Eğik el yazısı kuralları
El yazısı yazmanın ilkeleri
Eğik el yazısı çalışmalarında dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de harflerin konumlandırılışı ve yazılışıdır Harflerin içten olarak konumlandırılması ayrıca yazının daha güzel görünmesini hem de nispeten yazının daha hızlı yazılmasını sağlayacaktır
Harflerin yazımında dikkat edilmesi gereken üç ilke vardır:
Eğim: Harflerin normalde dik kabul edilen çizgileri takriben 50 derecelik açıyla çizilmelidir (Şekil: 2) Harfler arasındaki boşluklar açıların birbirinden öbür olmasına neden olabilir, fakat temelde ve her durumda her harf için eğim aynı kalmalıdır
Harflerin normalde dikey kabul edilen çizgileri takriben 50 derecelik açıyla çizilmelidir
Başıboşluk: İki kelime arasında bulunması gereken aralığa haylazlık denir Küçük harfler kullanıldığında boşluğun genişliği “u harfi dek olmalıdır Yüksekliği büyük harfler kadar olan “d, p, t kelimenin sonunda ise avarelik iki “u dek olmalıdır “f, g, j, p, y ve z harfleri kelimenin başında ise başıboşluk yine iki katı olmalıdır Öğrenci kelimeler arasında yerinde tembellik bırakamıyor ise, ıstampa kullanarak öğrencinin her bir kelime bittikten sonra kelime sonuna parmak basarak sonraki kelimeyi yazması sağlanabilir Kelimeler arasına ufak sakız parçaları veya öğrenciyi uyarıcı kuralları hatırlatıcı çıkartma tarzında çeşitli ibareler yapıştırılabilir Mümkün olduğunca postit türünden hatırlatıcı ve uyarıcı çıkartmaların kullanımı tercih edilmelidir (Olsen vd, 2003)
Yazının koyuluğu: Öğrencilerin harfleri, kaleme artı bastırmadan yazmalarını temin etmek gerekir Ama, büyük harfler kimsesiz yazıldığında koyu yazılmalıdır Ufak harflerin yazılışı öğretildikten sonra harflerin koyuluk derecesinin alıştırılması yaptırılmalıdır Öğrenci kalemi çok bastırarak yazıyorsa; bu şart öğrencinin parmaklarının duruşunun farkında olan olmamasından kaynaklanıyor olabilir Kol kaslarının kontrolünün yetersizliğinin de bu probleme neden olabileceği unutulmamalıdır ara sıra yapılan kalem tutuş alıştırmaları bu problemi çözebilir Öğrencilere, kalemle grinin tonlarını yakalama çalışmaları yaptırılabilir Bu sayede öğrenciler grinin tonlarının kalemin bastırılışından kaynaklandığının farkına varabilirler Yazmayan bir kalem kullanarak, öğrenciye kalem üzerinde ne değin zorlama oluşturacağı da öğretilebilir Öğrenciye, strafor üzerine kağıdını koyarak yazma çalışmaları yaptırılabilir; bu nedenle kaleme ne değin bastıracağını öğrenen öğrencinin kağıdı delme problemi önlenebilir Bu problemi çözmek için gramajı düşük ince kâğıtlar da kullanılabilir Bu durumun bütün tersi öğrenci çok silik yazıyorsa, öğrenciye ağır(laştırılmış) kalemler verilerek tuttuğu kalemin farkında olması sağlanabilir Dürüst kalem tutuş çalışmaları da bu problemi düzeltmek için kullanılabilir
Bu üç ilkeye ilave olarak, hoş bir görünüş için kelimelerin defterde nerede başladığı ve bitirildiği hususu da önemlidir Bütün etkinliklerde, defterdeki yatay çizgiyi peşine düşüp takip etmenin ve düşey çizgide yazıyı bitirmenin ve başlamanın nasıl olacağı öğretilmelidir Tüm bunların öğrenilmesi ve bu becerilerin geliştirilmesi el yazısının daha da güzelleşmesini ve işleklik kazanmasını sağlayacaktır (Olsen vd, 2003)
