Çocuğunuz fazla konuşuyor ve sıkça sizin ya da arkadaşlarının sözünü mü kesiyor? Okula gitmek istemiyor ve okulda kurallara uymakta güçlük mü çekiyor? Evde ders çalışırken sürekli su içmeye ya da tuvalete mi gidiyor? Yerinde duramıyor, her daim hoplama veya bir yerlere tırmanma ihtiyacı mı hissediyor? Eğer yanıtınız ‘evet ’ ise bu belirtileri ‘çocuktur, yaramazlık eder ’ diyerek hafife almayın Çünkü bu davranışlarının aşağı, ileride ruhsal çöküntüye girmesine, davranışları yüzünden akademik ve sosyal hayatında ciddi problemler yaşamış bir kişi haline gelmesine niçin olabilecek ‘Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ’ olabilir!
İyi haber ise erken tanı ve ahenkli çare sayesinde ileride mutlu, üretken, kendine toplumda iyi bir yer edinmiş kişi olarak hayatına devam edebilmesi Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Bilirkişi Dr Emel Bellibaş, bu noktada ebeveynlerin vaktinde doktora başvurmaları ve yerinde görülen tedaviyi aksatmadan yerine getirmelerinin son derece kayda değer olduğuna dikkat çekiyor!
*
Genelde ‘uyarı sorunları ’ ile karıştırılıyor
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr Emel Bellibaş,DEHB ’nin (Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), nedeni hala bilinmez, böylece çok etkenin suçlandığı, genelde beynin çalışmasıyla ilgili bambaşka sorunların ortaya çıkardığı bir bozukluk olduğunu belirtiyor Ailede DEHB vakalarının bulunması, farklı alanlara yönlendirilmiş travmalar, vesvese bozuklukları, psikolojik gelişme bozuklukları gibi diğer ruhsalbozukluklar bu hastalığa aşinalık oluşturuyor DEHB birçok zaman; hatalı besin düzeni, gerginlik, maruz kalınan çevre koşulları ve kullanılan ilaçlar nedeniyle büyüyen “dikkat sorunları ile karıştırılıyor Oysa DEHB doğuştan oluyor ve ‘uyarı sorunlarının ’ tersine, kişinin jurnal işlevlerini önemli boyutlarda bozacak kadar ilerleyebiliyor
*
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Bilirkişi Dr Emel Bellibaş, aşağı yer alan özellikler çocuğunuzda 7 yaşından önce başlamışsa, vakit kaybetmeden bir psikiyatriste başvurmanız gerektiği uyarısında bulunuyor
*
1Okula gitmeyi reddediyor ve kurallara uymakta güçlük çekiyorsa
Bu çocukların okul başarısı, genelde zihinsel kapasiteleriyle orantısız oluyor Çocuk ders esnasında sıkıldığı, derslere konsantre olamadığı için çoğunlukla uyarılıyor, kendini başarısız hissediyorBu nedenle okula gitmek istemiyor Okula gittiğinde de kurallara uymakta zorluk çekiyor
*
2Arkadaşlarına vahşi tavırlar sergiliyorsa
Arkadaşlarıyla ilişkilerinde zorlayıcı, kimi süre da barbar olarak cümle parçası edilen davranışlar sergileyebiliyor Örneğin kendi istediği oyunun, yine kendi istediği şekilde oynanmasını ısrarcı bir şekilde isteyebiliyor Reddedildiğinde kaba sözler söyleyecek dek öfke denetimini yitirebiliyor zaman zaman zarar verici davranışlar da gösterebiliyor
3 Ders çalışırken sürekli kıpır kıpırsa
Derslerde uyarı süresi çok kısıtlı olduğu için sık sık arkadaşlarıyla konuşuyor, kavga çıkarıyor veya espriler yapıp, dersin işlenmesini imkansız ülkü getirebiliyor Bu tavrı benzer şekilde öğretmenlerine de gösterebiliyor Evde ders çalışırken, sınavlara hazırlanırken de aralıksız yerinde duramayan oluyor Odaklanma güçlüğü çektiği için çoğu kez su içmeye ya da tuvalete gitmeye kalkıyor Dikkati dağıldıktan sonra yerinde oturmakta zorluk çekiyor
*
4Oyunu ardına kadar sürdüremiyorsa
