hz aişe kimdir,hz aişe nin hayatı
Hz ÂISE (ra)
606 Mekke doğumlu, Hz Ebubekir'in kızı ve Hz Muhammed'in ikinci eşi Tam adı Ayşe Binti Ebubekir'dir
Babasının yolundan artan bir şekilde İslamiyet'i ilk kabul edenlerin aralarında yer aldı
Allah Resulü Hz Muhammed (sas)'e birincil iman eden onun en sadik arkadasi Hz Ebu Bekr esSiddîk'in kizi ve Hz Peygamber'in zevcesi Hicret'ten dokuz veya on sene önce Mekkei Mükerreme'de dogdu Annesi Ümmi Rûmân binti Âmir ibn Umeyr'dir Hz Âise çok minik yasta müslüman olmustur
Resulullah, ilk zevcesi Hatîcetü'lKübrâ hayatta iken baska bir kadinla evlenmemisti Onun vefatindan sonra bir süre daha evlenmedi Resulullah, Hatice (ra)'in ölümüne çok üzüldü Osman ibn Maz'un'un hanimi Havle binti Baskın, Resulullah'a gelerek Ebu Bekr esSiddîk'in kizi Âise ile evlenmesini teklif etti Daha Sonra da Resulullah adina Ebu Bekr'e giderek kizi Âise'yi istedi
Hz Âise'nin Resulullah'a nikâhlanmasi Hicret'ten iki ya da üç yıl önce oldu Kaynaklar, bu nikâhlanma sirasinda Hz Âise'nin yasinin küçük oldugunu kaydetmektedir Nikâhin kiyilmasindan iki yil kadar zaman geçtikten sonradan zifâf vukû bulmustur Hz Âise'nin o vakit dokuz veya on bir yasinda oldugu rivayet edilmektedir Bu rivayetleri bazi tarihçiler cerhetmekte ve Âise validemizin evlendikleri zaman daha büyük oldugunu ileri sürmektedirler Âise validemizden rivayet edilen bir hadiste, Hz Cebrâil Âise'nin resmini ipekli bir hirka içinde Resulullah'a getirmis ve Bu, senin dünya ve ahirette zevcendirdemisti Hz Peygamber (sas)'in bâkire olarak nikâhladiklari tek zevcesi vâlidemiz Hz Âise'dir Resulullah onu çok severdi Ona 'Hümeyra' lâkabini vermis ve: Dininizin yarisini bu Hümeyra'dan alinizbuyurmuslardir Hazreti Âise, Medine'de Peygamberimizin muharebelerine katildi ve diger sahâbe hanimlari gibi harpte yaralilarin tedavisiyle şahsen mesgul oldu Uhud gazâsinda sirtinda su ve gıda tasiyip yardim için Peygamber Efendimizin hep yaninda kalmisti Hatta, peygamberimizin Uhud'da müsriklerin taslariyla yaralanan kutsal yüzlerine, hasir yakip, külünü basarak kanlarinin durmasini saglamisti Hz Âise bir ara Uhud'da kiliçla cepheye gitmek istemisse de, Resulullah buna müsaade etmemistir
Âise 1415 yaslarinda iken Benu Mustalik (Müreysi') gazâsina Resulullah'la beraber katildi Gazâ dönüsü tuvalet için geride kalmasi yüzünden iftiraya ugradi; savasa ganimet için katilan münafiklar Hz Âise'nin, gecikmesi sebebiyle, kâfilenin ardindan yaninda Ashabtan Safvan ile birlikte geldigini görür görmez bunu fena sözlerle ve çirkin bir sekilde yorumladilar Yolda bu dedikodulara bazi müslümanlar da karisinca Hz Âise fazla üzüldü; Medine'ye gelince hastalandi kötüleme, rivayet etrafa yayilmisti Atesi yükselerek yataga düstü bu arada kendisini pozitif aramayan Rasûlullah'tan müsade can atarak babasi Ebû Bekir'in evine gitti Orada bir müddet kaldi; sabirla bekledi giderken Rasûlullah diger hanimlarina ve sahâbeden en yakinlarina Âise'nin durumunun ne olabilecegini sordu Tümü de Hz Âise'nin temiz ve suçsuz oldugunu söylediler; Peygamberini fenaliklardan koruyan Cenâbi Adalet, size böyle bir seyi revâ görmez, sabreyleyindediler