Eğik El Yazısı Öğretimi Sürecinde Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken İlkeler
Istikrarlı Direktifler ve Geribildirim: Eğik el yazısı öğretiminde açık, istikrarlı ve öğrencinin problemine dönük geribildirimler tahsis etmek ya da direktifler yapmak en düşük doğruyu göstermek değin etkili olabilmektedir (Hofmeister, 1992) Bundan nedeniyle öğretmenler yapacakları etkinliklerin amacını, dikkat edilmesi gereken ilkelerini evvelden sözlü olarak açıklamalıdır
Içten Oturuş: Hoş ve doğru yazabilmek için dürüst bir pozisyonda oturmak fazla önemlidir Öğrenciler yazma amaçlarına tarafından çoğu pozisyonda oturarak yazabilirler oysa, bu pozisyonlardan en fazla seçim edilmesi gerekeni, öğrencinin masanın tam aleyhinde oturduğu pozisyondur Bu pozisyonda öğrencinin yönü, iyice masaya doğrudur, öğrenci masaya elbette dayanmaz Bu oturuşta vücudu tepede olan yakalamak esastır Ayaklar sağlam bir şekilde zemine basmalıdır Eğer, öğrencilerin ayakları zemine değmiyor ve zeminden destek almıyorsa ayaklarını sabitleyebilmek için but altına kutu vb şeyler konabilir Defter, vücudun tam olarak ön tarafına gelecek şekilde sıranın üstüne yerleştirilir Bu pozisyonda iken sağ kol 90 derecelik bir açıyla sıranın üstünde tutulmalıdır Sol el ise sıranın üzerinde kağıdı tutacak şekilde yerleştirilmelidir Eğer öğrenciler ayarlanabilir masalara oturuyorsa, masaların veya sandalyelerin boyutları sürükleyici yazma için ayarlanmalıdır Içten oturuşa bağlı olarak sağ kol masaya dokunmaktadır ancak, el bileği masanın yüzeyinden birkaç santim yukarıda durmalıdır
Öğrencilerin yazı çalışmasında kullandıkları defter veya kâğıtların doğru konumlandırması da epeyce önemlidir Kâğıt ya da defter öğrencinin bütün önünde ve masaya paralel bir şekilde konumlandırılmalıdır Kâğıt ya da defter öğrencinin rahatlıkla ulaşabileceği mesafede olmalıdır Sol elli öğrenciler için, üstünde yazı yazılan kağıdın sol üstteki köşesi en uzaktan sağ elli öğrenciler için bu şart bütün tersi olmalıdır (Şekil: 3) Öğrencilerin el faydalanma durumlarına tarafından kağıdın daha aşağı köşesine bir ok işareti çizilebilir İlerleyen haftalarda öğrencilerden bu ok işaretini kendi kendilerine koyması istenebilir Böylece öğrenciler, kağıdı nasıl konumlandıracaklarını öğrenmiş olacaktır Öğrenci, boşta kalan eliyle kağıdı uygun olarak konumlandırabilmeli; belki boşta kalan elini kullanamıyorsa, bu gibi durumlarda, çocuğun kullanmadığı eline bir isim verilmeli ve bu elini kullanarak kağıdı alıkoyma işini ona gösterilmelidir Minik yaştaki öğrenciler kullanmadıkları ellerine sanki bir kişiden laf etmişçesine konuşulmasından hoşlanmaktadırlar
Sağ el ve sol el kullanımına göre kağıdın masa üstünde konumlandırılması Kâğıt, yazan ele pareler olarak konumlandırılmıştır