Oyunu kurarken sabredemiyor, sırasını bekleyemiyor, ve dürtüsellik sebebiyle başkan elde etmek istiyor Kuralları kendi koyuyor, fakat oyunu sonuna kadar sürdüremiyor Bu tavırları sebebiyle sosyal ilişkilerinde de problemler yaşıyor
*
5Aniden öfkeleniyor, kontrolünü tez kaybediyorsa
Arkadaşlık ilişkilerinde kendisine saygı duyulmadığını, onaylanmadığını hissederse, ailesi ve okulu kadar takviye göremezse, depresyona girebiliyor ve endişe bozuklukları yaşayabiliyor Bunun sonucunda da çoğunlukla bir anda ve şiddetli öfkelenen, kontrolü ivedi kaybeden birey haline geliyor
*
6Dikkatini ayrıntılara veremiyorsa
Dikkatini birçok zaman ayrıntılara vermekte güçlük çekiyor, okulda derslerde veya diğer etkinliklerde düşüncesizce hatalar yapıyor Mesela yazarken harf hataları, sınavlarda yanlış seçenekleri işaretleme, yineleyen hatalarla yerine getirme, savsaklama, ev ödevlerini bir lahza önce bitirmek için özensiz davranma gibi tutumlara girebiliyorBu nedenlesürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınabiliyor
*
7 Kalem, Kitap ve diğer ders araçlarını sık sık kaybediyorsa
Günlük etkinliklerinde çoğunlukla unutkan oluyor, örneğin kalem, kitap ve diğer ders araçları gibi eşyalarını çoğu kez kaybedebiliyor
*
8 Soru tamamlanmadan cevabını yapıştırıyorsa
Kendisiyle konuşulduğunda birçok süre dinlemiyormuş gibi görünüyor Kendisine yöneltilen soru tamamlanmadan da hemencecik cevabını yapıştırıyor Çoğunlukla sorulanlara uygun olmayan yanıtlar veriyor, konuyu bildiği halde bilmiyormuş veya algılayamıyormuş gibi bir izlenim bırakıyor
*
9Koşturuyor, zıplıyor, tırmanıyorsa
Elleri, ayakları yerinde duramayan oluyor veya oturduğu yerde kıpırdanıp duruyor Uygun Olmayan olan durumlarda koşuşturup duruyor, koltukların üzerinde zıplıyor veya bir yerlere tırmanıyor Riskli davranışlarda bulunmaktan da çekinmiyor, mesela yüksek yerlerden atlayabiliyor
*
10Çok konuşuyor ve sık sık diğer konulara atlıyorsa
Çok konuşuyor veya konuşmaya başlarken ne söyleyeceğini unutup, başka bir konuya atlıyor, kafası karıştıkça başlıca konudan uzaklaşıyor Çoğu süre başkalarının sözünü kesiyor ya da yaptıklarına karışıyor
*
İlaçlar tiryakilik yapmıyor, dikkatini artırıyor
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr Emel Bellibaş, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ’nuntedavi edilebilen bir hastalık olduğunu belirterek şu bilgileri veriyor:“Tedavinin vazgeçilmez olan birincil aşaması, okul ilk önce almak üzere çevrenin bu rahatsızlığın tedavisine yardım olmaları Toplumdaki yaygın inanışın tersine, ilaçlar doktor kontrolünde, verilen doz ve gün aralıklarına yerinde kullanıldığında tiryakilik yaratmadığı gibi, dikkat süresini artırmada epeyce başarılı oluyor Hatta çocuğun DEHB tablosundaki dürtüselliği sebebiyle yatkınlığı olabilecek Alkol ve madde bağımlılığı açısından korunmasında büyük yarar sağlıyor Psikoterapi tedavisi görebilen ve ailesi kadar desteklenen çocuğun ilaç tedavisine yanıtı fazla daha iyi ve kalıcı oluyor “
İyi haber ise erken tanı ve ahenkli çare sayesinde ileride mutlu, üretken, kendine toplumda iyi bir yer edinmiş kişi olarak hayatına devam edebilmesi Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Bilirkişi Dr Emel Bellibaş, bu noktada ebeveynlerin vaktinde doktora başvurmaları ve yerinde görülen tedaviyi aksatmadan yerine getirmelerinin son derece kayda değer olduğuna dikkat çekiyor!
