Çene Eklemlerinde Ağrı
Çene Eklemi
Çok ilginizi çekmemiş ve farketmemiş olsanız da çene ekleminiz günde yüzlerce kez kullandığınız bir ekleminizdir Her iki tarafta alt çene ile kafatasının, kulağın derhal önünde birleştiği yerdedir Her çiğneme hareketi yaptığınızda onu kullanıyorsunuz Hatta her konuştuğunuzda ve yutkunduğunuzda (üç dakikada bir kere) onu hareket ettiriyorsunuz Bu Nedenle en sık kullanılan eklemlerden birisidir
Elinizi kulak kepçenizin önündeki üçgen şeklinde yapının üstüne koyarak bu eklemi bulabilirsiniz Parmağınızı azıcık ön tarafa içten kaydırıp bastırınız ve ağzınızı açıp kapatınız Hareketini hissettiğiniz eklem çene ekleminizdir Ayrıca serçe parmağınızı tırnağınız arka tarafa gelecek şekilde kulağınızın içerisine sokup ağzınızı açıp kapattığınızda da bu ekleminizi hissedebilirsiniz
Bu işlem çene ekleminde bozukluk olanlarda kayda değer ölçüde hastalık yaratır aynı şekilde hekimler de tanı için aynı yöntemi kullanırlar
Çene Eklemi Nasıl Çalışır?
Bir şeyi kuvvetlice ısırdığınızda sadece dişlerinize yok bununla birlikte çene ekleminize de güç uygularsınız Fizik terimleri ile çene kaldıraçve çene eklemi tahammül noktasına benzer Doğrusu çene ekleminde birim alana uygulanan basınç çeneye uygulanan birim basınçtan çok daha fazladır Bu tür zor ve basınçların üzerinden gelebilmesi için çene eklemi kayar şekilde hareket eden bir eklem tipidir
Bundan dolayı çene eklemine uygulanan basınç daha geniş bir bölge üzerine yayılır bu nedenle eklemdeki zarar ve yırtıklar daha çabuk iyileşebilir
Eklemler hareketin hassas olmasını temin etmek amacıyla lastiksi ve kaygan bir inşa olan kıkırdak ile döşelidir
Çene Eklemi Nasıl Bozulur?
Alışkanlık olarak çenenizi sıkıyor, gıcırdatıyor ve kaydırıyorsanız eklem içerisindeki kıkırdağı zedelersiniz Birçok insan uyurken dişlerini gıcırdatır ve oda arkadaşları bunu söyleyene dek farkında olan olmayabilir Aynı şekilde günün uzun bir zamanını sakız çiğneyerek geçiriyorsanız çene ekleminize, yemekler arasında kendine gelme fırsatını tanımıyorsunuz demektir Yemeğinizi defalarca benzer çene tarafında çiğniyorsanız bu taraf eklem üstünde normalden pozitif basınç yaratarak ekleminizi yıpratıyorsunuz demektir Bu en sık bir tarafta diş probleminiz varsa veya bir diş tedavisi görüyorsanız gerçekleşir
Birbiri ile bütün oturmayan dişler, suçludur Buna uygun olmayan ısırıkdenir Çenenin bir tarafındaki dişlerin bir de daha önce kapandığında çene ekleminizde, basınç farkından dolayı nasıl artı bir aşınma olduğunu tahmin edersiniz
Yukarıda anlatılan bozuklukların her birinde, eklemde, belirli bir noktada hasar oluşur Bu hasar sinir ucuna kadar ulaşırsa ağrı duyulur Travmatik herif bir eklem bozukluğudur bu Bu bozukluk ağrılıya da hatalı görevyapan eklem anlamındadır
Çene Eklem Rahatsızlığını Nasıl Hissedersiniz?
