İslam teolojisine nazaran Hıristiyanlık, Allah’ın peygamberi Hz. İsa ile gönderilmiş ve daha sonra bozulmuş dinlerden bir adedidir. Hıristiyan teolojisinde ise İsa, ilahın oğludur ve insanların günahlarını üstüne alarak göklere çıkarılmıştır. Her iki teolojinin ortak noktası ise Hıristiyanların kutsal kitabı Yeni Ahit’in yani İncil’in farklı versiyonları olduğudur. Bu versiyonlardan en değerlisi ise Aziz Pavlus’un mektuplarından oluşmaktadır.
Hristiyan teolojisine nazaran Aziz Pavlus, Hz. İsa’nın havarilerinden bir tanesi olarak kabul görür. Birinci vakitler herkes üzere onu reddetmiş lakin daha sonra iman etmiş ve bu inancın yayılmasını sağladığı kabul edilir. Hatta o denli ki Hz. İsa kısa bir müddet yaşadığı için asıl elçilik vazifesini onun yaptığı düşünülür. Pavlus için -günümüze kadar gelen fikirleri nedeniyle- Hıristiyanlığın kitabını yazmıştır diyebiliriz. Aziz Pavlus kimdir gelin yakından bakalım ve hayatı hakkındaki değerli ayrıntıları görelim.
Aziz Pavlus kimdir? Yaşadığı periyotta kıymetli bir Yahudi tüccar:
Kesin olarak bilinmemekle birlikte milattan evvel 4 yılında doğduğu düşünülen Aziz Pavlus, Roma İmparatorluğu hudutları içerisinde bulunan Doğu Kilikya’nın Tarsus bölgesine dünyaya gelmiştir. Tarsuslu Pavlus olarak da bilinir. O periyot yeniden Roma’nın bir eyaleti olan Suriye’nin Şam ve Antakya bölgeleri Pavlus’un hayatında değerli bir role sahip olmuştur.
Pavlus, milattan sonra 40 ve 50’li yıllarda etkin bir Hıristiyan misyoneri olarak vazife yapmış ve milattan sonra 62 ya da 64 yılında hayatını kaybetmiştir. Milattan sonra 33 yılında Hz. İsa’ya iman etmeden etmeden önceki gençlik yıllarında tüccarlık yapan bir Yahudi olduğu biliniyor. Ayrıyeten ailesinin de varlıklı olduğu düşünülüyor.
Tarihi kayıtlara nazaran Pavlus, Hıristiyan olmadan evvel bir Yahudi mezhebi olan Ferisilerin üyelerinden bir tanesiydi. Ferisilerin en büyük özelliği, kutsal kitaplar dışındaki kaynakları da önemsemeleriydi. Pavlus, mektuplarında da bahsettiği üzere bu devirde birinci Hıristiyanlara karşı yapılan zulmü desteklemişti. Fakat daha sonra bu bireylerin Yahudi kanunlarına bile uymadığını görünce kuşkuya düştüğünü belirtmişti.
Peki devrin varlıklı Yahudi'lerinden Pavlus, karşı gelmesine karşın nasıl Hıristiyan oldu?
Yeni bir din geldiğinde onun kıymetli ismi haline gelen pek çok kişi üzere Pavlus da öncesinde gelen dine yani Yahudiliğe mensuptu. Mektuplarına nazaran kendisi uzun bir müddet boyunca inancını muhafazayı sürdürdü. Ta ki Şam’a yaptığı bir seyahate kadar. Mektuplarında anlattığına nazaran Pavlus, bu seyahati sırasında kör edici parlak bir ışık gördü. Gördüğü bu ışık vasıtasıyla "Rab ile konuştuğunu" belirten Pavlus, ondan bir vahiy aldığını söyledi ve "İsa’nın rabbin oğlu" olduğu niyetine sahip oldu.
Buradan Arabistan’a geçen, üç yıl sonra Şam’a dönen ve daha sonra İsa’nın havarileriyle tanışmak için Kudüs’e giden Pavlus; bu seyahat sırasında Hristiyan olmuştu. Bu noktadan sonra kendine bir misyon belirledi, Hıristiyanlığı yaymaya başlayacaktı.
Aziz Pavlus, günümüzdeki en yaygın dinlerden biri olan Hıristiyanlık için neden değerli olarak görülüyor?
Pavlus, Hz. İsa’ya ilahın oğlu olarak iman ediyor, bu tarafta misyonerlik faaliyetleri yürütüyordu. İlk olarak Suriye ve Kilikya’da vaazlar verdi. Milattan sonra 30’lu yıllarda başladığı bu faaliyetler sonucunda Anadolu’da ve Avrupa’da kiliseler kuruldu. Sadece birkaç on yıllık bir müddette Hıristiyanlığı bu bölgelerde büyük oranda tanıttı.