Kalemin Tutuluşu: Kalem, elin baş, orta ve göze çarpan parmağı arasında tutulmalıdır Göze Çarpan parmağı neredeyse düz olmalı, başparmakla orta parmağın ucu birleştirilmelidir Orta parmak, başparmağı kavrayacak şekilde tutulmalı ve işaret parmağının da yardımıyla kalem bu üç parmağın arasında tutulmalıdır Kalemin ucuyla işaret parmağı aralarında 1,52 cm uzaklık olmalıdır Kalemin silgisi, kalemi tutan elin omzunu muhabere edecek şekilde olmalıdır Kalemin ucundaki silginin diğer yönleri göstermesi öğrencinin kalem tutuşuyla ilgili bir problemi olduğunu gösterir (Şekil: 4)
Kalem muhabere, baş ve orta parmak yardımıyla, ucundan 1,52 cm uzaklıkta ve ucu onu tutan elin omzunu işaret edecek şekilde tutulmalıdır
Öğrencilerin, yazıları fena değilse ve yazma egzersizlerinde acıdan kaynaklanan şikayetleri yoksa, kalem tutuş şekilleri ile ilgili olarak kaygılanmak gereksizdir İdeal olan, başlangıçtan itibaren öğrenciye kalemi nasıl tutacağını öğretmektir Çünkü öğrenciler hatalı alışkanlıklar geliştirebilir ve bu alışkanlıkların düzeltilmesi hayli uzun süre alabilir Öğrenci hatalı alışkanlıklar geliştirmiş ve bu alışkanlıklar baştan kalem tutuş eğitimiyle düzeltilmişse, bu şeklin muhafazası için her gün kısa bir zaman içten tutuş şeklinin alıştırması yapılmalıdır Bu, öğrencinin yeni bir tutuş şekli edindiğinin farkına varmasını sağlayacaktır Diğer tüm yazma etkinliklerinde olduğu gibi kalem tutuş çalışmalarında da öğrenci utandırılmamalıdır; huysuz hâlde kalem tutuş şeklindeki değişikliklere karşısında direnebilir (Olsen vd, 2003)
Öğrenci bambaşka bir kalemle (daha kalın, uzun ya da kısa) yazdığında zorlanabilir Ufak yaştaki öğrenciler büyük ebatlı kalemlerle yazmayı tercih ederler Öğrencilere tercih ettikleri kalemle yazmaları konusunda sınırlama getirilmemelidir
El, Bilek ve Kol Hareketleri: Yazı yazarken yukarıya içten çizilen çizgiler baş ve sinyâl parmağının hareketleri ile çizilirken; aşağıya içten inen çizgiler üç parmağın yardımıyla çizilir Serçe ve yüzük parmağı kapalı bir şekilde tutularak kâğıt üzerine konur Bu iki parmağın tırnakları ile elin kâğıt üzerinde kolayca kayması sağlanır Öğrenci, eli bol bir şekilde diğer bir ifade ile serçe ve yüzük parmağını bükmeden yazıyorsa, serçe ve yüzük parmağı sıkılarak, arasına sünger ya da bilye sıkıştırılabilir ve öğrencinin kalemi kavraması istenebilir Bu şekilde öğrencilere, yazarken kâğıt üstünde tırnaklarının yardımıyla elini kaydırma becerisi kazandırılabilir Yazmadaki hızlı hareketler, kolun hareketleri ve serçeyüzük parmağının kâğıt üzerinde kayması ile ilgilidir Bu hareketler, yazma etkinliğinin hızını, ahengini düzenleyen hareketlerdir Kol hareketleri yalnızca büyük harflerin yazımında kullanılır Omuzdan egemen olarak kalem kolla birlikte hareket ettirilir Yeniden aynı şekilde el kâğıt üstünde serçe ve yüzük parmağının tırnakları üzerinde kaydırılır Bu hareketler ilk yazma öğretiminde öğrenciye kalıcı bir güzel yazı yazabilme alışkanlığı kazandırmak için öğretilmesi gereken hareketlerdir Unutulmamalıdır oysa, her bir hareketin otomatikleşmesi için mutlaka egzersiz yerine getirmek gerekir *
