Geyikli Baba hakkında bilgi
Geyikli Baba'nın 12751350 (H674750) yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir Azerbaycan'ın Hoy şehrinde dunyaya gelen Geyikli Baba Orhan Gazi devri Osmanlı evliyasındandır Bağdatlı Şeyh Ebu'lVefa hazretlerinin yolundan feyz aldı Aynı yoldaki Baba İlyas Horasani'den ilim oğrendi Zahiri, batıni ilimlerde ve tasavvuf yolunda kemal derecesine ulaştıktan sonra Rum ulkesine geldi DerhalAnadolu'nun en uc bolgesinde İslamiyeti yaymak icin carpışan ve gayret eden Osmanlı mucahid gazileri arasına katıldı Bursa'nın fethi sırasında bir geyiğe binmiş ve elinde altmış okkalık bir kılıc olduğu halde en on saflarda carpıştı Kalenin fethinde pekcok kerametleri goruldu Bu sebepten kendisine Geyikli Baba denildi
Fetihten sonra Keşiş (Ulu) Dağına yerleşti Buradaki dergahında kendi halinde yaşar, gelenlere dinini oğretir, şehre inmezdi Diğer taraftan Orhan Gazi ise Bursa'nın fethinde yardıma gelen evliyanın gonlunu almak, onların bereketli dualarına kavuşmak icin bir imaret yaptırdı Onları Bursa'ya davet etti Bu arada Bursa'nın fethinden sonra bir daha gormediği Geyikli Babanın da gelmesini istedi ve;
Eğer gelmezse, ben varıp elini opeyimdedi
Geyikli Babayı arayıp buldular Sultanın sozunu arz ettiler ve Bursa'ya davet ettiler Geyikli Baba bu davete rıza gostermedi
Sakın Orhan da gelmesin Dervişler gonul ehli olurlar, gozetirler Oyle bir vakitte varırlar ki, vardıkları zamanda ettikleri duanın kabUl olmasını arzu ederlerbuyurdu
Bari Orhan Gaziye dua etdediklerinde;
Biz onu hatırımızdan cıkarmıyoruz Her zaman devletine dua ile meşgUluz Onun İslamiyete hizmeti sebebiyle, sevgi ve muhabbeti kalbimizde taht kurmuşturdiye haber gonderdi
Aradan zaman gecti Geyikli Baba, dergahının yanından bir ağac dalı keserek omuzuna alıp yola revan oldu Doğru Bursa Hisarına vardı Padişah sarayına girip, avlu kapısının ic tarafına, getirdiği dalı dikmeye başladı Sultan Orhan Gaziye haber verdiler
Bir derviş gelmiş, saray avlusuna ağac dikerdediler
Sultan cıkıp hali gordu Bu dervişin Geyikli Baba olduğunu bildi Geyikli Baba, ağacı dikince doğruldu ve Orhan Gaziye;
Bu hatıramız burada kaldığı muddetce, dervişlerin duası senin ve neslinin uzerindedir Senin neslin ve devletin bu ağac gibi kok salacak, dalları cok uzaklara ulaşacak, evlatların dini İslama cok hizmet edeceklerdeyip; Koku sabit, dalları ise goktedirmealindeki, İbrahim sUresi 24 ayeti kerimesini okudu Az sonra da geldiği gibi gittiDiktiği ağac ulu bir cınar oldu O ağacın bugun Bursa'da hazreti Uftade'ye giden Kavaklı Caddedeki cınar ağacı olduğu soylenmektedir
Bir zaman sonra Orhan Gazi, Geyikli Babaya iadei ziyarette bulundu Ona;
İnegol ve cevresi senin tasarrufunda olsundedi
Mulk ve mal cenabı Hakk'ındır, ehline verir, biz O'nun ehli değiliz Mal, mulk ve sebeplere meyletmek, emir ve sultanlara gerektir Bizim gibi fukara kısmına, Allah adamlarına yakışmazdiye cevap verdi Padişah ısrar edince, kendisine hibe edilen yerlere bedel olarak, dergahının cevresinden az bir mikdarını dervişlere odunluk kabUl edip, Sultanın gonlunu aldı Orhan Gazi memnUn ve razı olup, pekcok dua aldı
Geyikli Baba bundan sonra yine Keşiş Dağındaki dergahında ibadet ve zikirle meşgUl oldu Sayısız talebe yetiştirdi Kendisinden nasihat almak ve duasına mazhar olmak isteyen pekcok kişi dergahına gelirdi Uludağ'ın doğu eteklerinde İnegol yakınlarında vefat edip oraya defnedildi Orhan Gazi tarafından kabri uzerine turbe yaptırıldı Sonradan yine Orhan Gazi tarafından turbe yanına bir cami ve dergah ilave edildiSevenleri cevresinde bir koy meydana getirdiler Kurdukları bu koye Baba Sultan adını verdiler Geyikli Baba Kulliyesi 1950 (H1369)den sonra yeniden restore edilip, onarıldı