Benzer periyotlarda ve sonrasında aziz olarak görülen pek çok isim, Musevilerin Hıristiyanlığa geçmesi konusunda misyonerlik faaliyetlerini sürdürdü. Lakin Pavlus, bu isimlerden farklı olarak Yahudi olmayanların ve putperest olarak nitelendirilenlerin bu dine geçmesi için çalışmaktaydı.
Aziz Pavlus’un Hıristiyanlık dini için değeri aslında yaptığı misyonerlik faaliyetleri değil, geriye bıraktığı mektuplar olarak kabul görüyor. Bugün Yeni Ahit’in 27 kısmının 13’ü, Aziz Pavlus’un yazdığı mektuplara dayanıyor; hatta 7 adedinin ona ilişkin olduğuna kesin gözüyle bakılıyor. Yani bu açıdan baktığımız vakit Aziz Pavlus, bugünkü Hıristiyanlığın kitabını yazan kişi oluyor ve Hristiyanlar için İsa’dan sonra en kıymetli isim olarak kabul görüyor.
Aziz Pavlus’un öncülüğünde kurulan hareket de vardı
Aziz Pavlus, Şam seyahati sırasında aldığına inandığı vahiyden sonra kendine Hristiyanlığı yaymayı misyon edindi. Lakin dini yayması gereken asıl kesitin Yahudi olmayanlar olduğunu düşünüyordu. O periyotta Yunanlı olmayanlar için ortak kullanılan bir terim olan barbarları kendisine maksat kitle seçti ve kendisini, bu uluslara ulaşmaya adamış bir elçi olarak tanımladı.
Kaynakları incelediğimiz vakit Aziz Pavlus’un elçi olarak dini yayma emeliyle tam olarak ne yaptığı bilinmiyor. Üstelik kendisi çalışmak zorunda olan biriydi. Çadır yapıp satarak geçimini sağlıyordu. Yeterli bir konuşmacı olmadığı da sıkça söylenmekteydi. Çadırları deriden yaptığı ve çalıştığı sırada hiç gürültü çıkmadığı için yanına gelen şahıslarla konuşarak onları Hıristiyanlığa davet ettiği düşünüldü.
Aziz Pavlus’un misyonerlik yaparkenki en büyük avantajı seyahat edebiliyor olmasıydı. Yanında eşeği ile Anadolu içlerinde ve Avrupa’da yaptığı seyahatler sırasında kiliseler kuruyor ve daha sonra bu kiliseleri çok sık olmasa da ziyaret edebiliyordu. Bu ziyaretler sırasında insanların sorularını yanıtlayarak inancı güçlendirebiliyordu.
Hıristiyanlığın kitabını yazmasını sağladığı mektuplar ise onun bu dine yaptığı en büyük katkı olarak görülüyor. Zira Anadolu’nun bir köşesinde kilise kuruyor ve konutuna geri dönüyordu. Kilisedekiler merak ettikleri bir bahis olunca mektup yazıyor, o da cevap olarak onlara bir mektup gönderiyordu. Vakitle biriken bu mektuplarla Hristiyanlık inancının bugün inanılan ve bilinen sonlarının oluştuğu söyleniyor.
Peki Aziz Pavlus nasıl öldü?
Aziz Pavlus’un temel olarak insanlara anlattığı bahislerden biri Hz. İsa’nın herkesin gözü önünde çarmıha gerildiği fakat ölmediğiydi. Pavlus'a nazaran Hz. İsa, "insanların günahlarını yüklenerek göklere çıkarılmıştı" ve daha sonra dirilmişti, günümüzün tanınan inancında yer eden görüşüne nazaran tekrar dirilecekti. Bu inancı yaydı ve "tanrının oğluna inanan herkesin günahlarının affedileceğinden, sonsuza kadar onunla birlikte yaşayacağından" bahsetmişti.
Sonradan resmi din haline gelecek olsa da o devir Roma İmparatorluğu Hıristiyan olan herkesi zindanlara atıyor, azap yapıyor ve sonrasında infaz ediyordu. Kesin olmamakla birlikte milattan sonra 64 yılında imparator Nero vaktinde Aziz Pavlus’un da bu formda yakalandığı ve infaz edildiği düşünülüyor. Farklı kıssalar olsa da genel görüş bu formda.
Hıristiyanlığın ikinci elçisi olarak kabul edilen Aziz Pavlus kimdir, neden değerli, nasıl öldü gibi merak edilen soruları yanıtlayarak mevzu hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Hıristiyanlık ve onun din adamları konusunda İslam teolojisinin çok daha farklı görüşleri olduğunu ve her türlü inanca saygılı yaklaşmak gerektiğini lütfen unutmayın.