Aradan bir ay gibi uzun bir zaman geçinceye değin danismalarini sabirla sürdüren Resulullah, sonunda Hz Ebû Bekir'in evine ugradi Hz Âise'yi, anne, babasi ve sahâbeden bir hanimla aglar buldu: Ya Âise, senin için bana söyle söyle söylediler Eger sen, dedikleri gibi degilsen; Allah'u Teâlâ yakinda senin dogrulugunu tasdik eder Eger bir günah islediysen, pişmanlık ve istigfar eyle! Allah'u Teâlâ, günahina pişmanlık edenlerin tövbesini kabul eder buyurdular Resulullah'in mübarek sesini isitince aglamayi kesen Hz Âise babasina bakip cevap vermesini istedi Hz Ebû Bekir ve Âise'nin annesi böyle söylentilere ve dedikodu yapanlara yalnızca sasirdiklarini söylediler Hz Âise ise: Allah'u Teâlâ'ya yemin ederim ama kulaginiza gelen lâflarin tümü yalandir, iftiradir, Allah biliyor ancak benim bir seyden haberim yoktur Yapmadigim bir seye evet dedigimde kendime kötüleme etmis olurum Dayanmak iyidir Onlarin söyledigi sey için Allah'u Teâlâ'dan yardim bekliyorumdedi Günahsiz oldugundan, kalbinin temizligi ile ve kendinden kesin olarak bekledi
Bu sirada Hz Peygamber (sas)'in yüzünde vahiy alâmetleri belirdi Hz Ebû Bekir, Resulullah'in basinin altina bir yastik koyup üzerine çarsaf örterek beklediler Vahiy tamamlaninca Resulullah terlemis yüzünü örtünün altindan kaldirarak: Müjdeler olsun sana ey Âise! Allah'u Teâlâ seni temize çikardi Senin pak olduguna sahit oldudeyip Kur'an'daki Nûr Suresinden, o an nazil olunan 10 ayeti okudu Hz Ebû Bekir derhal kalkip kizi Âise'yi basindan öptü, Kalk, Resulullah'a tesekkür etdedi Kendisi için ayet inecegini aklindan geçirmeyen Âise saskinlik içinde: Hayir kalkmam baba vallahi kalkmam Allah'u Teâlâ'dan baskasina sükretmem Çünkü Rabbim beni Ayeti Kerîme ile methettidedi Fakat, fazla sevindi iftirada bulunanlar zamanla hakîr ve zelîl oldular
Peygamberimiz (sas) 632 senesinde hastalaninca son gününü Hz Âise validemizin evinde geçirdi Rebiü'levvel ayinin onikinci pazartesi günü ögleden önce mübarek basi, Hz Âise validemizin gögsüne yaslanmis oldugu halde vefat etti Resulullah'in vefatindan daha sonra Ashâbi Kirâm, Hz Aise validemize müminlerin annesi adini vererek, ona büyük hürmet göstermislerdir Hz Âise de, sahâbe içinde, kirk yila yakin bir müddet daha yasamis ve böylece çok hadis rivayet etmistir
Hz Âise'nin bu son kirk yillik hayatindaki en manâlı olay; Cemel Vak'asi'dir Hz Osman'in karisiklik çikaran entrikaci asiler tarafindan sehid edilmesinden sonra halîfe olan Hz Ali, katilleri bulmak ve kisas yapmak hususunda günün sartlari geregi olarak sabirla hareket etmeyi uygun bulmustu Bu yumusak davranistan yüz bulan asiler taskinliklarini artirarak fenaliklarina devam ettiler