*
Genelde ‘uyarı sorunları ’ ile karıştırılıyor
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr Emel Bellibaş,DEHB ’nin (Uyarı Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), nedeni hala bilinmez, böylece çok etkenin suçlandığı, genelde beynin çalışmasıyla ilgili bambaşka sorunların ortaya çıkardığı bir bozukluk olduğunu belirtiyor Ailede DEHB vakalarının bulunması, farklı alanlara yönlendirilmiş travmalar, vesvese bozuklukları, psikolojik gelişme bozuklukları gibi diğer ruhsalbozukluklar bu hastalığa aşinalık oluşturuyor DEHB birçok zaman; hatalı besin düzeni, gerginlik, maruz kalınan çevre koşulları ve kullanılan ilaçlar nedeniyle büyüyen “dikkat sorunları ile karıştırılıyor Oysa DEHB doğuştan oluyor ve ‘uyarı sorunlarının ’ tersine, kişinin jurnal işlevlerini önemli boyutlarda bozacak kadar ilerleyebiliyor
*
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Bilirkişi Dr Emel Bellibaş, aşağı yer alan özellikler çocuğunuzda 7 yaşından önce başlamışsa, vakit kaybetmeden bir psikiyatriste başvurmanız gerektiği uyarısında bulunuyor
*
1Okula gitmeyi reddediyor ve kurallara uymakta güçlük çekiyorsa
Bu çocukların okul başarısı, genelde zihinsel kapasiteleriyle orantısız oluyor Çocuk ders esnasında sıkıldığı, derslere konsantre olamadığı için çoğunlukla uyarılıyor, kendini başarısız hissediyorBu nedenle okula gitmek istemiyor Okula gittiğinde de kurallara uymakta zorluk çekiyor
*
2Arkadaşlarına vahşi tavırlar sergiliyorsa
Arkadaşlarıyla ilişkilerinde zorlayıcı, kimi süre da barbar olarak cümle parçası edilen davranışlar sergileyebiliyor Örneğin kendi istediği oyunun, yine kendi istediği şekilde oynanmasını ısrarcı bir şekilde isteyebiliyor Reddedildiğinde kaba sözler söyleyecek dek öfke denetimini yitirebiliyor zaman zaman zarar verici davranışlar da gösterebiliyor
3 Ders çalışırken sürekli kıpır kıpırsa
Derslerde uyarı süresi çok kısıtlı olduğu için sık sık arkadaşlarıyla konuşuyor, kavga çıkarıyor veya espriler yapıp, dersin işlenmesini imkansız ülkü getirebiliyor Bu tavrı benzer şekilde öğretmenlerine de gösterebiliyor Evde ders çalışırken, sınavlara hazırlanırken de aralıksız yerinde duramayan oluyor Odaklanma güçlüğü çektiği için çoğu kez su içmeye ya da tuvalete gitmeye kalkıyor Dikkati dağıldıktan sonra yerinde oturmakta zorluk çekiyor
*
4Oyunu ardına kadar sürdüremiyorsa
Oyunu kurarken sabredemiyor, sırasını bekleyemiyor, ve dürtüsellik sebebiyle başkan elde etmek istiyor Kuralları kendi koyuyor, fakat oyunu sonuna kadar sürdüremiyor Bu tavırları sebebiyle sosyal ilişkilerinde de problemler yaşıyor
*
5Aniden öfkeleniyor, kontrolünü tez kaybediyorsa