Taşkopruzade merhum, Şakayıkı Nu'maniyye'sinde, Osmanlı'nın gulbahcesinde yetişen, Nu'man'ın (İmamı A'zam'ın) bulbullerini anlatırken, Geyikli Baba'dan da soz eder ve kabrini ziyaretle şereflendiğini soyler
Kabrini ziyaret ettim Kabrin yakınında bir mezar daha gordum Turbedardan bu mezarın kime ait olduğunu sordum Germiyanoğullarından saltanat sahibi bir kimseyken saltanatı terk edip, Geyikli Babanın hizmetine giren bir buyuğun mezarı olduğunu soyledidemekte ve zamanında Geyikli Babaya gosterilen itibarı ifade etmektedir
Geyikli Baba gazileriyle savaşlarada katılıp buyuk hizmetler yapardı O gunlerde Bursa kuşatma altında ve musluman askerler zor durumdayken Geyikli Baba imdada yetişir Rumlara devasa bir geyik uzerinde altmış okkalık bir kılıcla savaşan bu nur yuzlu cengaveri gorunce kalplerini bir korku kaplar, psikolojik olarak yıkılırlar ve teslimi konuşmaya başlarlar Geyikli Baba ordunun icindede boş durmaz maneviyatı yukseltmek icin sohbetler yapar Ozellikle Ashabı Kiramdan ve Ehli Beytin buyukluk ve asaletinden bahseder, askerlerle ilgilenirdi
Silsilei Nakşibendiyeden Hace Muhammed Baba Semmasi, Şeyh Edebali ve Hacı Bektaş Veli bu devrin buyuklerindendir
1) Aşıkpaşazade Tarihi (İstanbul 1332); s196
2) Şakayık Tercumesi (Mecdi Efendi); s31
3) KamUsulA'lam; c5, s3943
4) NefehatulUns; s690
5) BursaEvliyaları; s63
6) Guldestei Riyaziİrfan; s220
7) Tacu'tTevarih; c5, s9
8) İslam AlimleriAnsiklopedisi; c10, s127
9) Feyz Araştırma Ekibi 190 Sayı
Geyikli Baba'nın 12751350 (H674750) yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir Azerbaycan'ın Hoy şehrinde dunyaya gelen Geyikli Baba Orhan Gazi devri Osmanlı evliyasındandır Bağdatlı Şeyh Ebu'lVefa hazretlerinin yolundan feyz aldı Aynı yoldaki Baba İlyas Horasani'den ilim oğrendi Zahiri, batıni ilimlerde ve tasavvuf yolunda kemal derecesine ulaştıktan sonra Rum ulkesine geldi DerhalAnadolu'nun en uc bolgesinde İslamiyeti yaymak icin carpışan ve gayret eden Osmanlı mucahid gazileri arasına katıldı Bursa'nın fethi sırasında bir geyiğe binmiş ve elinde altmış okkalık bir kılıc olduğu halde en on saflarda carpıştı Kalenin fethinde pekcok kerametleri goruldu Bu sebepten kendisine Geyikli Baba denildi
Fetihten sonra Keşiş (Ulu) Dağına yerleşti Buradaki dergahında kendi halinde yaşar, gelenlere dinini oğretir, şehre inmezdi Diğer taraftan Orhan Gazi ise Bursa'nın fethinde yardıma gelen evliyanın gonlunu almak, onların bereketli dualarına kavuşmak icin bir imaret yaptırdı Onları Bursa'ya davet etti Bu arada Bursa'nın fethinden sonra bir daha gormediği Geyikli Babanın da gelmesini istedi ve;
Eğer gelmezse, ben varıp elini opeyimdedi
Geyikli Babayı arayıp buldular Sultanın sozunu arz ettiler ve Bursa'ya davet ettiler Geyikli Baba bu davete rıza gostermedi
Sakın Orhan da gelmesin Dervişler gonul ehli olurlar, gozetirler Oyle bir vakitte varırlar ki, vardıkları zamanda ettikleri duanın kabUl olmasını arzu ederlerbuyurdu
Bari Orhan Gaziye dua etdediklerinde;
Biz onu hatırımızdan cıkarmıyoruz Her zaman devletine dua ile meşgUluz Onun İslamiyete hizmeti sebebiyle, sevgi ve muhabbeti kalbimizde taht kurmuşturdiye haber gonderdi