Şart böyle endise verici bir hâl alinca Ashâbi Kiram'in büyüklerinden bir kismi (Talha, Zübeyr) Mekke'ye artan bir şekilde o sirada hac için orada yer alan Hz Âise'yi ziyaret edip, olaylara el koymasini ve kendilerine yardimci olmasini istediler Hz Âise de; acele etmemelerini, sabirla bir köseye çekilip Hz Ali'ye yardimci olmalarini nasihat etti Ashâbi Kirâm'in büyükleri de Hz Âise'nin tavsiyesine uyarak, askerleriyle Irak ve Basra'ya gitmeyi uygun gördüler Hz Âise'ye de: Ortalik düzelinceye ve halifeye kavusuncaya dek bizimle beraber bulun, bize takviye ol, çünkü sen müslümanlarin annesi ve Resulullah'in muhterem zevcesisin, herkes seni sayar dediler Hz Âise de, müslümanlarin sıcacık etmesi ve Ashâbi Kirâm'in korunmasi için onlarla birlikte Basra'ya hareket etti Bu gidisi asiler, Hz Ali'ye baska türlü anlattilar bu arada Hz Ali'yi de zorlayarak Basra'ya gitmesini sagladilar Hz Ali de Basra'ya gelince Hz Âise'ye bir haberci yollayarak, olaylar ve yolculugu hakkindaki düsüncelerini sordu Hz Âise, fitneyi durdurmak ve sulhu saglamak için Basra'ya geldigini; öncelikle katillerin yakalanmasini istediklerini halife Hz Ali'ye bildirdi Bu görüsü Hz Ali de uygun bularak sevindi Memnun olan her iki taraf üç gün sonra birlesmeyi kararlastirdilar
Bu baris haberini ve memnunlugu isiten münafiklar birlesmeye önlemek için, gece karanlik basinca, her iki tarafa da ayri ayri askerlerle saldirdilar Taraflara da: Bakin, karsinizdakiler sözünde durmadideyip bu gece baskini ile ortaligi karistirdilar Karanlikta neye ugradiklarini bilemeyen müslümanlar harb etmeye basladilar Her iki taraf da karsisindakini suçluyordu iste bu iki müslüman grup arasinda meydana gelen çatismaya Cemel vak'asi denir
Bu vak'ada Hz Aise'nin ictihadi Hz Ali'nin ictihadina uymamisti Buna ragmen galib olan Hz Ali, müminlere anneligi Kur'lahzai Kerim ayeti ile sabit olan Hz Aise'ye ikram ve izzette bulundu Ali'yi hoşuna gitmek imandandirhadisini haber veren Hz Âise de Hz Ali'yi çok severdi daha sonra Hz Ali'nin sehâdetine üzüldü ve fazla agladi Çünkü, sahâbiler birbirlerini çok severlerdi
Hayatinin son devrelerini müctehid olarak bilhassa kadinlara bile bile hallere dair fikhî hükümlerde fetvalar vererek geçirdi 676 yilinda Medinei Münevvere'de vefat etti Cenazesini Ashâbtan Ebû Hureyre (ra) kildirdi Vasiyyeti üstüne Medine'de elBakî' kabristanina defnedildi Ufak yaslarda iken Âise'nin egitim ve ögretimiyle kanımca babasi Hz Ebû Bekir (ra) ilgilenmistir Bütün müminlerin annesi olan Âise validemiz daha ufak yaslarda iken okuma yazma ögrenmis, zekâsi ve kabiliyeti ile etrafinin dikkatini çekmistir Ögrendiklerini unutmaz, ezbere tekrar ederdi Hafizasi fazla kuvvetli idi Akilli, akıllı, âlime, edibe, iffet sahibi bir hanim idi Öyle fazla konulari siirle anlatan sanatkârca bir ifadeye sahipti Ashâb, karakter ve hâfizasina güvendikleri ayeti kerime ile övüldügünü bildikleri için birçok meseleyi ondan sorar ve ögrenirlerdi
Hz Âise vâlidemiz babasi Hz Ebû Bekir ve Hz Ömer, Hz Osman'in hilâfetleri zamaninda Hz Peygamber'den isittiklerini müslümanlara anlatti Devamli oruç tutar ve her zaman gece namazi kilardi Hz Âise fikih ve ictihadda keskin, adaleli görüse sahiptir Fikih ilminin kurucularindan sayilir Devrinin üstün âlimlerinden ve Fukahâi Seb'a*dandir
Hz Âise, güzel ahlâkli, acınacak şey doymuş, cömert ve ibadete düskün, fazla akıllı bir sahâbiydi Hepsinin basinda en mümtaz vasfi ise islâm'a ve ilme olan büyük hizmeti idi Müslüman bilginler arasinda yaygin bir rivayete tarafından fikih ve dinî ilimlerin dörtte birini Hz Âise nakletmistir