El yazısı yazmanın ilkeleri
Eğik el yazısı çalışmalarında dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de harflerin konumlandırılışı ve yazılışıdır Harflerin içten olarak konumlandırılması ayrıca yazının daha güzel görünmesini hem de nispeten yazının daha hızlı yazılmasını sağlayacaktır
Harflerin yazımında dikkat edilmesi gereken üç ilke vardır:
Eğim: Harflerin normalde dik kabul edilen çizgileri takriben 50 derecelik açıyla çizilmelidir (Şekil: 2) Harfler arasındaki boşluklar açıların birbirinden öbür olmasına neden olabilir, fakat temelde ve her durumda her harf için eğim aynı kalmalıdır
Harflerin normalde dikey kabul edilen çizgileri takriben 50 derecelik açıyla çizilmelidir
Başıboşluk: İki kelime arasında bulunması gereken aralığa haylazlık denir Küçük harfler kullanıldığında boşluğun genişliği “u harfi dek olmalıdır Yüksekliği büyük harfler kadar olan “d, p, t kelimenin sonunda ise avarelik iki “u dek olmalıdır “f, g, j, p, y ve z harfleri kelimenin başında ise başıboşluk yine iki katı olmalıdır Öğrenci kelimeler arasında yerinde tembellik bırakamıyor ise, ıstampa kullanarak öğrencinin her bir kelime bittikten sonra kelime sonuna parmak basarak sonraki kelimeyi yazması sağlanabilir Kelimeler arasına ufak sakız parçaları veya öğrenciyi uyarıcı kuralları hatırlatıcı çıkartma tarzında çeşitli ibareler yapıştırılabilir Mümkün olduğunca postit türünden hatırlatıcı ve uyarıcı çıkartmaların kullanımı tercih edilmelidir (Olsen vd, 2003)
Yazının koyuluğu: Öğrencilerin harfleri, kaleme artı bastırmadan yazmalarını temin etmek gerekir Ama, büyük harfler kimsesiz yazıldığında koyu yazılmalıdır Ufak harflerin yazılışı öğretildikten sonra harflerin koyuluk derecesinin alıştırılması yaptırılmalıdır Öğrenci kalemi çok bastırarak yazıyorsa; bu şart öğrencinin parmaklarının duruşunun farkında olan olmamasından kaynaklanıyor olabilir Kol kaslarının kontrolünün yetersizliğinin de bu probleme neden olabileceği unutulmamalıdır ara sıra yapılan kalem tutuş alıştırmaları bu problemi çözebilir Öğrencilere, kalemle grinin tonlarını yakalama çalışmaları yaptırılabilir Bu sayede öğrenciler grinin tonlarının kalemin bastırılışından kaynaklandığının farkına varabilirler Yazmayan bir kalem kullanarak, öğrenciye kalem üzerinde ne değin zorlama oluşturacağı da öğretilebilir Öğrenciye, strafor üzerine kağıdını koyarak yazma çalışmaları yaptırılabilir; bu nedenle kaleme ne değin bastıracağını öğrenen öğrencinin kağıdı delme problemi önlenebilir Bu problemi çözmek için gramajı düşük ince kâğıtlar da kullanılabilir Bu durumun bütün tersi öğrenci çok silik yazıyorsa, öğrenciye ağır(laştırılmış) kalemler verilerek tuttuğu kalemin farkında olması sağlanabilir Dürüst kalem tutuş çalışmaları da bu problemi düzeltmek için kullanılabilir
Bu üç ilkeye ilave olarak, hoş bir görünüş için kelimelerin defterde nerede başladığı ve bitirildiği hususu da önemlidir Bütün etkinliklerde, defterdeki yatay çizgiyi peşine düşüp takip etmenin ve düşey çizgide yazıyı bitirmenin ve başlamanın nasıl olacağı öğretilmelidir Tüm bunların öğrenilmesi ve bu becerilerin geliştirilmesi el yazısının daha da güzelleşmesini ve işleklik kazanmasını sağlayacaktır (Olsen vd, 2003)
