak ağırlıkları 67 kilograma varanlarına da rastlanmıştır
Lüfer Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Lüfer
Familya : Pomatomidae
Latincesi : Pomatomus saltator Temnodon saltator
İngilizcesi : Blue fish
Füze biçimindeki vücudu küçük pullarla kaplıdır Yan çizgisi düz olup, pullarla örtülmüştür Yan çizgideki pul sayısı yaklaşık olarak 95100 adettir Dişleri keskin, sırt kısmı koyu mavi ile yeşilimsi, alt tarafı gümüşi renktedir
Akdeniz, Marmara, Karadeniz, Hint ve Atlas Okyanusu’nda sürüler halinde dolaşan Lüfer Balığı, pullu bir çeşit göçmen balıktır Kuzey bölgelerin soğuk denizlerinde yaşayanları daha yağlı ve daha lezzetli olur Güney sularına inildikçe eti yavanlaşır ve kendisine has o güzel tat ve kokuyu kaybeder
Eylül – Ocak zamanı Lüfer Balığının en yağlı ve lezzetli zamanıdır İlkbaharda son derece yağsız ve düşük lezzette olurlar Lüfer büyüklüğüne göre en çok isim alan balıktır
Levrek Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Levrek
Familya : Serranidae
Latincesi : Dicentrarchus labrax
İngilizcesi : Sea bass
Füze şeklindeki vücudunun, yan çizgisinde 6580 tane pul bulunurOmur sayısı 1213 tür Solungaç kapağının üstünde dikenimsi bir çıkıntı bulunur Rengi üst kısımda koyu gri, alt kısımda beyazdır Vücudu pullarla kaplıdır
Denizlerde ve acısu bölgelerinde yaşar Ilık ve tropik denizlerin sığ kesimlerinde yaşayan bu familya 12 değişik türden meydana gelir Pek gezici olmayan Levrek yerli balıklardan sayılabilir Gençken gruplar halinde dolaşır ancak sonraları tek başına yaşar Yaşam ortamı olarak karanlık ve kuytu yerleri seçen Levrek, gemi batıklarında veya kaya oyuklarında sıklıkla yuvalanır
20 yılı bulan ömrü olabilen Levrek Balığı, ortalama 50 – 60 cm boylarındadır Ancak 1 m boy ve 10 – 12 kg ağırlığa eriştiği görülebilir 40 cm’den küçük boylarda olanlarına İspendek adı verilir Ocak – Mart ayları arasında 500000 – 2000000 arasında yumurta dökerek oldukça yüksek bir üreme tavrı gösterir Eti en lezzetli balıklardan biri olan Levreğin ekonomik değeri çok yüksektir
Orfoz Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Orfoz
Familya: Serranidae
Latincesi: Epinepheius
İngilizcesi: Dusky grouper
Yandan yassı, oval vücudu, büyük baş ve ağzı ile Orfozun kalın derisi ufak pullarla kaplıdır Kafa, sırt ve yan kısımlarında yalnızca canlı iken görülen ve öldüğünde kaybolan yeşilimsi, sarımsı lekeler ve dikey biçimde bantlar bulunur Alt tarafı üste oranla daha açık renklidir Orfoz Balığının solungaç kapakları açık ve de dikenli, kuyruk yüzgeci ise yuvarlaktır
Derinliği 100 m kadar olan denizlerin kaya aralarında yaşar Boyu ortalama 60 cm’dir ve en fazla 140 cm’yi bulabilir Ortalama ağırlığı 15 kg civarında olmakla birlikte, maksimum 60 kilograma ulaşabilir Yaşadığı her yılda bir kilo alır ve 60 yıl kadar yaşayabilir
Papağan Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Papağan
Familya: Scaridae
Latincesi: Sparisama Cretense
İngilizcesi: Parrot Fish
Yaygın olarak Doğu Akdeniz’de ve seyrek olarak da Ege’de bulunan Papağan Balığı, Iskaroz Balığı olarak da bilinir Sıcak suların sığ, bol bitkili ve taşlık bölgelerinde yaşayan, üremek için yaz aylarını bekleyen ve 812000 yumurta verdiği bilinen Papağan Balığı, deniz yosunu ile beslenir Ticari avcılığı yaygın olmadığından az bilinen ancak eti sert ve lezzetli bir balık türüdür Çok güzel ve çeşitli renkleri ile büyüleyen Papağan Balığı, ekolojik değeri açısından mutlaka korunmalıdır
Sinarit Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Sinarit
Familya: Dentex Dentex
Latincesi: Linaeus
İngilizcesi: Common Dentex
Akdeniz ve Ege’nin kuvvetli ve hareketli balığı Sinarit, Karagöz ailesine mensuptur 1015 kg ağırlığa ulaşabilir ve 11,5 metreye kadar boylanabilir Bir Istakozu rahatça kırabilecek kuvvetli çenesi ile tüm kabukluları kolaylıkla yiyebilir Yumuşakçalar, mürekkep balığı ve küçük balıklarla beslenir Kış aylarında 300 metreyi bulan derinliklerde, yaz aylarında ise kıyıların kayalık bölgelerinde küçük sürüler halinde yaşayan Sinarit Balığı, üremek için ilkbaharı kollar Ender avlanan bir balık olması ve etinin lezzeti sebebiyle kıymetli bir balık türüdür Amatörler için olta avcılığında da değerli bir balıktır