Her yutkunuşta, esnemede, çiğnemede, konuşmada ortaya meydana çıkan batıcı ve şiddetli bir sızı olabileceği gibi, aralıksız ve donuk bir ağrı da olabilir Sızı, eklemin yer aldığı, derhal çene önündeki bölgede olabileceği gibi çoğu yere de yansıyabilir Sızı, ekleme yapışan kaslarda spazm oluşturarak yüze, başa, kulağa ve çeneye yansıyabilir Bazı kişiler migren, sinüs ve boyun ağrılarının sebebini çene eklemine bağlarlar ama günümüz bilgisi içinde bu durumu açıklamak basit değildir
Ağrının en sık odaklandığı yer kulaktır Çoğu kimse kulak doktoruna kulağında sızı olduğuve irin kaptığıendişesi ile başvurur Kulak ağrısı ile birlikte işitme kaybı ve kulak zarında bir bozukluk yahut kulak hekimi ağrının kaynağı olarak çene ekleminden kuşkulanır
Ağrının yanında eklemin yolaçtığı bazı şikayetler de vardır Ağız ayrıntılarıyla açıldığında bir takım kimselerde çıtdiye bir kayma ya da açılma sesi duyulur Ağız açık şekilde kilitli kalabilir ya da ileri dönemlerinde ağızın açılmasını tamamen kısıtlanabilir Çoğu kimse kulaklarında çınlama hisseder, bu çenenizi çok sıktığınızda hissettiğiniz çınlama gibidir
Çene Eklemi Bozukluğu İçin Ne Yapılabilir?
Ola Ki hafif bir eklem bozukluğunuz varsa ve erken teşhis edilmişse şu önerilerden fayda görürsünüz:
1Çenenizin sağ ve sol tarafını çiğnemede eşit kullanınız
2Bilinçli olarak yapıyorsanız dişinizi gıcırdatmayı ve sıkmayı bırakınız
3Sakız çiğnemeyiniz
4Sert, zorlama çiğnenen yiyeceklerden kaçınınız
5Günde en az iki kere yarım saat çene ekleminiz üzerine sıcak uygulayınız
6Hekiminizin önerdiği bir ödem çüzücü veya mideniz rahatsız değilse aspirin kullanınız
Ilk dört madde çene ekleminiz üzerindeki yırtık ve zedelenmeyi eksilmek içindir Beş ve altıncı maddeler iyileşme işlemini süratli gitmek içindir Aspirin ve diğer ödem çözücü ilaçlar şişliğin azalmasında çok etkindirler zaten bu yüzden romatizmalı kimseler kadar fazla kullanılırlar Çene eklemi üstünde de çok etkindirler
Dişlerinizin ve ısırmanızdaki uygunluğunuzun kontrolü muavin olabilir
Fazla şiddetli ağrının varlığında bir çene cerrahı ya da diş hekiminin konsültasyonuna gereksinim duyulabilir Diş hekiminiz size uygun bir ağız açıcı ve kas spazmını önleyici yerine koyma yapabilir
Tükürük Bezleri
Ne Normal, Ne Anormaldir?
Tükürük Bezleri Nerelerde Bulunur?
Bezler ağız ve boğaz çevresinde yerleşmişlerdir Esas tükürük bezleri parotis (kulak önünde), submandibüler (çene aşağı) ve sublingual (dil altında) bezlerdir
Tümü de ağız içerisine tükürük salgılarlar Parotis bezi üstteki azı dişlerin yanından, submandibüler kumaş dilin altında ön taraftan ve sublingual bez ağız tabanında birçok küçük noktadan tükürük salgılar
Bu bezlerle birlikte, dudaklar, yanakların iç kısmı ve ağız ile boğazın tüm yüzeylerinde yüzlerce minik tükürük bezi bulunur Tükürük bezleri, ağızınızı nemli tutan, sindirimi başlatan ve dişleri çürükten koruyan tükürüğü salgılarlar
Anormal Bezlere Ne Yol Açar?