Eğik El Yazısı Öğretimi Sürecinde Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken İlkeler
Istikrarlı Direktifler ve Geribildirim: Eğik el yazısı öğretiminde açık, istikrarlı ve öğrencinin problemine dönük geribildirimler tahsis etmek ya da direktifler yapmak en düşük doğruyu göstermek değin etkili olabilmektedir (Hofmeister, 1992) Bundan nedeniyle öğretmenler yapacakları etkinliklerin amacını, dikkat edilmesi gereken ilkelerini evvelden sözlü olarak açıklamalıdır
Içten Oturuş: Hoş ve doğru yazabilmek için dürüst bir pozisyonda oturmak fazla önemlidir Öğrenciler yazma amaçlarına tarafından çoğu pozisyonda oturarak yazabilirler oysa, bu pozisyonlardan en fazla seçim edilmesi gerekeni, öğrencinin masanın tam aleyhinde oturduğu pozisyondur Bu pozisyonda öğrencinin yönü, iyice masaya doğrudur, öğrenci masaya elbette dayanmaz Bu oturuşta vücudu tepede olan yakalamak esastır Ayaklar sağlam bir şekilde zemine basmalıdır Eğer, öğrencilerin ayakları zemine değmiyor ve zeminden destek almıyorsa ayaklarını sabitleyebilmek için but altına kutu vb şeyler konabilir Defter, vücudun tam olarak ön tarafına gelecek şekilde sıranın üstüne yerleştirilir Bu pozisyonda iken sağ kol 90 derecelik bir açıyla sıranın üstünde tutulmalıdır Sol el ise sıranın üzerinde kağıdı tutacak şekilde yerleştirilmelidir Eğer öğrenciler ayarlanabilir masalara oturuyorsa, masaların veya sandalyelerin boyutları sürükleyici yazma için ayarlanmalıdır Içten oturuşa bağlı olarak sağ kol masaya dokunmaktadır ancak, el bileği masanın yüzeyinden birkaç santim yukarıda durmalıdır
Öğrencilerin yazı çalışmasında kullandıkları defter veya kâğıtların doğru konumlandırması da epeyce önemlidir Kâğıt ya da defter öğrencinin bütün önünde ve masaya paralel bir şekilde konumlandırılmalıdır Kâğıt ya da defter öğrencinin rahatlıkla ulaşabileceği mesafede olmalıdır Sol elli öğrenciler için, üstünde yazı yazılan kağıdın sol üstteki köşesi en uzaktan sağ elli öğrenciler için bu şart bütün tersi olmalıdır (Şekil: 3) Öğrencilerin el faydalanma durumlarına tarafından kağıdın daha aşağı köşesine bir ok işareti çizilebilir İlerleyen haftalarda öğrencilerden bu ok işaretini kendi kendilerine koyması istenebilir Böylece öğrenciler, kağıdı nasıl konumlandıracaklarını öğrenmiş olacaktır Öğrenci, boşta kalan eliyle kağıdı uygun olarak konumlandırabilmeli; belki boşta kalan elini kullanamıyorsa, bu gibi durumlarda, çocuğun kullanmadığı eline bir isim verilmeli ve bu elini kullanarak kağıdı alıkoyma işini ona gösterilmelidir Minik yaştaki öğrenciler kullanmadıkları ellerine sanki bir kişiden laf etmişçesine konuşulmasından hoşlanmaktadırlar
Sağ el ve sol el kullanımına göre kağıdın masa üstünde konumlandırılması Kâğıt, yazan ele pareler olarak konumlandırılmıştır