Buna karşın önemli sayılabilecek bir gelgit hareketi yoktur Doğu Akdeniz suları, denizlerimiz arasında besleyici elementler bakımından en fakir olanıdır Yüksek sıcaklık, tuzluluk ve besleyici tuzların kaynağı olan akarsular bakımından fakir olması, bölgede yaşamını oldukça kısıtlamıştır
Buna yüzey buharlaşması sonucu, besleyici elementlerin dibe inmesi, Cebelitarık Boğazı’ndan yüzeyden fakir Atlas Okyanusu sularının girmesi ve dipten okyanusa Akdeniz’in besleyici elementlerinin gönderilmesi de ilave edilince, Doğu Akdeniz’e hatta Akdeniz’in tümüne neden “Mavi Çöl denildiği anlaşılmış olur
Yakın zamana kadar başka hiç bir denizle ilişkisi olmayan Akdeniz, kendisini Kızıldeniz ile birleştiren Süveyş Kanalı’nın açılması ile ortaya çıkan Göçmen Tür kavramıyla tanışmıştır Bugün Akdeniz’de 90 adet farklı yeni balık türü bulunmaktadır
Akdeniz’de avlanan balık türleri arasında başlıcaları şunlardır;
Akya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Akya
Familya : Lichiidae
Latincesi : Lichia amia
İngilizcesi : Lear fish
Kuzu, Leka, Çıplak ve İskender Balığı olarak da anılan Akya Balığı, genellikle 50 – 100 cm, en çok 180 cm ve 60 kg ağırlığa ulaşabilir Kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenir ve dipte, kıyıya yakın küçük sürüler olarak dolaşır Çevresindeki diğer balıkları yok edercesine yiyen canavar balıklardandır Geçmişte çok avlanılması sebebiyle Akya neslinin tükenme tehlikesi olduğundan korunması gerekir Lüfer veya kofana kadar olmasa da eti oldukça lezzetlidir
Barbunya Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Barbunya
Familya : Mullidae
Latincesi : Mullus barbatus
İngilizcesi : Striped mullet
Sıcak ve ılıman suların kumlu, çamurlu sahillerinde, yaklaşık 300 metreye varan derinliklerde ve sürüler halinde yaşamını sürdürür Ortalama 12 – 15 cm boylarındadır En fazla 40 cm’ye kadar büyür Suyun ısı şartlarına göre, derinlerden sahile uzanan mevsimsel göçler yapan Barbunya Balığı, 10 yıl yaşayabilir Nisan – Haziran döneminde 15000 – 100000 arasında yumurta döker Lezzetli eti ve bol avlanılması sebebiyle ekonomik değeri yüksektir
Genellikle Ege ve Akdeniz’de bulunur Kaya Barbunyası, Ot barbunyası, Kum barbunu ve Paşa barbunu olmak üzere dört çeşidi vardır Bunların arasında en makbul olanı kaya barbunyasıdır Sırt kısmı kırmızı ve karnı beyaz olan kaya barbununun sırt bölgesinde gri leke bulunmaz Kum ve ot barbununda ise sırt kısmı, gri ile kırmızı renklerin karışımı halindedir Paşa barbununun ise her iki yanında, sarı bir şerit bulunur Tekir ile sıkça karıştırılan barbunya balığın en lezzetli dönemi, Temmuz – Ekim ayları arasıdır
Çipura Balığı ve Özellikleri
Balık Türü : Çipura
Familya : Sparidae
Latincesi : Sparus auratus
İngilizcesi : Sea bream
Küçük sürüler halinde dolaşan Çipura Balığının çiftliklerde de üretimi yapılmaktadır Etçil bir balık olan Çipura, kuvvetli çenesi sayesinde küçük kabukluları ve balıkları avlamakta zorlanmaz Yaz döneminde sığlarda, kış aylarında ise 35 – 40 metrelik derinliklerde yaşar İki yaş üstündeki Çipuralar daha derinlere de iner Üreme dönemleri Ekim – Aralık aylarıdır Yaaklaşık 100000 – 150000 arası yumurta döker Eti oldukça lezzetli olan Çipura Balığının üretim kültürüne uygun olması sebebiyle ekonomik değeri de çok yüksektir Ege ve Akdeniz’de bulunur Genelde boyları 20 ila 35 cm arasındadır Ancak ağırlıkları 67 kilograma varanlarına da rastlanmıştır
Lüfer Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Lüfer
Familya : Pomatomidae
Latincesi : Pomatomus saltator Temnodon saltator
İngilizcesi : Blue fish