Klinik olarak hastalık oluşturan tükürük bezi anormallikleri şu şekilde gruplandırılabilir:
1Tıkanıklık
Tıkanma, genelde taş oluşmasına tabi olarak parotis ve submandibüler bezlerde görülür Şikayetler tipik olarak yemek yerken görülür Yemek Yemek yerken tükürük oluşması hızlanır ama tıkanıklıktan dolayı akamaz ve bazen iltihabın da eşlik ettiği şiddetli ağrı ve şişliğe yol açar
2Şişkinlik, Ödem
Ola Ki taşlar iyice tıkanma meydana getirmemişlerse yemek yemek yerken bezler şişer ve bir zaman daha sonra ağır ağır inerler, ta ancak bir sonraki yemeğe kadar Biriken tükürük içerisinde mikroplar daha kolay ürerler ve daha şiddetli ağrı ve şişkinlik oluştururlar Ola Ki yeterli sürede çare edilmezlerse apse oluşturabilirler
Bazı kişilerde tükürük bezlerinin asıl kanalları anormal olabilir Bu kanallar darlıklar yaratarak tükürük akımını azaltarak cerahat ve tıkanma şikayetlerinin oluşmasına yol açabilirler
3Irin
En sık görülen tükürük bezi iltihabı parotis bezini etkileyen kabakulaktır En sık çocuklarda görülmesine rağmen yetişkinlerde de görülebilir Mamafih bir yetişkinde parotis bezi bölgesinde bir şişlik olursa bunun tıkanıklıktan ya da tümörden olma şansı daha fazladır
Kanal darlığından ve tükürük akımının azalmasından kaynaklanan iltihaptan daha önce bahsedilmişti
Komşu lenf bezlerinin iltihabından nedeniyle tükürük bezlerinde de ikincil irin olabilir Bu lenf bezleri boğazın üstteki kısmında boğaz ağrısı sonrası görülen alıngan lenf bezleridir Bu lenf bezlerinin bir kısmı fiilen parotis bezinin üzerinde, içerisinde ve aşağıda veya submandibüler bezin yanında bulunurlar Lenf bezleri iltihaplandığı vakit kızarıklık ve ağrılı şişkinlik oluştururlar Lenf bezleri ur ve ödem dolayısı ile de büyürler
4Tümörler
Tükürük bezlerinin ilk tümörleri başlangıçta başlıca sızısız şişme ile kendilerini gösterirler Tümörler nadiren birden artı bezde bulunurlar ve kulak önü, ağız içi, damak, ağız tabanı, yanaklar ve dudaklar üstünde bulunabilirler Bu şişlikler kulak, burun, boğaz ve başboyun cerrahları kadar değerlendirilmelidirler
Büyük tükürük bezlerinin habis tümörleri süratli büyürler, ağrılı olurlar ve o taraf yüz hareketlerini engelleyebilirler Bu şikayetler hemen araştırılmalıdırlar
Tükürük bezleri bir takım özel hastalıklarda da şişerler Hastalarda çoğunlukla göz ve ağız kuruluğu görülür Buna eklem romatizması eşlik edebilir diyabet özellikle parotis bezinde şişliğe yol açabilir Çoğunlukla iki taraflı parotis bezi şişliği alkoliklerde de görülür
Doktorunuz Nasıl Teşhis Koyar?