Aradan zaman gecti Geyikli Baba, dergahının yanından bir ağac dalı keserek omuzuna alıp yola revan oldu Doğru Bursa Hisarına vardı Padişah sarayına girip, avlu kapısının ic tarafına, getirdiği dalı dikmeye başladı Sultan Orhan Gaziye haber verdiler
Bir derviş gelmiş, saray avlusuna ağac dikerdediler
Sultan cıkıp hali gordu Bu dervişin Geyikli Baba olduğunu bildi Geyikli Baba, ağacı dikince doğruldu ve Orhan Gaziye;
Bu hatıramız burada kaldığı muddetce, dervişlerin duası senin ve neslinin uzerindedir Senin neslin ve devletin bu ağac gibi kok salacak, dalları cok uzaklara ulaşacak, evlatların dini İslama cok hizmet edeceklerdeyip; Koku sabit, dalları ise goktedirmealindeki, İbrahim sUresi 24 ayeti kerimesini okudu Az sonra da geldiği gibi gittiDiktiği ağac ulu bir cınar oldu O ağacın bugun Bursa'da hazreti Uftade'ye giden Kavaklı Caddedeki cınar ağacı olduğu soylenmektedir
Bir zaman sonra Orhan Gazi, Geyikli Babaya iadei ziyarette bulundu Ona;
İnegol ve cevresi senin tasarrufunda olsundedi
Mulk ve mal cenabı Hakk'ındır, ehline verir, biz O'nun ehli değiliz Mal, mulk ve sebeplere meyletmek, emir ve sultanlara gerektir Bizim gibi fukara kısmına, Allah adamlarına yakışmazdiye cevap verdi Padişah ısrar edince, kendisine hibe edilen yerlere bedel olarak, dergahının cevresinden az bir mikdarını dervişlere odunluk kabUl edip, Sultanın gonlunu aldı Orhan Gazi memnUn ve razı olup, pekcok dua aldı
Geyikli Baba bundan sonra yine Keşiş Dağındaki dergahında ibadet ve zikirle meşgUl oldu Sayısız talebe yetiştirdi Kendisinden nasihat almak ve duasına mazhar olmak isteyen pekcok kişi dergahına gelirdi Uludağ'ın doğu eteklerinde İnegol yakınlarında vefat edip oraya defnedildi Orhan Gazi tarafından kabri uzerine turbe yaptırıldı Sonradan yine Orhan Gazi tarafından turbe yanına bir cami ve dergah ilave edildiSevenleri cevresinde bir koy meydana getirdiler Kurdukları bu koye Baba Sultan adını verdiler Geyikli Baba Kulliyesi 1950 (H1369)den sonra yeniden restore edilip, onarıldı
Taşkopruzade merhum, Şakayıkı Nu'maniyye'sinde, Osmanlı'nın gulbahcesinde yetişen, Nu'man'ın (İmamı A'zam'ın) bulbullerini anlatırken, Geyikli Baba'dan da soz eder ve kabrini ziyaretle şereflendiğini soyler
Kabrini ziyaret ettim Kabrin yakınında bir mezar daha gordum Turbedardan bu mezarın kime ait olduğunu sordum Germiyanoğullarından saltanat sahibi bir kimseyken saltanatı terk edip, Geyikli Babanın hizmetine giren bir buyuğun mezarı olduğunu soyledidemekte ve zamanında Geyikli Babaya gosterilen itibarı ifade etmektedir
Geyikli Baba gazileriyle savaşlarada katılıp buyuk hizmetler yapardı O gunlerde Bursa kuşatma altında ve musluman askerler zor durumdayken Geyikli Baba imdada yetişir Rumlara devasa bir geyik uzerinde altmış okkalık bir kılıcla savaşan bu nur yuzlu cengaveri gorunce kalplerini bir korku kaplar, psikolojik olarak yıkılırlar ve teslimi konuşmaya başlarlar Geyikli Baba ordunun icindede boş durmaz maneviyatı yukseltmek icin sohbetler yapar Ozellikle Ashabı Kiramdan ve Ehli Beytin buyukluk ve asaletinden bahseder, askerlerle ilgilenirdi
Silsilei Nakşibendiyeden Hace Muhammed Baba Semmasi, Şeyh Edebali ve Hacı Bektaş Veli bu devrin buyuklerindendir
1) Aşıkpaşazade Tarihi (İstanbul 1332); s196
2) Şakayık Tercumesi (Mecdi Efendi); s31
3) KamUsulA'lam; c5, s3943
4) NefehatulUns; s690
5) BursaEvliyaları; s63
6) Guldestei Riyaziİrfan; s220
7) Tacu'tTevarih; c5, s9
8) İslam AlimleriAnsiklopedisi; c10, s127
9) Feyz Araştırma Ekibi 190 Sayı