Ebû Mûsa elEs'ârî: Bizler, müskül bir mesele ile karsilastigimizda gider Hz Âise'ye sorardikdemistir
Abdurrahman b Avf'in oglu Ebû Seleme: Resulullah'in sünnetini Hz Âise'den daha iyi haberdar olan; dinde derinlesmis, Ayeti Kerîme'lere bu derece vâkif ve sebebi nüzulleri bilen, ferâiz ilminde mâhir bir kimseyi görmedimdemistir
Hakkinda imam Zührî: Eger zamaninin tüm âlimlerinin ve peygamberimizin diger zevcelerinin ilmi bir araya toplansa, Hz Âise'nin ilmi yine daha agir basardiderdi
Atâ b Ebî Rebâh; Hz Âise, ashâb içinde en fazla fikih haberdar olan, isabetli rey bakimindan en ileri gelen bir kimse ididemistir
Tabiinden Mesruk; Allah'a ant ederim oysa, Ashâbi Kirâm'in ileri gelenlerden bir çogu gelir Hz Âise'den Ferâiz'e ait sorular sorar ve ögrenirlerdidemistir
Hz Âise Peygamberimizden ikibinikiyüzon hadîs söylenti etmistir Kendisinden de Ashâb ve Tabiin'den bir çok kimse hadîs nakletmislerdir Sahih hadis kitaplari Hz Âise'nin fetvalari ile doludur Ahmet b Hanbel Müsned adli eserinde de Âise'nin rivayet ettigi hadislerinden uzun uzun bahseder
Hz Âise'nin naklettigi hadislerden bazilari:
Ey Âise, Allah, kullarina lutf ile muamele edicidir Her iste yumusak davranilmasini sever
Her gün yirmi kere ölümü düsünen kimse, sehidlerin derecesini bulur
Resuli Ekrem (sas) 'in en ziyade hoslandigi ibadet, devamli olani idi, eksik olsa bile
Sekir (sarhosluk) veren her içki haramdir
Hazreti Peygamber (sas) söyle buyurmustur: Cebrâil hiç durmaz komsu hakkina hürmet olunmasini bana nasihat ederdi Hatta ben yakinda komsuyu mirasçi kilacak sandim
Kaynak: Samil Islam ansiklopedisi *
Hz ÂISE (ra)
606 Mekke doğumlu, Hz Ebubekir'in kızı ve Hz Muhammed'in ikinci eşi Tam adı Ayşe Binti Ebubekir'dir
Babasının yolundan artan bir şekilde İslamiyet'i ilk kabul edenlerin aralarında yer aldı
Allah Resulü Hz Muhammed (sas)'e birincil iman eden onun en sadik arkadasi Hz Ebu Bekr esSiddîk'in kizi ve Hz Peygamber'in zevcesi Hicret'ten dokuz veya on sene önce Mekkei Mükerreme'de dogdu Annesi Ümmi Rûmân binti Âmir ibn Umeyr'dir Hz Âise çok minik yasta müslüman olmustur
Resulullah, ilk zevcesi Hatîcetü'lKübrâ hayatta iken baska bir kadinla evlenmemisti Onun vefatindan sonra bir süre daha evlenmedi Resulullah, Hatice (ra)'in ölümüne çok üzüldü Osman ibn Maz'un'un hanimi Havle binti Baskın, Resulullah'a gelerek Ebu Bekr esSiddîk'in kizi Âise ile evlenmesini teklif etti Daha Sonra da Resulullah adina Ebu Bekr'e giderek kizi Âise'yi istedi
Hz Âise'nin Resulullah'a nikâhlanmasi Hicret'ten iki ya da üç yıl önce oldu Kaynaklar, bu nikâhlanma sirasinda Hz Âise'nin yasinin küçük oldugunu kaydetmektedir Nikâhin kiyilmasindan iki yil kadar zaman geçtikten sonradan zifâf vukû bulmustur Hz Âise'nin o vakit dokuz veya on bir yasinda oldugu rivayet edilmektedir Bu rivayetleri bazi tarihçiler cerhetmekte ve Âise validemizin evlendikleri zaman daha büyük oldugunu ileri sürmektedirler Âise validemizden rivayet edilen bir hadiste, Hz Cebrâil Âise'nin resmini ipekli bir hirka içinde Resulullah'a getirmis ve Bu, senin dünya ve ahirette zevcendirdemisti Hz Peygamber (sas)'in bâkire olarak nikâhladiklari tek zevcesi vâlidemiz Hz