Tükürük bezleri hastalıklarının teşhisi özenli bir öykü, fizik tetkik ve laboratuar testleri ile konur Büyük tükürük bezlerinde bir taş tıkanıklığından tereddüd edilirse bezin açıldığı ağız uyuşturularak kanalı genişletilip taşın çıkıp çıkmadığına bakmak gerekebilir Bu cins bir işlemden önce röntgen filmi ile kireçlenmiş taşın nerede olduğu tespit edilebilir
Şayet tükürük bezinde bir kitle tespit edilmişse, bilgisayarlı tomografi ile buranın röntgeninin çekilmesi yardımsever olur Bu tomografi ile kitlenin aslında tükürük bezinden mi yahut komşu bir lenf bezinden mi kaynaklandığı bulunur
Birçok vak'ada muayene odasında yapılabilen ince iğne aspirasyon biyopsisi asistan olur Bu testin doğruluğu % 80 ile 90 arasındadır Kitleden deri kesisi ile bir tutam alarak incelenmesi, muayene odasında tavsiye edilmez Parotis bezi ile birlikte seyreden yüz sinirinin hasar görme ihtimalindan nedeniyle açık biyopsi işlem odasında yapılmalıdır *
Çene Eklemi
Çok ilginizi çekmemiş ve farketmemiş olsanız da çene ekleminiz günde yüzlerce kez kullandığınız bir ekleminizdir Her iki tarafta alt çene ile kafatasının, kulağın derhal önünde birleştiği yerdedir Her çiğneme hareketi yaptığınızda onu kullanıyorsunuz Hatta her konuştuğunuzda ve yutkunduğunuzda (üç dakikada bir kere) onu hareket ettiriyorsunuz Bu Nedenle en sık kullanılan eklemlerden birisidir
Elinizi kulak kepçenizin önündeki üçgen şeklinde yapının üstüne koyarak bu eklemi bulabilirsiniz Parmağınızı azıcık ön tarafa içten kaydırıp bastırınız ve ağzınızı açıp kapatınız Hareketini hissettiğiniz eklem çene ekleminizdir Ayrıca serçe parmağınızı tırnağınız arka tarafa gelecek şekilde kulağınızın içerisine sokup ağzınızı açıp kapattığınızda da bu ekleminizi hissedebilirsiniz
Bu işlem çene ekleminde bozukluk olanlarda kayda değer ölçüde hastalık yaratır aynı şekilde hekimler de tanı için aynı yöntemi kullanırlar
Çene Eklemi Nasıl Çalışır?
Bir şeyi kuvvetlice ısırdığınızda sadece dişlerinize yok bununla birlikte çene ekleminize de güç uygularsınız Fizik terimleri ile çene kaldıraçve çene eklemi tahammül noktasına benzer Doğrusu çene ekleminde birim alana uygulanan basınç çeneye uygulanan birim basınçtan çok daha fazladır Bu tür zor ve basınçların üzerinden gelebilmesi için çene eklemi kayar şekilde hareket eden bir eklem tipidir
Bundan dolayı çene eklemine uygulanan basınç daha geniş bir bölge üzerine yayılır bu nedenle eklemdeki zarar ve yırtıklar daha çabuk iyileşebilir
Eklemler hareketin hassas olmasını temin etmek amacıyla lastiksi ve kaygan bir inşa olan kıkırdak ile döşelidir
Çene Eklemi Nasıl Bozulur?
Alışkanlık olarak çenenizi sıkıyor, gıcırdatıyor ve kaydırıyorsanız eklem içerisindeki kıkırdağı zedelersiniz Birçok insan uyurken dişlerini gıcırdatır ve oda arkadaşları bunu söyleyene dek farkında olan olmayabilir Aynı şekilde günün uzun bir zamanını sakız çiğneyerek geçiriyorsanız çene ekleminize, yemekler arasında kendine gelme fırsatını tanımıyorsunuz demektir Yemeğinizi defalarca benzer çene tarafında çiğniyorsanız bu taraf eklem üstünde normalden pozitif basınç yaratarak ekleminizi yıpratıyorsunuz demektir Bu en sık bir tarafta diş probleminiz varsa veya bir diş tedavisi görüyorsanız gerçekleşir
Birbiri ile bütün oturmayan dişler, suçludur Buna uygun olmayan ısırıkdenir Çenenin bir tarafındaki dişlerin bir de daha önce kapandığında çene ekleminizde, basınç farkından dolayı nasıl artı bir aşınma olduğunu tahmin edersiniz
Yukarıda anlatılan bozuklukların her birinde, eklemde, belirli bir noktada hasar oluşur Bu hasar sinir ucuna kadar ulaşırsa ağrı duyulur Travmatik herif bir eklem bozukluğudur bu Bu bozukluk ağrılıya da hatalı görevyapan eklem anlamındadır
Çene Eklem Rahatsızlığını Nasıl Hissedersiniz?