Arkadaşlık ilişkilerinde kendisine saygı duyulmadığını, onaylanmadığını hissederse, ailesi ve okulu kadar takviye göremezse, depresyona girebiliyor ve endişe bozuklukları yaşayabiliyor Bunun sonucunda da çoğunlukla bir anda ve şiddetli öfkelenen, kontrolü ivedi kaybeden birey haline geliyor
*
6Dikkatini ayrıntılara veremiyorsa
Dikkatini birçok zaman ayrıntılara vermekte güçlük çekiyor, okulda derslerde veya diğer etkinliklerde düşüncesizce hatalar yapıyor Mesela yazarken harf hataları, sınavlarda yanlış seçenekleri işaretleme, yineleyen hatalarla yerine getirme, savsaklama, ev ödevlerini bir lahza önce bitirmek için özensiz davranma gibi tutumlara girebiliyorBu nedenlesürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınabiliyor
*
7 Kalem, Kitap ve diğer ders araçlarını sık sık kaybediyorsa
Günlük etkinliklerinde çoğunlukla unutkan oluyor, örneğin kalem, kitap ve diğer ders araçları gibi eşyalarını çoğu kez kaybedebiliyor
*
8 Soru tamamlanmadan cevabını yapıştırıyorsa
Kendisiyle konuşulduğunda birçok süre dinlemiyormuş gibi görünüyor Kendisine yöneltilen soru tamamlanmadan da hemencecik cevabını yapıştırıyor Çoğunlukla sorulanlara uygun olmayan yanıtlar veriyor, konuyu bildiği halde bilmiyormuş veya algılayamıyormuş gibi bir izlenim bırakıyor
*
9Koşturuyor, zıplıyor, tırmanıyorsa
Elleri, ayakları yerinde duramayan oluyor veya oturduğu yerde kıpırdanıp duruyor Uygun Olmayan olan durumlarda koşuşturup duruyor, koltukların üzerinde zıplıyor veya bir yerlere tırmanıyor Riskli davranışlarda bulunmaktan da çekinmiyor, mesela yüksek yerlerden atlayabiliyor
*
10Çok konuşuyor ve sık sık diğer konulara atlıyorsa
Çok konuşuyor veya konuşmaya başlarken ne söyleyeceğini unutup, başka bir konuya atlıyor, kafası karıştıkça başlıca konudan uzaklaşıyor Çoğu süre başkalarının sözünü kesiyor ya da yaptıklarına karışıyor
*
İlaçlar tiryakilik yapmıyor, dikkatini artırıyor
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uzman Dr Emel Bellibaş, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ’nuntedavi edilebilen bir hastalık olduğunu belirterek şu bilgileri veriyor:“Tedavinin vazgeçilmez olan birincil aşaması, okul ilk önce almak üzere çevrenin bu rahatsızlığın tedavisine yardım olmaları Toplumdaki yaygın inanışın tersine, ilaçlar doktor kontrolünde, verilen doz ve gün aralıklarına yerinde kullanıldığında tiryakilik yaratmadığı gibi, dikkat süresini artırmada epeyce başarılı oluyor Hatta çocuğun DEHB tablosundaki dürtüselliği sebebiyle yatkınlığı olabilecek Alkol ve madde bağımlılığı açısından korunmasında büyük yarar sağlıyor Psikoterapi tedavisi görebilen ve ailesi kadar desteklenen çocuğun ilaç tedavisine yanıtı fazla daha iyi ve kalıcı oluyor “