Âise'dir Resulullah onu çok severdi Ona 'Hümeyra' lâkabini vermis ve: Dininizin yarisini bu Hümeyra'dan alinizbuyurmuslardir Hazreti Âise, Medine'de Peygamberimizin muharebelerine katildi ve diger sahâbe hanimlari gibi harpte yaralilarin tedavisiyle şahsen mesgul oldu Uhud gazâsinda sirtinda su ve gıda tasiyip yardim için Peygamber Efendimizin hep yaninda kalmisti Hatta, peygamberimizin Uhud'da müsriklerin taslariyla yaralanan kutsal yüzlerine, hasir yakip, külünü basarak kanlarinin durmasini saglamisti Hz Âise bir ara Uhud'da kiliçla cepheye gitmek istemisse de, Resulullah buna müsaade etmemistir
Âise 1415 yaslarinda iken Benu Mustalik (Müreysi') gazâsina Resulullah'la beraber katildi Gazâ dönüsü tuvalet için geride kalmasi yüzünden iftiraya ugradi; savasa ganimet için katilan münafiklar Hz Âise'nin, gecikmesi sebebiyle, kâfilenin ardindan yaninda Ashabtan Safvan ile birlikte geldigini görür görmez bunu fena sözlerle ve çirkin bir sekilde yorumladilar Yolda bu dedikodulara bazi müslümanlar da karisinca Hz Âise fazla üzüldü; Medine'ye gelince hastalandi kötüleme, rivayet etrafa yayilmisti Atesi yükselerek yataga düstü bu arada kendisini pozitif aramayan Rasûlullah'tan müsade can atarak babasi Ebû Bekir'in evine gitti Orada bir müddet kaldi; sabirla bekledi giderken Rasûlullah diger hanimlarina ve sahâbeden en yakinlarina Âise'nin durumunun ne olabilecegini sordu Tümü de Hz Âise'nin temiz ve suçsuz oldugunu söylediler; Peygamberini fenaliklardan koruyan Cenâbi Adalet, size böyle bir seyi revâ görmez, sabreyleyindediler
Aradan bir ay gibi uzun bir zaman geçinceye değin danismalarini sabirla sürdüren Resulullah, sonunda Hz Ebû Bekir'in evine ugradi Hz Âise'yi, anne, babasi ve sahâbeden bir hanimla aglar buldu: Ya Âise, senin için bana söyle söyle söylediler Eger sen, dedikleri gibi degilsen; Allah'u Teâlâ yakinda senin dogrulugunu tasdik eder Eger bir günah islediysen, pişmanlık ve istigfar eyle! Allah'u Teâlâ, günahina pişmanlık edenlerin tövbesini kabul eder buyurdular Resulullah'in mübarek sesini isitince aglamayi kesen Hz Âise babasina bakip cevap vermesini istedi Hz Ebû Bekir ve Âise'nin annesi böyle söylentilere ve dedikodu yapanlara yalnızca sasirdiklarini söylediler Hz Âise ise: Allah'u Teâlâ'ya yemin ederim ama kulaginiza gelen lâflarin tümü yalandir, iftiradir, Allah biliyor ancak benim bir seyden haberim yoktur Yapmadigim bir seye evet dedigimde kendime kötüleme etmis olurum Dayanmak iyidir Onlarin söyledigi sey için Allah'u Teâlâ'dan yardim bekliyorumdedi Günahsiz oldugundan, kalbinin temizligi ile ve kendinden kesin olarak bekledi
Bu sirada Hz Peygamber (sas)'in yüzünde vahiy alâmetleri belirdi Hz Ebû Bekir, Resulullah'in basinin altina bir yastik koyup üzerine çarsaf örterek beklediler Vahiy tamamlaninca Resulullah terlemis yüzünü örtünün altindan kaldirarak: Müjdeler olsun sana ey Âise! Allah'u Teâlâ seni temize çikardi Senin pak olduguna sahit oldudeyip Kur'an'daki Nûr Suresinden, o an nazil olunan 10 ayeti okudu Hz Ebû Bekir derhal kalkip kizi Âise'yi basindan öptü, Kalk, Resulullah'a tesekkür etdedi Kendisi için ayet inecegini aklindan geçirmeyen Âise saskinlik içinde: Hayir kalkmam baba vallahi kalkmam Allah'u Teâlâ'dan baskasina sükretmem Çünkü Rabbim beni Ayeti Kerîme ile methettidedi Fakat, fazla sevindi iftirada bulunanlar zamanla hakîr ve zelîl oldular