Her yutkunuşta, esnemede, çiğnemede, konuşmada ortaya meydana çıkan batıcı ve şiddetli bir sızı olabileceği gibi, aralıksız ve donuk bir ağrı da olabilir Sızı, eklemin yer aldığı, derhal çene önündeki bölgede olabileceği gibi çoğu yere de yansıyabilir Sızı, ekleme yapışan kaslarda spazm oluşturarak yüze, başa, kulağa ve çeneye yansıyabilir Bazı kişiler migren, sinüs ve boyun ağrılarının sebebini çene eklemine bağlarlar ama günümüz bilgisi içinde bu durumu açıklamak basit değildir
Ağrının en sık odaklandığı yer kulaktır Çoğu kimse kulak doktoruna kulağında sızı olduğuve irin kaptığıendişesi ile başvurur Kulak ağrısı ile birlikte işitme kaybı ve kulak zarında bir bozukluk yahut kulak hekimi ağrının kaynağı olarak çene ekleminden kuşkulanır
Ağrının yanında eklemin yolaçtığı bazı şikayetler de vardır Ağız ayrıntılarıyla açıldığında bir takım kimselerde çıtdiye bir kayma ya da açılma sesi duyulur Ağız açık şekilde kilitli kalabilir ya da ileri dönemlerinde ağızın açılmasını tamamen kısıtlanabilir Çoğu kimse kulaklarında çınlama hisseder, bu çenenizi çok sıktığınızda hissettiğiniz çınlama gibidir
Çene Eklemi Bozukluğu İçin Ne Yapılabilir?
Ola Ki hafif bir eklem bozukluğunuz varsa ve erken teşhis edilmişse şu önerilerden fayda görürsünüz:
1Çenenizin sağ ve sol tarafını çiğnemede eşit kullanınız
2Bilinçli olarak yapıyorsanız dişinizi gıcırdatmayı ve sıkmayı bırakınız
3Sakız çiğnemeyiniz
4Sert, zorlama çiğnenen yiyeceklerden kaçınınız
5Günde en az iki kere yarım saat çene ekleminiz üzerine sıcak uygulayınız
6Hekiminizin önerdiği bir ödem çüzücü veya mideniz rahatsız değilse aspirin kullanınız
Ilk dört madde çene ekleminiz üzerindeki yırtık ve zedelenmeyi eksilmek içindir Beş ve altıncı maddeler iyileşme işlemini süratli gitmek içindir Aspirin ve diğer ödem çözücü ilaçlar şişliğin azalmasında çok etkindirler zaten bu yüzden romatizmalı kimseler kadar fazla kullanılırlar Çene eklemi üstünde de çok etkindirler
Dişlerinizin ve ısırmanızdaki uygunluğunuzun kontrolü muavin olabilir
Fazla şiddetli ağrının varlığında bir çene cerrahı ya da diş hekiminin konsültasyonuna gereksinim duyulabilir Diş hekiminiz size uygun bir ağız açıcı ve kas spazmını önleyici yerine koyma yapabilir
Tükürük Bezleri
Ne Normal, Ne Anormaldir?
Tükürük Bezleri Nerelerde Bulunur?
Bezler ağız ve boğaz çevresinde yerleşmişlerdir Esas tükürük bezleri parotis (kulak önünde), submandibüler (çene aşağı) ve sublingual (dil altında) bezlerdir
Tümü de ağız içerisine tükürük salgılarlar Parotis bezi üstteki azı dişlerin yanından, submandibüler kumaş dilin altında ön taraftan ve sublingual bez ağız tabanında birçok küçük noktadan tükürük salgılar
Bu bezlerle birlikte, dudaklar, yanakların iç kısmı ve ağız ile boğazın tüm yüzeylerinde yüzlerce minik tükürük bezi bulunur Tükürük bezleri, ağızınızı nemli tutan, sindirimi başlatan ve dişleri çürükten koruyan tükürüğü salgılarlar
Anormal Bezlere Ne Yol Açar?
