Kan uyuşmazlığı adından da anlaşılacağı üzere anne ve babanın kan grupları arasında uygunsuzluk olmasıdır
İnsan kan grupları A, B, AB, ve O olarak 4 türdür Bunun yanı sıra D faktörü adı verilen Rh faktörü de pozitif ya da negatif olabilirAnne karnındaki bebeğin uyuşmazlıktan etkilenebilmesi için bebeğin kan grubu ile anneninkinin uyumsuz olması, bebeğin kanının anne kanı ile temas etmesi, ve annenin bağışıklık sisteminin bu duruma cevap olarak antikor üretmesi gerekir
En sık rastlanılan uygunsuzluk Rh uygunsuzluğudurBu durumda baba Rh(+) iken anne Rh()dirEğer bebek de Rh (+) olursa bebeğin kanındaki bu Rh faktörü anne kanına geçer ve annenin bağışıklık sitemi Rh faktörünü ortadan kaldırmak için antikor adı verilen maddeler üretirBu nedenle ilk bebek durumdan etkilenmezRh uygunsuzluğundan sadece baba pozitif anne negatif iken söz edilebilirBaba negatif anne pozitif ise uyuşmazlık önemli değildir
Etki Mekanizması
Rh uygunsuzluğu varlığında (anne () baba (+)) eğer bebek de pozitif ise doğum esnasında anne kanı ile bebeğin kanı temas eder ve anne kanına Rh faktörü geçerAnne buna anti Rh üreterek cevap verir Bir sonraki bebek eğer Rh (+) olur ise anne kanındaki bu anti Rh lar bebeğe geçer ve bebeğin kanında çökelmelere neden olurBazı durumlarda anne ve bebek kanı doğumdan önce de temas edebilir
Kan Uyuşmazlığı Belirtileri Nelerdir?
Kan uyuşmazığında eğer bebek etkilenmiş işe anneden geçen antiRh lar bebeğin kan hücrelerinin parçalanmasına ve çökelmesine neden olurBu durumda bebekte kansızlık yani anemi görülürBuna bağlı olarak ultrasonda bebekte hidrops adı verilen durum tespit edilir Bebekteki anemi sonucu kalp yetmezliği ve vücut boşuklarında biriken sıvı hidrops tablosunun nedenidirHastalığın şiddetine ve yok edilen kan hücrelerinin miktarına bağğlı olarak bebekte anne karnında ölüm de dahil olmak üzere her türlü distres belirtisi görülür
Kan Uyuşmazlığı Teşhisi
Kan uyuşmazlığının teşhisi için hem anne hem de baba adayının kan grubunun bilinmesi önemlidirEğer anne Rh (+) ise babanın kan grubu önemini yitirirGebelik takibi esnasında annenin kanında normalde olmaması gereken antiRh aranırBu teste indirek coombs adı verilir Doğum sonrası bebekte anneden geçen antikorların aranmasına ise direk coombs testi adı verilirBebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için ayrıca kordosentez de yapılabilir
Kan Uyuşmazlığı Tedavisi
Kan uyuşmazlığında amaç annenin Rh pozitiflere karşı antikor oluşturmasını engellemektirBu nedenle kan grubu Rh() eşi Rh (+) olan gebelere 28 haftada antiD iğnesi yapılmalıdırBu ilaçlara halk arasında uyuşmazlık iğnesi adı verilirDoğumdan sonra bebeğin kan grubu pozitif ise ilk 72 saat içinde yeniden antiD yapılmalıdır
Benzer şekilde düşük, dış gebelik, kürtaj gibi durumlarda da müdahaleden hemen sonra antiD yapılmalıdırTanısal amaçlı girişimler olan amniyosentez, kordosentez, CVS gibi işlemleri takiben antiD yapılması gebeliğin sağlıklı devamı açısından son derece önemlidir
İnsan kan grupları A, B, AB, ve O olarak 4 türdür Bunun yanı sıra D faktörü adı verilen Rh faktörü de pozitif ya da negatif olabilirAnne karnındaki bebeğin uyuşmazlıktan etkilenebilmesi için bebeğin kan grubu ile anneninkinin uyumsuz olması, bebeğin kanının anne kanı ile temas etmesi, ve annenin bağışıklık sisteminin bu duruma cevap olarak antikor üretmesi gerekir
En sık rastlanılan uygunsuzluk Rh uygunsuzluğudurBu durumda baba Rh(+) iken anne Rh()dirEğer bebek de Rh (+) olursa bebeğin kanındaki bu Rh faktörü anne kanına geçer ve annenin bağışıklık sitemi Rh faktörünü ortadan kaldırmak için antikor adı verilen maddeler üretirBu nedenle ilk bebek durumdan etkilenmezRh uygunsuzluğundan sadece baba pozitif anne negatif iken söz edilebilirBaba negatif anne pozitif ise uyuşmazlık önemli değildir
Etki Mekanizması
Rh uygunsuzluğu varlığında (anne () baba (+)) eğer bebek de pozitif ise doğum esnasında anne kanı ile bebeğin kanı temas eder ve anne kanına Rh faktörü geçerAnne buna anti Rh üreterek cevap verir Bir sonraki bebek eğer Rh (+) olur ise anne kanındaki bu anti Rh lar bebeğe geçer ve bebeğin kanında çökelmelere neden olurBazı durumlarda anne ve bebek kanı doğumdan önce de temas edebilir
Kan Uyuşmazlığı Belirtileri Nelerdir?
Kan uyuşmazığında eğer bebek etkilenmiş işe anneden geçen antiRh lar bebeğin kan hücrelerinin parçalanmasına ve çökelmesine neden olurBu durumda bebekte kansızlık yani anemi görülürBuna bağlı olarak ultrasonda bebekte hidrops adı verilen durum tespit edilir Bebekteki anemi sonucu kalp yetmezliği ve vücut boşuklarında biriken sıvı hidrops tablosunun nedenidirHastalığın şiddetine ve yok edilen kan hücrelerinin miktarına bağğlı olarak bebekte anne karnında ölüm de dahil olmak üzere her türlü distres belirtisi görülür
Kan Uyuşmazlığı Teşhisi
Kan uyuşmazlığının teşhisi için hem anne hem de baba adayının kan grubunun bilinmesi önemlidirEğer anne Rh (+) ise babanın kan grubu önemini yitirirGebelik takibi esnasında annenin kanında normalde olmaması gereken antiRh aranırBu teste indirek coombs adı verilir Doğum sonrası bebekte anneden geçen antikorların aranmasına ise direk coombs testi adı verilirBebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğini anlamak için ayrıca kordosentez de yapılabilir
Kan Uyuşmazlığı Tedavisi
Kan uyuşmazlığında amaç annenin Rh pozitiflere karşı antikor oluşturmasını engellemektirBu nedenle kan grubu Rh() eşi Rh (+) olan gebelere 28 haftada antiD iğnesi yapılmalıdırBu ilaçlara halk arasında uyuşmazlık iğnesi adı verilirDoğumdan sonra bebeğin kan grubu pozitif ise ilk 72 saat içinde yeniden antiD yapılmalıdır
Benzer şekilde düşük, dış gebelik, kürtaj gibi durumlarda da müdahaleden hemen sonra antiD yapılmalıdırTanısal amaçlı girişimler olan amniyosentez, kordosentez, CVS gibi işlemleri takiben antiD yapılması gebeliğin sağlıklı devamı açısından son derece önemlidir