Peygamberimiz (sas) 632 senesinde hastalaninca son gününü Hz Âise validemizin evinde geçirdi Rebiü'levvel ayinin onikinci pazartesi günü ögleden önce mübarek basi, Hz Âise validemizin gögsüne yaslanmis oldugu halde vefat etti Resulullah'in vefatindan daha sonra Ashâbi Kirâm, Hz Aise validemize müminlerin annesi adini vererek, ona büyük hürmet göstermislerdir Hz Âise de, sahâbe içinde, kirk yila yakin bir müddet daha yasamis ve böylece çok hadis rivayet etmistir
Hz Âise'nin bu son kirk yillik hayatindaki en manâlı olay; Cemel Vak'asi'dir Hz Osman'in karisiklik çikaran entrikaci asiler tarafindan sehid edilmesinden sonra halîfe olan Hz Ali, katilleri bulmak ve kisas yapmak hususunda günün sartlari geregi olarak sabirla hareket etmeyi uygun bulmustu Bu yumusak davranistan yüz bulan asiler taskinliklarini artirarak fenaliklarina devam ettiler
Şart böyle endise verici bir hâl alinca Ashâbi Kiram'in büyüklerinden bir kismi (Talha, Zübeyr) Mekke'ye artan bir şekilde o sirada hac için orada yer alan Hz Âise'yi ziyaret edip, olaylara el koymasini ve kendilerine yardimci olmasini istediler Hz Âise de; acele etmemelerini, sabirla bir köseye çekilip Hz Ali'ye yardimci olmalarini nasihat etti Ashâbi Kirâm'in büyükleri de Hz Âise'nin tavsiyesine uyarak, askerleriyle Irak ve Basra'ya gitmeyi uygun gördüler Hz Âise'ye de: Ortalik düzelinceye ve halifeye kavusuncaya dek bizimle beraber bulun, bize takviye ol, çünkü sen müslümanlarin annesi ve Resulullah'in muhterem zevcesisin, herkes seni sayar dediler Hz Âise de, müslümanlarin sıcacık etmesi ve Ashâbi Kirâm'in korunmasi için onlarla birlikte Basra'ya hareket etti Bu gidisi asiler, Hz Ali'ye baska türlü anlattilar bu arada Hz Ali'yi de zorlayarak Basra'ya gitmesini sagladilar Hz Ali de Basra'ya gelince Hz Âise'ye bir haberci yollayarak, olaylar ve yolculugu hakkindaki düsüncelerini sordu Hz Âise, fitneyi durdurmak ve sulhu saglamak için Basra'ya geldigini; öncelikle katillerin yakalanmasini istediklerini halife Hz Ali'ye bildirdi Bu görüsü Hz Ali de uygun bularak sevindi Memnun olan her iki taraf üç gün sonra birlesmeyi kararlastirdilar
Bu baris haberini ve memnunlugu isiten münafiklar birlesmeye önlemek için, gece karanlik basinca, her iki tarafa da ayri ayri askerlerle saldirdilar Taraflara da: Bakin, karsinizdakiler sözünde durmadideyip bu gece baskini ile ortaligi karistirdilar Karanlikta neye ugradiklarini bilemeyen müslümanlar harb etmeye basladilar Her iki taraf da karsisindakini suçluyordu iste bu iki müslüman grup arasinda meydana gelen çatismaya Cemel vak'asi denir
Bu vak'ada Hz Aise'nin ictihadi Hz Ali'nin ictihadina uymamisti Buna ragmen galib olan Hz Ali, müminlere anneligi Kur'lahzai Kerim ayeti ile sabit olan Hz Aise'ye ikram ve izzette bulundu Ali'yi hoşuna gitmek imandandirhadisini haber veren Hz Âise de Hz Ali'yi çok severdi daha sonra Hz Ali'nin sehâdetine üzüldü ve fazla agladi Çünkü, sahâbiler birbirlerini çok severlerdi