Kalemin Tutuluşu: Kalem, elin baş, orta ve göze çarpan parmağı arasında tutulmalıdır Göze Çarpan parmağı neredeyse düz olmalı, başparmakla orta parmağın ucu birleştirilmelidir Orta parmak, başparmağı kavrayacak şekilde tutulmalı ve işaret parmağının da yardımıyla kalem bu üç parmağın arasında tutulmalıdır Kalemin ucuyla işaret parmağı aralarında 1,52 cm uzaklık olmalıdır Kalemin silgisi, kalemi tutan elin omzunu muhabere edecek şekilde olmalıdır Kalemin ucundaki silginin diğer yönleri göstermesi öğrencinin kalem tutuşuyla ilgili bir problemi olduğunu gösterir (Şekil: 4)
Kalem muhabere, baş ve orta parmak yardımıyla, ucundan 1,52 cm uzaklıkta ve ucu onu tutan elin omzunu işaret edecek şekilde tutulmalıdır
Öğrencilerin, yazıları fena değilse ve yazma egzersizlerinde acıdan kaynaklanan şikayetleri yoksa, kalem tutuş şekilleri ile ilgili olarak kaygılanmak gereksizdir İdeal olan, başlangıçtan itibaren öğrenciye kalemi nasıl tutacağını öğretmektir Çünkü öğrenciler hatalı alışkanlıklar geliştirebilir ve bu alışkanlıkların düzeltilmesi hayli uzun süre alabilir Öğrenci hatalı alışkanlıklar geliştirmiş ve bu alışkanlıklar baştan kalem tutuş eğitimiyle düzeltilmişse, bu şeklin muhafazası için her gün kısa bir zaman içten tutuş şeklinin alıştırması yapılmalıdır Bu, öğrencinin yeni bir tutuş şekli edindiğinin farkına varmasını sağlayacaktır Diğer tüm yazma etkinliklerinde olduğu gibi kalem tutuş çalışmalarında da öğrenci utandırılmamalıdır; huysuz hâlde kalem tutuş şeklindeki değişikliklere karşısında direnebilir (Olsen vd, 2003)
Öğrenci bambaşka bir kalemle (daha kalın, uzun ya da kısa) yazdığında zorlanabilir Ufak yaştaki öğrenciler büyük ebatlı kalemlerle yazmayı tercih ederler Öğrencilere tercih ettikleri kalemle yazmaları konusunda sınırlama getirilmemelidir
El, Bilek ve Kol Hareketleri: Yazı yazarken yukarıya içten çizilen çizgiler baş ve sinyâl parmağının hareketleri ile çizilirken; aşağıya içten inen çizgiler üç parmağın yardımıyla çizilir Serçe ve yüzük parmağı kapalı bir şekilde tutularak kâğıt üzerine konur Bu iki parmağın tırnakları ile elin kâğıt üzerinde kolayca kayması sağlanır Öğrenci, eli bol bir şekilde diğer bir ifade ile serçe ve yüzük parmağını bükmeden yazıyorsa, serçe ve yüzük parmağı sıkılarak, arasına sünger ya da bilye sıkıştırılabilir ve öğrencinin kalemi kavraması istenebilir Bu şekilde öğrencilere, yazarken kâğıt üstünde tırnaklarının yardımıyla elini kaydırma becerisi kazandırılabilir Yazmadaki hızlı hareketler, kolun hareketleri ve serçeyüzük parmağının kâğıt üzerinde kayması ile ilgilidir Bu hareketler, yazma etkinliğinin hızını, ahengini düzenleyen hareketlerdir Kol hareketleri yalnızca büyük harflerin yazımında kullanılır Omuzdan egemen olarak kalem kolla birlikte hareket ettirilir Yeniden aynı şekilde el kâğıt üstünde serçe ve yüzük parmağının tırnakları üzerinde kaydırılır Bu hareketler ilk yazma öğretiminde öğrenciye kalıcı bir güzel yazı yazabilme alışkanlığı kazandırmak için öğretilmesi gereken hareketlerdir Unutulmamalıdır oysa, her bir hareketin otomatikleşmesi için mutlaka egzersiz yerine getirmek gerekir *