Klinik olarak hastalık oluşturan tükürük bezi anormallikleri şu şekilde gruplandırılabilir:
1Tıkanıklık
Tıkanma, genelde taş oluşmasına tabi olarak parotis ve submandibüler bezlerde görülür Şikayetler tipik olarak yemek yerken görülür Yemek Yemek yerken tükürük oluşması hızlanır ama tıkanıklıktan dolayı akamaz ve bazen iltihabın da eşlik ettiği şiddetli ağrı ve şişliğe yol açar
2Şişkinlik, Ödem
Ola Ki taşlar iyice tıkanma meydana getirmemişlerse yemek yemek yerken bezler şişer ve bir zaman daha sonra ağır ağır inerler, ta ancak bir sonraki yemeğe kadar Biriken tükürük içerisinde mikroplar daha kolay ürerler ve daha şiddetli ağrı ve şişkinlik oluştururlar Ola Ki yeterli sürede çare edilmezlerse apse oluşturabilirler
Bazı kişilerde tükürük bezlerinin asıl kanalları anormal olabilir Bu kanallar darlıklar yaratarak tükürük akımını azaltarak cerahat ve tıkanma şikayetlerinin oluşmasına yol açabilirler
3Irin
En sık görülen tükürük bezi iltihabı parotis bezini etkileyen kabakulaktır En sık çocuklarda görülmesine rağmen yetişkinlerde de görülebilir Mamafih bir yetişkinde parotis bezi bölgesinde bir şişlik olursa bunun tıkanıklıktan ya da tümörden olma şansı daha fazladır
Kanal darlığından ve tükürük akımının azalmasından kaynaklanan iltihaptan daha önce bahsedilmişti
Komşu lenf bezlerinin iltihabından nedeniyle tükürük bezlerinde de ikincil irin olabilir Bu lenf bezleri boğazın üstteki kısmında boğaz ağrısı sonrası görülen alıngan lenf bezleridir Bu lenf bezlerinin bir kısmı fiilen parotis bezinin üzerinde, içerisinde ve aşağıda veya submandibüler bezin yanında bulunurlar Lenf bezleri iltihaplandığı vakit kızarıklık ve ağrılı şişkinlik oluştururlar Lenf bezleri ur ve ödem dolayısı ile de büyürler
4Tümörler
Tükürük bezlerinin ilk tümörleri başlangıçta başlıca sızısız şişme ile kendilerini gösterirler Tümörler nadiren birden artı bezde bulunurlar ve kulak önü, ağız içi, damak, ağız tabanı, yanaklar ve dudaklar üstünde bulunabilirler Bu şişlikler kulak, burun, boğaz ve başboyun cerrahları kadar değerlendirilmelidirler
Büyük tükürük bezlerinin habis tümörleri süratli büyürler, ağrılı olurlar ve o taraf yüz hareketlerini engelleyebilirler Bu şikayetler hemen araştırılmalıdırlar
Tükürük bezleri bir takım özel hastalıklarda da şişerler Hastalarda çoğunlukla göz ve ağız kuruluğu görülür Buna eklem romatizması eşlik edebilir diyabet özellikle parotis bezinde şişliğe yol açabilir Çoğunlukla iki taraflı parotis bezi şişliği alkoliklerde de görülür
Doktorunuz Nasıl Teşhis Koyar?
Tükürük bezleri hastalıklarının teşhisi özenli bir öykü, fizik tetkik ve laboratuar testleri ile konur Büyük tükürük bezlerinde bir taş tıkanıklığından tereddüd edilirse bezin açıldığı ağız uyuşturularak kanalı genişletilip taşın çıkıp çıkmadığına bakmak gerekebilir Bu cins bir işlemden önce röntgen filmi ile kireçlenmiş taşın nerede olduğu tespit edilebilir
Şayet tükürük bezinde bir kitle tespit edilmişse, bilgisayarlı tomografi ile buranın röntgeninin çekilmesi yardımsever olur Bu tomografi ile kitlenin aslında tükürük bezinden mi yahut komşu bir lenf bezinden mi kaynaklandığı bulunur
Birçok vak'ada muayene odasında yapılabilen ince iğne aspirasyon biyopsisi asistan olur Bu testin doğruluğu % 80 ile 90 arasındadır Kitleden deri kesisi ile bir tutam alarak incelenmesi, muayene odasında tavsiye edilmez Parotis bezi ile birlikte seyreden yüz sinirinin hasar görme ihtimalindan nedeniyle açık biyopsi işlem odasında yapılmalıdır *