Hayatinin son devrelerini müctehid olarak bilhassa kadinlara bile bile hallere dair fikhî hükümlerde fetvalar vererek geçirdi 676 yilinda Medinei Münevvere'de vefat etti Cenazesini Ashâbtan Ebû Hureyre (ra) kildirdi Vasiyyeti üstüne Medine'de elBakî' kabristanina defnedildi Ufak yaslarda iken Âise'nin egitim ve ögretimiyle kanımca babasi Hz Ebû Bekir (ra) ilgilenmistir Bütün müminlerin annesi olan Âise validemiz daha ufak yaslarda iken okuma yazma ögrenmis, zekâsi ve kabiliyeti ile etrafinin dikkatini çekmistir Ögrendiklerini unutmaz, ezbere tekrar ederdi Hafizasi fazla kuvvetli idi Akilli, akıllı, âlime, edibe, iffet sahibi bir hanim idi Öyle fazla konulari siirle anlatan sanatkârca bir ifadeye sahipti Ashâb, karakter ve hâfizasina güvendikleri ayeti kerime ile övüldügünü bildikleri için birçok meseleyi ondan sorar ve ögrenirlerdi
Hz Âise vâlidemiz babasi Hz Ebû Bekir ve Hz Ömer, Hz Osman'in hilâfetleri zamaninda Hz Peygamber'den isittiklerini müslümanlara anlatti Devamli oruç tutar ve her zaman gece namazi kilardi Hz Âise fikih ve ictihadda keskin, adaleli görüse sahiptir Fikih ilminin kurucularindan sayilir Devrinin üstün âlimlerinden ve Fukahâi Seb'a*dandir
Hz Âise, güzel ahlâkli, acınacak şey doymuş, cömert ve ibadete düskün, fazla akıllı bir sahâbiydi Hepsinin basinda en mümtaz vasfi ise islâm'a ve ilme olan büyük hizmeti idi Müslüman bilginler arasinda yaygin bir rivayete tarafından fikih ve dinî ilimlerin dörtte birini Hz Âise nakletmistir
Ebû Mûsa elEs'ârî: Bizler, müskül bir mesele ile karsilastigimizda gider Hz Âise'ye sorardikdemistir
Abdurrahman b Avf'in oglu Ebû Seleme: Resulullah'in sünnetini Hz Âise'den daha iyi haberdar olan; dinde derinlesmis, Ayeti Kerîme'lere bu derece vâkif ve sebebi nüzulleri bilen, ferâiz ilminde mâhir bir kimseyi görmedimdemistir
Hakkinda imam Zührî: Eger zamaninin tüm âlimlerinin ve peygamberimizin diger zevcelerinin ilmi bir araya toplansa, Hz Âise'nin ilmi yine daha agir basardiderdi
Atâ b Ebî Rebâh; Hz Âise, ashâb içinde en fazla fikih haberdar olan, isabetli rey bakimindan en ileri gelen bir kimse ididemistir
Tabiinden Mesruk; Allah'a ant ederim oysa, Ashâbi Kirâm'in ileri gelenlerden bir çogu gelir Hz Âise'den Ferâiz'e ait sorular sorar ve ögrenirlerdidemistir
Hz Âise Peygamberimizden ikibinikiyüzon hadîs söylenti etmistir Kendisinden de Ashâb ve Tabiin'den bir çok kimse hadîs nakletmislerdir Sahih hadis kitaplari Hz Âise'nin fetvalari ile doludur Ahmet b Hanbel Müsned adli eserinde de Âise'nin rivayet ettigi hadislerinden uzun uzun bahseder
Hz Âise'nin naklettigi hadislerden bazilari:
Ey Âise, Allah, kullarina lutf ile muamele edicidir Her iste yumusak davranilmasini sever
Her gün yirmi kere ölümü düsünen kimse, sehidlerin derecesini bulur
Resuli Ekrem (sas) 'in en ziyade hoslandigi ibadet, devamli olani idi, eksik olsa bile
Sekir (sarhosluk) veren her içki haramdir
Hazreti Peygamber (sas) söyle buyurmustur: Cebrâil hiç durmaz komsu hakkina hürmet olunmasini bana nasihat ederdi Hatta ben yakinda komsuyu mirasçi kilacak sandim
Kaynak: Samil Islam ansiklopedisi *