Füze biçimindeki vücudu küçük pullarla kaplıdır Yan çizgisi düz olup, pullarla örtülmüştür Yan çizgideki pul sayısı yaklaşık olarak 95100 adettir Dişleri keskin, sırt kısmı koyu mavi ile yeşilimsi, alt tarafı gümüşi renktedir
Akdeniz, Marmara, Karadeniz, Hint ve Atlas Okyanusu’nda sürüler halinde dolaşan Lüfer Balığı, pullu bir çeşit göçmen balıktır Kuzey bölgelerin soğuk denizlerinde yaşayanları daha yağlı ve daha lezzetli olur Güney sularına inildikçe eti yavanlaşır ve kendisine has o güzel tat ve kokuyu kaybeder
Eylül – Ocak zamanı Lüfer Balığının en yağlı ve lezzetli zamanıdır İlkbaharda son derece yağsız ve düşük lezzette olurlar Lüfer büyüklüğüne göre en çok isim alan balıktır
Levrek Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü : Levrek
Familya : Serranidae
Latincesi : Dicentrarchus labrax
İngilizcesi : Sea bass
Füze şeklindeki vücudunun, yan çizgisinde 6580 tane pul bulunurOmur sayısı 1213 tür Solungaç kapağının üstünde dikenimsi bir çıkıntı bulunur Rengi üst kısımda koyu gri, alt kısımda beyazdır Vücudu pullarla kaplıdır
Denizlerde ve acısu bölgelerinde yaşar Ilık ve tropik denizlerin sığ kesimlerinde yaşayan bu familya 12 değişik türden meydana gelir Pek gezici olmayan Levrek yerli balıklardan sayılabilir Gençken gruplar halinde dolaşır ancak sonraları tek başına yaşar Yaşam ortamı olarak karanlık ve kuytu yerleri seçen Levrek, gemi batıklarında veya kaya oyuklarında sıklıkla yuvalanır
20 yılı bulan ömrü olabilen Levrek Balığı, ortalama 50 – 60 cm boylarındadır Ancak 1 m boy ve 10 – 12 kg ağırlığa eriştiği görülebilir 40 cm’den küçük boylarda olanlarına İspendek adı verilir Ocak – Mart ayları arasında 500000 – 2000000 arasında yumurta dökerek oldukça yüksek bir üreme tavrı gösterir Eti en lezzetli balıklardan biri olan Levreğin ekonomik değeri çok yüksektir
Orfoz Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Orfoz
Familya: Serranidae
Latincesi: Epinepheius
İngilizcesi: Dusky grouper
Yandan yassı, oval vücudu, büyük baş ve ağzı ile Orfozun kalın derisi ufak pullarla kaplıdır Kafa, sırt ve yan kısımlarında yalnızca canlı iken görülen ve öldüğünde kaybolan yeşilimsi, sarımsı lekeler ve dikey biçimde bantlar bulunur Alt tarafı üste oranla daha açık renklidir Orfoz Balığının solungaç kapakları açık ve de dikenli, kuyruk yüzgeci ise yuvarlaktır
Derinliği 100 m kadar olan denizlerin kaya aralarında yaşar Boyu ortalama 60 cm’dir ve en fazla 140 cm’yi bulabilir Ortalama ağırlığı 15 kg civarında olmakla birlikte, maksimum 60 kilograma ulaşabilir Yaşadığı her yılda bir kilo alır ve 60 yıl kadar yaşayabilir
Papağan Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Papağan
Familya: Scaridae
Latincesi: Sparisama Cretense
İngilizcesi: Parrot Fish
Yaygın olarak Doğu Akdeniz’de ve seyrek olarak da Ege’de bulunan Papağan Balığı, Iskaroz Balığı olarak da bilinir Sıcak suların sığ, bol bitkili ve taşlık bölgelerinde yaşayan, üremek için yaz aylarını bekleyen ve 812000 yumurta verdiği bilinen Papağan Balığı, deniz yosunu ile beslenir Ticari avcılığı yaygın olmadığından az bilinen ancak eti sert ve lezzetli bir balık türüdür Çok güzel ve çeşitli renkleri ile büyüleyen Papağan Balığı, ekolojik değeri açısından mutlaka korunmalıdır
Sinarit Balığı Ve Özellikleri
Balık Türü: Sinarit
Familya: Dentex Dentex
Latincesi: Linaeus
İngilizcesi: Common Dentex
Akdeniz ve Ege’nin kuvvetli ve hareketli balığı Sinarit, Karagöz ailesine mensuptur 1015 kg ağırlığa ulaşabilir ve 11,5 metreye kadar boylanabilir Bir Istakozu rahatça kırabilecek kuvvetli çenesi ile tüm kabukluları kolaylıkla yiyebilir Yumuşakçalar, mürekkep balığı ve küçük balıklarla beslenir Kış aylarında 300 metreyi bulan derinliklerde, yaz aylarında ise kıyıların kayalık bölgelerinde küçük sürüler halinde yaşayan Sinarit Balığı, üremek için ilkbaharı kollar Ender avlanan bir balık olması ve etinin lezzeti sebebiyle kıymetli bir balık türüdür Amatörler için olta avcılığında da değerli bir balıktır